Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Hoàng Đế [BK5, 28a28b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 大風雨。[28a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … đại phong vũ.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 癸亥，六年（宋景定四年，元中綂四年）。[28a*2*1]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Quý Hợi, lục niên (Tống Cảnh Định tứ niên, Nguyên Trung Thống tứ niên).

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 春，正月，遣殿前指揮使范巨地、陳喬如元。[28a*2*15]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Xuân, chính nguyệt, khiến Điện tiền chỉ huy sứ Phạm Cự Địa, Trần Kiều như Nguyên.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 元帝優詔，許三年一貢。[28a*3*7]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Nguyên Đế ưu chiếu, hứa tam niên nhất cống.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 〇二月，雨雹。[28a*3*17]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 〇 Nhị nguyệt, vũ bão.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 〇三月，大震天安殿。[28a*4*3]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 〇 Tam nguyệt, đại chấn Thiên An điện.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 〇夏，四月，以黎居為清化寨主。[28a*4*11]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 〇 Hạ, tứ nguyệt, dĩ Lê Cư vi Thanh Hóa trại chủ.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 〇秋，七月，守度廵諒山江元九。[28a*5*4]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 〇 Thu, thất nguyệt, Thủ Độ tuần Lạng Sơn giang nguyên.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 九月，疫作。[28a*5*15]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Cửu nguyệt, dịch tác.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 〇冬，十二月，暴風大雨。[28a*6*1]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 〇 Đông, thập nhị nguyệt, bạo phong đại vũ.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 宋思明府土官黄炳進方物，仍将部属千二人來附。[28a*6*10]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Tống Tư Minh phủ thổ quan Hoàng Bính tiến phương vật, những tương bộ thuộc thiên nhị nhân lai phụ.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 甲子，七年（宋景定五年，元至元元年）。[28a*8*1]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Giáp Tí, thất niên (Tống Cảnh Định ngũ niên, Nguyên Chí Nguyên nguyên niên).

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 春正月，太師陳守度卒。[28a*8*15]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Xuân, chính nguyệt, Thái sư Trần Thủ Độ tốt.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 年七十一，贈尚父太師忠武大王。[28a*8*24]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Niên thất thập nhất, tặng Thượng phụ Thái sư Trung vũ Đại vương.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 守度𨿽無學問，然才畧 [28a*9*12] 過人，仕李朝，為眾所推。[28b*1*1]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Thủ Độ tuy vô học vấn, nhiên tài lược quá nhân, sĩ Lý triều, vi chúng sở suy.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 太宗之得天下者，皆其謀力也。[28b*1*10]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Thái Tông chi đắc thiên hạ giả, giai kì mưu lực dã.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 故為國倚重，權移人主。[28b*2*3]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Cố vi quốc ỷ trọng, quyền di nhân chủ.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 時，有劾之者，見太宗垂涕曰：「陛下幼冲，而守度權移人主，将如社稷何？」太宗即命駕幸守度第，仍執劾者從，具以所言諭之。[28b*2*12]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Thời, hữu hặc chi giả, kiến Thái Tông thùy thế viết: “Bệ hạ ấu xung, nhi Thủ Độ quyền di nhân chủ, tương như xã tắc hà?” Thái Tông tức mệnh giá hạnh Thủ Độ đệ, những chấp hặc giả tòng, cụ dĩ sở ngôn dụ chi.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 守度對曰：「誠如所言。」[28b*5*2]

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Thủ Độ đối viết: “Thành như sở ngôn”.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 即以錢帛與之。[28b*5*10]

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Tức dĩ tiền bạch dữ chi.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 靈慈國母嘗坐肩輿過禁階，為軍校所遏。[28b*5*16]

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Linh Từ Quốc mẫu thường tọa khiên dư quá cấm giai, vi quân hiệu sở át.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 回第泣謂守度曰：「媪為公婦，而軍校輕慢如此。」[28b*6*13]

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Hồi đệ khấp vị Thủ Độ viết: “Ẩu vi công phụ, nhi quân hiệu khinh mạn như thử”.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 守度怒令捉之。[28b*7*12]

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Thủ Độ nộ lệnh tróc chi.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 軍校以為必死。[28b*7*18]

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Quân hiệu dĩ vi tất tử.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 及至，守度靣詰之。[28b*8*5]

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Cập chí, Thủ Độ diện cật chi.

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 軍校具以實對。[28b*8*12]

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 Quân hiệu cụ dĩ thực đối.

