Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ Thuộc Minh [BK9, 25a25b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 升華府雖有設官，而占城猶有長路占管，明但載空名而以。[25a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 Thăng Hoa phủ tuy hữu thiết quan, nhi Chiêm Thành do hữu trường lộ chiếm quản, Minh đản tải không danh nhi dĩ.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 〇京路仕䆠有避賊從重光帝如化州者，至是有挈家去老撾者、去占城者，國人自是尽為明人臣妾矣。[25a*2*7]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 〇 Kinh lộ sĩ quan hữu tị tặc tòng Trùng Quang đế như Hóa Châu giả, chí thị hữu khiết gia khứ Lão Oa giả, khứ Chiêm Thành giả, quốc nhân tự thị tận vi Minh nhân thần thiếp hĩ.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 〇夏，四月，明總兵張輔、沐晟、兵部侍郎陳洽偕重光帝、阮帥、鄧容還東關。[25a*4*11]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 〇 Hạ, tứ nguyệt, Minh Tổng binh Trương Phụ, Mộc Thạnh, Binh bộ thị lang Trần Hiệp giai Trùng Quang đế, Nguyễn Soái, Đặng Dung hoàn Đông Quan.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 各府州縣官僃禮物圖帳彩旗來賀。[25a*6*2]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Các phủ châu huyện quan bị lễ vật đồ trướng thái kì lai hạ.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 令人送燕京，重光帝至途中赴水死。[25a*6*16]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Lệnh nhân tống Yên Kinh, Trùng Quang đế chí đồ trung phó thủy tử.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 帥見重光帝已赴水，没日與監守指揮圍棊，得慣以棊秤打之墮水死。[25a*7*12]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Soái kiến Trùng Quang đế dĩ phó thủy, một nhật dữ giám thủ chỉ huy vi kì, đắc quán dĩ kì xứng đả chi đọa thủy tử.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 帥遂隨入水死。[25a*9*3]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Soái toại tùy nhập thủy tử.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 國統遂属于明。[25a*9*9]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Quốc thống toại thuộc vu Minh.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 〇秋，七月，[25a*9*16] 張輔劄各府州縣，凣軍家虜󰱐小厮婦女而迯在各䖏者，捉送軍門。[25b*1*1]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 〇 Thu, thất nguyệt, Trương Phụ tráp các phủ châu huyện, phàm quân gia lỗ hoạch tiểu tư phụ nữ nhi đào tại các xứ giả, tróc tống quân môn.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 各官希上司意，多捕貧民流移者觧送之。[25b*2*9]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Các quan hi thượng ti ý, đa bổ bần dân lưu di giả giải tống chi.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 八月，明張輔、沐晟、陳洽北還，分軍鎮守。[25b*3*8]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Bát nguyệt, Minh Trương Phụ, Mộc Thạnh, Trần Hiệp Bắc hoàn, phân quân trấn thủ.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 〇九月，明黃福榜示各府州縣，設立文廟、社稷、風雲、山川、無祀等神壇壝時行祭禮。[25b*4*6]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 〇 Cửu nguyệt, Minh Hoàng Phúc bảng thị các phủ châu huyện, thiết lập Văn miếu, xã tắc, phong vân, sơn xuyên, vô tự đẳng thần đàn duy, thời hành tế lễ.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 明禁男女不許剪髮，婦女穿短衣長裙，化成北俗。[25b*6*2]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Minh cấm nam nữ bất hứa tiễn phát, phụ nữ xuyên đoản y trường quần, hóa thành Bắc tục.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 〇冬，十月，明開設學校，及劄訪求儒醫隂陽僧道，令府州縣以禮敦請，從右參議彭道祥之言也。[25b*7*3]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 〇 Đông, thập nguyệt, Minh khai thiết học hiệu, cập tráp phỏng cầu nho y âm dương tăng đạo, lệnh phủ châu huyện dĩ lễ đôn thỉnh, tòng Hữu tham nghị Bành Đạo Tường chi ngôn dã.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 〇明開墾田粮桑絲，每户一𤱈，開爲三𤱈，…… [25b*9*4]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 〇 Minh khai khẩn điền lương tang ti, mỗi hộ nhất mẫu, khai vi tam mẫu, …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 [25a] Phủ Thăng Hoa tuy có đặt quan, nhưng Chiêm Thành vẫn có trưởng lộ chiếm giữ cai trị, nên nhà Minh chỉ ghi tên không mà thôi.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Quan lại ở kinh lộ, những ai lánh giặc đi theo Trùng Quang Đế đến Hoá Châu, đến đây người thì mang cả nhà chạy sang nước Lão Qua, người thì chạy sang Chiêm Thành, còn người trong nước từ đấy đều làm thần thiếp cho người Minh cả.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Mùa hạ, tháng 4, tổng binh Trương Phụ, Mộc Thạnh, Binh bộ thị lang Trần Hiệp của nhà Minh đem trùng Quang Đế, Nguyễn Súy và Đặng Dung về Đông Quan. Quan lại các phủ, châu, huyện sắm lễ vật cùng trướng vẽ cờ thêu đến mừng. Sai người giải về Yên Kinh.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Trùng Quang Đế đi đến nửa đường nhảy xuống nước chết. Suý thấy Trùng Quang Đế đã nhảy xuống nước chết, ngày ngày chơi cờ với viên chỉ huy coi giữ mình, thành quen, mới lấy bàn cờ đánh hắn ngã xuống nước chết, Súy cũng nhảy xuống nước chết. Quốc thống từ đấy thuộc về nhà Minh.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Mùa thu, tháng 7, [25b] Trương Phụ nhà Minh ra lệnh cho các phủ, châu, huyện, phàm quân nhân bắt được tôi tớ, cùng đàn bà con gái trốn đi xứ khác thì giải về cửa quân. Bọn quan lại chiều ý cấp trên bắt nhiều dân nghèo xiêu tán giải nộp.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Tháng 8, Trương Phụ, Mộc Thạnh và Trần Hiệp trở về bắc, chia quân trấn giữ.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Tháng 9, Hoàng Phúc nhà Minh truyền bảng cho các phủ, châu, huyện dựng Văn Miếu và các đàn thờ thần xã tắc, thần gió, thần mây, thần núi, thần sông và những thần không ai thờ cúng để tế lễ thường xuyên.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Nhà Minh cấm con trai, con gái không được cắt tóc; phụ nữ mặc áo ngắn, quần dài, đồng hóa theo phong tục phương bắc.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Mùa đông, tháng 10, nhà Minh mở học hiệu và sức tìm tòi những người nho học, thầy thuốc, thầy tướng số, nhà sư, đạo sĩ, hạ lệnh cho các phủ, châu, huyện lấy lễ mà thành tâm thỉnh mời. Đó là làm theo lời của Hữu tham tri Bành Đạo Trường.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Nhà Minh bắt khai số ruộng và đất trồng dâu, trưng thu lương thực, tơ tằm. Mỗi hộ 1 mẫu thì bắt khai thành 3 mẫu.