Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thuận Tông Hoàng Đế [BK8, 17a17b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 為行遣，招集無籍之徒為神奇、勇鬪、無限等軍犯京師。[17a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … vi Hành khiển, chiêu tập vô tịch chi đồ vi Thần Kì, Dũng Đấu, Vô Hạn đẳng quân phạm Kinh sư.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 二帝幸北江州。[17a*2*4]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Nhị Đế hạnh Bắc Giang châu.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 師温居三日，出屯嫩州。[17a*2*10]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Sư Ôn cư tam nhật, xuất đồn Nộn Châu.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 上皇遣左聖翊軍?黄奉世討平之。[17a*3*1]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Thượng hoàng khiến Tả Thánh Dực quân tướng Hoàng Phụng Thế thảo bình chi.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 先是，奉世（弘化人）與占城守将羅皚相持於黄江，至是得命，道出蔑江。[17a*3*15]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Tiên thị, Phụng Thế (Hoằng Hoá nhân) dữ Chiêm Thành thủ tướng La Ngai tương trì ư Hoàng Giang, chí thị đắc mệnh, đạo xuất Miệt Giang.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 時冬天水涸，浚開水道，以出戰艦。[17a*5*5]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Thời đông thiên thủy hạc, tuấn khai thủy đạo, dĩ xuất chiến hạm.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 一皷遂擒師温、宗邁、可行皆伏誅。[17a*5*18]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Nhất cổ toại cầm Sư Ôn, Tông Mại, Khả Hành giai phục tru.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 其餘脅從一無所問。[17a*6*13]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Kì dư hiếp tòng nhất vô sở vấn.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 庚午，三年（明洪武二十三年）。春，正月，二十三日，都将陳渴真大敗占城于海潮，󰱐其主制蓬莪。[17a*8*1]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Canh Ngọ, tam niên (Minh Hồng Vũ nhị thập tam niên). Xuân, chính nguyệt, nhị thập tam nhật, đô tướng Trần Khát Chân đại bại Chiêm Thành vu Hải Triều, hoạch kì chủ Chế Bồng Nga.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 時，蓬莪與 [17a*9*15] 元耀領戰船百餘艘來觀官軍形勢。[17b*1*1]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Thời, Bồng Nga dữ Nguyên Diệu lĩnh chiến thuyền bách dư sưu lai quan quan quân hình thế.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 眾船未會，蓬莪小臣波漏󰏲為蓬莪所責，惧誅，來奔軍营指綠漆船告曰：「此國王船也。」[17b*1*15]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Chúng thuyền vị hội, Bồng Nga tiểu thần Ba Lậu Kê vi Bồng Nga sở trách, cụ tru, lai bôn quân doanh, chỉ lục tất thuyền cáo viết: “Thử quốc vương thuyền dã”.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 渴真令火銃齊𭛁，着蓬莪貫於船板而死。[17b*3*12]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Khát Chân lệnh hỏa súng tề phát, trước Bồng Nga quán ư thuyền bản nhi tử.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 船中人𠹛閙號泣，[17b*4*10] 元耀反取蓬莪馘奔還官軍，龍捷軍上都大隊副范汝勒、頭伍楊昂，遂殺元耀，併取蓬莪馘。[17b*4*17]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Thuyền trung nhân há náo hiệu khấp, Nguyên Diệu phản thủ Bồng Nga quắc bôn hoàn quan quân, Long Tiệp quân thượng đô đại đội phó Phạm Nhữ Lặc, đầu ngũ Dương Ngang, toại sát Nguyên Diệu, tịnh thủ Bồng Nga quắc.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 賊眾大潰。[17b*6*16]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Tặc chúng đại hội.