Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Nhân Tông Hoàng Đế [BK5, 42a42b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 要害。[42a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … yếu hại.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 以仁惠王陳󰆑餘為副都将軍。[42a*1*3]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Dĩ Nhân Huệ vương Trần Khánh Dư vi Phó đô tướng quân.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 𥘉，元人入冦，仁惠王陳󰆑餘乘間襲擊，上皇嘉其智畧，立為天子義男。[42a*1*15]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Sơ, Nguyên nhân nhập khấu, Nhân Huệ vương Trần Khánh Dư thừa gian tập kích, Thượng hoàng gia kì trí lược, lập vi Thiên tử nghĩa nam.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 後，討山蠻大㨗，拜骠騎大将軍。[42a*3*4]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Hậu, thảo sơn man đại tiệp, bái Phiêu kị đại tướng quân.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 驃騎将軍非皇子不得，󰆑餘以天子義男，故有是命。[42a*3*16]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Phiêu kị tướng quân phi Hoàng tử bất đắc, Khánh Dư dĩ Thiên tử nghĩa nam, cố hữu thị mệnh.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 仍自侯秩累遷紫服上位侯，權為判守。[42a*4*17]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Những tự hầu trật lụy thiên tử phục Thượng vị hầu, quyền vi phán thủ.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 與天瑞公主私通。[42a*5*13]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Dữ Thiên Thụy công chúa tư thông.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 時，興武王𪩘以國峻之子尚天瑞公主，且有戦功。[42a*6*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Thời, Hưng Vũ vương Nghiễn dĩ Quốc Tuấn chi tử thượng Thiên Thụy công chúa, thả hữu chiến công.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 上恐巻國峻意，乃使人杖殺󰆑餘於西湖，又戒毋大痛，使不至死。[42a*7*1]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Thượng khủng tuấn Quốc Tuấn ý, nãi sử nhân trượng sát Khánh Dư ư Tây hồ, hựu giới vô đại thống, sử bất chí tử.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 尋詔奪官爵，没其貲産，不一撮遺。[42a*8*7]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Tầm chiếu đoạt quan tước, một kì ti sản, bất nhất toát di.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 至灵州本上相陳傅説物，故󰆑餘保焉。[42a*9*1]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Chí Linh châu bản Thượng tướng Trần Phó Thuyết vật, cố Khánh Dư bảo yên.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 󰆑餘退居 [42a*9*16] 至灵，與賤卑賣炭為業。[42b*1*1]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Khánh Dư thoái cư Chí Linh, dữ tiện ti mại than vi nghiệp.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 時，上舶住平灘度，潮退風急，有大船載木炭，其舟師戴草笠、穿短褐，上指謂侍臣曰：「彼非人惠王乎？」 [42b*1*10]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Thời, Thượng bách trú Bình Than độ, triều thoái phong cấp, hữu đại thuyền tải mộc than, kì chu sư đái thảo lạp, xuyên đoản hạt, Thượng chỉ vị thị thần viết: “Bỉ phi Nhân Huệ vương hồ?”.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 即命小船追至大灘港口，及之，軍校曰：「舟師帝命召汝。」[42b*3*10]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Tức mệnh tiểu thuyền truy chí Đại Than cảng khẩu, cập chi, quân hiệu viết: “Chu sư đế mệnh triệu nhữ”.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 󰆑餘曰：「老翁是買賣人，何事見召？」[42b*4*15]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Khánh Dư viết: “Lão ông thị mãi mại nhân, hà sự kiến triệu?”.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 軍校還具以實聞，上曰：「是仁惠也，知常人必不敢語此。」[42b*5*6]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Quân hiệu hoàn cụ dĩ thực văn, Thượng viết: “Thị Nhân Huệ dã, tri thường nhân tất bất cảm ngữ thử”.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 又命内侍召之，󰆑餘著短褐、戴草笠，上曰：「男兒到此極矣。」[42b*6*8]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Hựu mệnh nội thị triệu chi, Khánh Dư trước đoản hạt, đái thảo lạp, Thượng viết: “Nam nhi đáo thử cực hĩ”.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 詔免罪，󰆑餘上船拜謝，上賜御服，坐次諸王下、公侯上，同論公事，多脗合。至是十月，復以󰆑餘為副将軍，然竟不䏻改前愆。[42b*7*11]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Chiếu miễn tội, Khánh Dư thượng thuyền bái tạ, Thượng tứ ngự phục, tọa thứ chư vương hạ, công hầu thượng, đồng luận công sự, đa vẫn hợp. Chí thị thập nguyệt, phục dĩ Khánh Dư vi Phó tướng quân, nhiên cánh bất năng cải tiền khiên.