¶ 54 Leave a comment on paragraph 54 0 守度曰：「汝居卑職，而䏻守法，我有何言。」[28b*8*18]

¶ 55 Leave a comment on paragraph 55 0 Thủ Độ viết: “Nhữ cư ti chức, nhi năng thủ pháp, ngã hữu hà ngôn”.

¶ 56 Leave a comment on paragraph 56 0 賞以金帛而遣 …… [28b*9*14]

¶ 57 Leave a comment on paragraph 57 0 Thưởng dĩ kim bạch nhi khiến …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 58 Leave a comment on paragraph 58 0 … [28a] mưa gió to.

¶ 59 Leave a comment on paragraph 59 0 Quý Hợi, [Thiệu Long] năm thứ 6 [1263], (Tống Cảnh Định năm thứ 4, Nguyên Trung Thống năm thứ 4).

¶ 60 Leave a comment on paragraph 60 0 Mùa xuân, tháng giêng, sai Điện tiền chỉ huy sứ Phạm Cự Địa và Trần Kiều sang Nguyên. Vua Nguyên xuống chiếu ưu đãi, cho 3 năm một lần cống.

¶ 61 Leave a comment on paragraph 61 0 Tháng 2, mưa đá.

¶ 62 Leave a comment on paragraph 62 0 Tháng 3, sét đánh điện Thiên An

¶ 63 Leave a comment on paragraph 63 0 Mùa hạ, tháng 4, cho Lê Cư làm trại chủ Thanh Hóa.

¶ 64 Leave a comment on paragraph 64 0 Mùa thu, tháng 7, Thủ Độ đi tuần các nguồn sông ở Lạng Sơn.

¶ 65 Leave a comment on paragraph 65 0 Tháng 9, có bệnh dịch.

¶ 66 Leave a comment on paragraph 66 0 Mùa đông, tháng 12, gió lớn, mưa to.

¶ 67 Leave a comment on paragraph 67 0 Thổ quan phủ Tư Minh¹ nước Tống là Hoành Bính dâng sản vật địa phương và đem 1200 bộ thuộc sang quy phụ.

¶ 68 Leave a comment on paragraph 68 0 Giáp Tý, [Thiệu Long] năm thứ 7 [1264], (Tống Cảnh Định năm thứ 5, Nguyên Chí Nguyên năm thứ nhất).

¶ 69 Leave a comment on paragraph 69 0 Mùa xuân, tháng giêng, Thái sư Trần Thủ Độ chết (thọ 71 tuổi), truy tặng Thượng phụ Thái sư Trung Vũ Đại Vương.

¶ 70 Leave a comment on paragraph 70 0 Thủ Độ tuy không có học vấn, nhưng tài lược [28b] hơn người, làm quan triều Lý được mọi người suy tôn. Thái Tông lấy được thiên hạ đều nhờ mưu sức của ông cả. Vì thế ông được nhà nước dựa cậy, quyền át cả vua.

¶ 71 Leave a comment on paragraph 71 0 Bấy giờ có kẻ đàn hặc ông, vào gặp Thái Tông khóc mà nói rằng:

¶ 72 Leave a comment on paragraph 72 0 “Bệ hạ còn thơ ấu mà Thủ Độ quyền át cả vua, xã tắc rồi sẽ ra sao?”.

¶ 73 Leave a comment on paragraph 73 0 Thái Tông lập tức lệnh xe ngự đến dinh Thủ Độ, bắt cả người đàn hặc ấy đem theo và nói hết những lời người ấy nói cho Thủ Độ biết. Thủ Độ trả lời: “Đúng như những lời hắn nói“.

¶ 74 Leave a comment on paragraph 74 0 Rồi lấy ngay tiền lụa thưởng cho người ấy.

¶ 75 Leave a comment on paragraph 75 0 Linh Từ quốc mẫu có làn ngồi kiệu đi qua thềm cấm, bị quân hiệu ngăn lại, về dinh khóc bảo Thủ Độ:

¶ 76 Leave a comment on paragraph 76 0 “Mụ này làm vợ ông, mà bị bọn quân hiệu khinh nhờn đến thế”.

¶ 77 Leave a comment on paragraph 77 0 Thủ Độ tức giận, sai đi bắt. Người quân hiệu ấy nghĩ rằng mình chắc phải chết. Khi đến nơi, Thủ Độ vặn hỏi trước mặt, người quân hiệu ấy cứ theo sự thực trả lời. Thủ Độ nói: ”Ngươi ở chức thấp mà giữ được luật pháp, ta còn trách gì nữa“. Lấy vàng lụa thưởng cho rồi cho về.

¶ 78 Leave a comment on paragraph 78 0 ^⇡ 1 Thuộc tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc.