Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thiếu Đế (Phụ: Hồ Quý Ly, Hồ Hán Thương) [BK8, 41a41b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 改表，併以古壘洞納之。因分其地，為升、華、思、義四州，置升華路安撫使副以轄之。[41a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 …… cải biểu, tính dĩ Cổ Lũy động nạp chi. Nhân phân kì địa, vi Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa tứ châu, trí Thăng Hoa lộ An phủ sứ phó dĩ hạt chi.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 其原頭為新寧鎮，占城收其近便人民還國，存者補為軍。[41a*2*14]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Kì nguyên đầu vi Tân Ninh trấn, Chiêm Thành thu kì cận tiện nhân dân hoàn quốc, tồn giả bổ vi quân.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 ○漢蒼調除順化路安撫使阮景真為升華路安撫使。[41a*4*1]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 ○ Hán Thương điều trừ Thuận Hóa lộ An phủ sứ Nguyễn Cảnh Chân vi Thăng Hoa lộ An phủ sứ.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 景真上言請依漢唐故事，募人納粟以實邊，或賜爵，或免罪，各有差。[41a*5*3]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Cảnh Chân thượng ngôn thỉnh y Hán Đường cố sự, mộ nhân nạp túc dĩ thực biên, hoặc tứ tước, hoặc miễn tội, các hữu sai.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 季犛批云：「讖得幾字，話說漢唐事，所謂啞人能言，只取笑耳。」[41a*6*11]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Quý Ly phê vân: “Sấm đắc kỉ tự, thoại thuyết Hán Đường sự, sở vị á nhân năng ngôn, chỉ thủ tiếu nhĩ.”

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 ○漢蒼以效正侯制摩奴㐌難為古壘縣上侯，鎮思、義州，招撫屬占之眾，以圖進取。[41a*7*15]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 ○ Hán Thương dĩ Hiệu chính hầu Chế Ma Nô Đà Nan vi Cổ Lũy huyện Thượng hầu, trấn Tư, Nghĩa châu, chiêu phủ thuộc Chiêm chi chúng, dĩ đồ tiến thủ.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 ○造雅樂，以文官 [41a*9*12] 子為經緯郎，武官子為整頓郎，習文武舞。[41b*1*1]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 ○ Tạo nhã lạc, dĩ văn quan tử vi Kinh vĩ lang, vũ quan tử vi Chỉnh đốn lang, tập văn vũ vũ.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 ○八月，漢蒼築郊壇於頓山，行郊祀禮，大赦。[41b*1*17]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 ○ Bát nguyệt, Hán Thương trúc Giao đàn ư Đốn Sơn, hành Giao tự lễ, đại xá.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 是日，漢蒼坐雲龍輿出自南門，宮嬪命婦，女武朝臣，逐次陪從，婦人冠服，減夫一等，本身貴者不減。前代故事，有謁二等禮儀，百官騶從甚盛。[41b*2*16]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Thị nhật, Hán Thương tọa Vân Long dư xuất tự Nam môn, cung tần mệnh phụ, nữ vũ triều thần, trục thứ bồi tòng, phụ nhân quan phục, giảm phu nhất đẳng, bản thân quý giả bất giảm. Tiền đại cố sự, hữu yết nhị đẳng lễ nghi, bách quan sô tòng thậm thịnh.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 三年一行大禮，天子坐太平車，刻木作僊人形四十，綉夾執旌前導，或於朱雀池，乘小舟錦纜以引之。[41b*5*16]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Tam niên nhất hành đại lễ, thiên tử tọa Thái Bình xa, khắc mộc tác tiên nhân hình tứ thập, tú giáp chấp tinh tiền đạo, hoặc ư Chu Tước trì, thừa tiểu châu cẩm lãm dĩ dẫn chi.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 二年中禮，坐百禽椅。[41b*8*1]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Nhị niên trung lễ, tọa bách cầm ỷ.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 每年小禮，坐小椅，未嘗郊祀，漢蒼始行之。以献爵時，手顫（顫音戰，四肢寒掉也）酒瀉 …… [41b*8*9]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Mỗi niên tiểu lễ, tọa tiểu ỷ, vị thường Giao tự, Hán Thương thủy hành chi. Dĩ hiến tước thời, thủ thiên (thiên âm chiến, tứ chi hàn điệu dã) tửu tả ……