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 渴真令軍監黎克謙函其首，馘乘船奏捷于平灘行在。[17b*7*2]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Khát Chân lệnh quân giám Lê Khắc Khiêm hàm kì thủ quắc, thừa thuyền tấu tiệp vu Bình Than hành tại.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 時漏下三皷，上皇睡熟，驚起，以為賊范御营。[17b*8*5]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Thời lậu hạ tam cổ, Thượng hoàng thụy thục kinh khởi, dĩ vi tặc phạm ngự doanh.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 及聞捷奏云以󰱐蓬莪馘，乃大喜，召群 …… [17b*9*4]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Cập văn tiệp tấu vân dĩ hoạch Bồng Nga quắc, nãi đại hỉ, triệu quần …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 … [17a] làm hành khiển; chiêu tập những bọn không quê quán, lập các quân hiệu Thần Kỳ, Dũng Đấu, Vô Hạn, đánh vào kinh sư.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Hai vua sang châu Bắc Giang. Sư Ôn ở kinh sư ba ngày rồi ra đóng quân ở Nộn Châu¹. Thượng hoàng sai tướng chỉ huy quân Tả Thánh Dực là Hoàng Phụng Thế đi đánh, dẹp được.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Trước đó, Phụ Thế (người Hoằng Hóa) cùng thủ tướng Chiêm Thành La Ngai cầm cự nhau ở sông Hoàng Giang, đến đây được lệnh này. [Phụng Thế đưa quân] theo đường ra sông Miệt Giang². Bấy giờ mùa đông, nước cạn, phải đào khơi dòng chảy cho thuyền chiến đi qua. Đánh một trận, bắt sống được Sư Ôn, Tông Mại, Khả Hành, đều đem giết cả. Còn những kẻ bị cưỡng bức đi theo thì không hỏi đến người nào.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Canh Ngọ, [Quang Thái] năm thứ 3 [1390], (Minh Hồng Vũ năm thứ 23).

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Mùa xuân, tháng giêng, ngày 23, đô tướng Trần Khát Chân đại thắng quân Chiêm Thành ở Hải Triều, giết được chúa nó là Chế Bồng Nga.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Khi ấy, Bồng Nga cùng với [17b] Nguyên Diệu dẫn hơn một trăm thuyền chiến đến quan sát tình thế của quan quân. Các thuyền giặc chưa tập họp lại, thì có tên tiểu thần của Bồng Nga là Ba Lậu Kê nhân bị Bồng Nga trách phạt, sợ bị giết, chạy sang doanh trại quân ta, trỏ vào chiến thuyền sơn xanh bảo rằng đó là thuyền của quốc vương hắn. Khát Chân liền ra lệnh các cây súng³ nhất tề nhả đạn, bắn trúng thuyền Bồng Nga, xuyên suốt ván thuyền, Bồng Nga chết, người trong thuyền ồn ào kêu khóc. Nguyên Diệu cắt lấy đầu Bồng Nga chạy về với quan quân. Đại đội phó Thượng đô quân Long Tiệp là Phạm Nhũ Lặc và đầu ngũ là Dương Ngang liền giết luôn Nguyên Diệu, lấy cả đầu Bồng Nga. Quân giặc tan vỡ.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Khát Chân sai quân giám Lê Khát Khiêm bỏ đầu giặc vào hòm, đi thuyền về báo tin thắng trận ở hành tại Bình Than. Bấy giờ đồng hồ đã điểm canh ba, Thượng hoàng đang ngủ say, giật mình tỉnh dậy, tưởng là giặc đánh vào ngự doanh. Đến khi nghe tin thắng trận, nói là đã lấy được đầu Bồng Nga thì mừng lắm, cho gọi các quan …

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 ^⇡ 1 Nộc Châu: thuộc lộ Quốc Oai.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 ^⇡ 2 Miệt Giang: tức sông Châu Cầu ngày nay, là phân lưu của sông Hát, nối với sông Hoàng Giang.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 ^⇡ 3 Nguyên văn: “hỏa súng”, chỉ loại súng có nòng kim loại và có nhồi thuốc cháy.