Dịch Quốc Ngữ

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 … [42a] những nơi hiểm yếu.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Lấy Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư làm Phó đô tướng quân.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Lần trước, quân Nguyên vào cướp, Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư nhân sơ hở đánh úp quân giặc. Thượng hoàng khen ông có trí lược, lập làm Thiên tử nghĩa nam¹. Sau đó, đánh người Man ở vùng núi, thắng lớn, được phong làm Phiêu kỵ đại tướng quân. Chức Phiêu kỵ tướng quân nếu không phải là hoàng tử thì không được phong. Vì Khánh Dư là Thiên tử nghĩa nam cho nên mới có lệnh đó. Rồi từ trật hầu thăng mãi đến tử phục thượng vị hầu, quyền chức phán thủ. Sau Khánh Dư thông dâm với công chúa Thiên Thụy.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Bấy giờ Hưng Vũ Vương Nghiễn vì là con trai Quốc Tuấn, được lấy công chúa Thiên Thụy, lại công đánh giặc. Vua sợ phật ý Quốc Tuấn, mới sai người đánh chết Khánh Dư ở Hồ Tây, nhưng lai dặn chớ đánh đau quá, để không đến nỗi chết. Ít lâu sau xuống chiếu đoạt hết quan tước, quân tịch thu tài sản không để lại cho một chút gì. Châu Chí Linh vốn là của riêng của Thượng tướng Trần Phó Duyệt, nên Khánh Dư mới giữ lại được. Khánh Dư lui về ở [42b] Chí Linh, cùng bọn hèn hạ làm nghề bán than.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Lúc đó, thuyền vua đỗ ở bến Bình Than, nước triều rút, gió thổi mạnh, có chiếc thuyền lớn chở than củi, người lái thuyền đội nón lá, mặc áo ngắn. Vua chỉ và bảo quan thị thần: “Người kia chẳng phải là Nhân Huệ Vương đó sao?”.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Lập tức sai người chèo thuyền nhỏ đuổi theo. Đến cửa Đại Than thì kịp. Quân hiệu gọi: “Ông lái ơi, có lệnh vua triệu”.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Khánh Dư trả lời: ”Lão là người buôn bán, có việc gì mà phải triệu”.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Quân hiệu trở về tâu thực như thế. Vua bảo: “Đúng là Nhân Huệ đấy, ta biết người thường tất không dám nói thế”. Vua lại sai nội thị đi gọi. Khánh Dư mặc áo ngắn, đội nón lá [đến gặp vua].

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Vua nói: “Nam nhi mà đến nỗi này thì thực là cùng cực rồi”, bèn xuống chiếu tha tội cho ông. Khánh Dư lên thuyền lạy tạ. Vua ban cho áo ngự, cho ngồi các hàng dưới các vương, trên các công hầu, cùng bàn việc nước, nhiều điều hợp ý vua.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Đến đây, tháng 10, lại cho Khánh Dư làm Phó tướng quân. Nhưng rốt cuộc [Khánh Dư] cũng không sửa đổi được những lỗi lầm cũ.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 ^⇡ 1 Thiên tử nghĩa nam: con nuôi của vua.