Dịch Quốc Ngữ

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 … [41a] phải sửa tờ biểu là dâng nộp cả động Cổ Lũy¹. Rồi chia đấy ấy thành bốn châu Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa. Đặt An phủ sứ và An phủ phó sứ lộ Thăng Hoa để cai trị; miền đầu nguồn đất ấy thì đặt trấn Tân Ninh². Chiêm Thành thu lấy những dân phụ cận đưa về nước. Người ở lại thì bổ làm quân.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Hán Thương điều An phủ sứ lộ Thuận Hóa Nguyễn Cảnh Chân làm An phủ sứ lộ Thăng Hoa. Cảnh Chân dâng thư nói xin theo việc cũ của nhà Hán, nhà Đường, mộ người nộp thóc để việc phòng bị biên cương được đầy đủ, những người nộp thóc thì hoặc ban tước cho, hoặc được miễn tội tùy theo mức độ.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Quý Ly phê: “Biết được mấy chữ mà dám nói việc Hán Đường, thực là thằng ngọng hay nói, chỉ chuốc lấy tiếng cười thôi!”.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Hán Thương lấy Hiệu Chính hầu Chế Ma Nô Đà Nan làm Cổ Lũy huyện thượng hầu, trấn giữ châu Tư, Nghĩa, chiêu dụ, vỗ về dân chúng người Chiêm để mưu tiến đánh.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Đặt nhã nhạc, lấy con các quan văn [41b] làm kinh vĩ lang, con các quan võ làm chỉnh đốn lang, tập múa các điệu vũ văn, võ.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Tháng 8, Hán Thương đắp đàn Giao ở Đốn Sơn để làm lễ tế Giao³. Đại xá.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Hôm tế, Hán Thương ngồi kiệu Vân Long, từ cửa Nam đi ra, các cung tần, mệnh phụ⁴, quan văn, quan võ trong triều theo thứ tự đi sau. Mũ áo của đàn bà kém chồng một bậc, nếu bản thân là tôn quý thì không phải kém.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Lệ cũ của đời trước có nghi lễ bái yết hai bậc, quan lại và người theo hầu rất đông. Cứ 3 năm cử hành đại lễ một lần, thiên tử ngồi xe Thái Bình⁵, khắc gỗ làm 40 hình người tiên, mặc áo vóc, cầm cờ đi trước, nếu đi thuyền nhỏ ở hồ Chu Tước thì dùng dây thừng gấm để kéo thuyền; 2 năm cử hành trung lễ một lần, thiên tử ngồi ngai chạm bách cầm; 1 năm cử hành tiểu lễ một lần, thiên tử ngồi ngai nhỏ. Chưa từng làm lễ tế Giao. Nay Hán Thương mới bắt đầu làm lễ này. Nhưng vì khi dâng chén rượu, [Hán Thương] run tay, rượu bị đổ …

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 ^⇡ 1 Cổ Lũy: được chia thành hai châu Tư và Nghĩa, là đất các huyện Bình Sơn, Sơn Tịnh, Tư Nghĩa, Mộ Đức, Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi ngày nay.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 ^⇡ 2 Tân Ninh: là vùng các con sông Thu Bồn, Vu Da ở miền tây tỉnh Quảng Nam- Đà Nẵng ngày nay.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 ^⇡ 3 Tế Giao: là tế trời vào tiết Đông chí và tế đất vào tiết Hạ chí.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 ^⇡ 4 Mệnh phụ: các bà được vua phong hiệu cho.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 ^⇡ 5 Xe Thái Bình: được chế tạo từ đời Lý.