Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Minh Tông Hoàng Đế [BK6, 34a34b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 臣，爲人清介，徃年為頭行人使元回，不買一物。上皇嘉奬，特賜二資。故事，凣使元回，賜爵各二資，頭行人以下各一資，柄以清介，故得二資。[34a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … thần, vi nhân thanh giới, vãng niên vi đầu hành nhân sứ Nguyên hồi, bất mãi nhất vật. Thượng hoàng gia tưởng, đặc tứ nhị tư. Cố sự, phàm sứ Nguyên hồi, tứ tước các nhị tư, đầu hành nhân dĩ hạ các nhất tư, Bính dĩ thanh giới, cố đắc nhị tư.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 以陳䧺韬為少傅。[34a*3*17]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Dĩ Trần Hùng Thao vi Thiếu phó.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 丁巳，四年（元延祐四年）。春，三月，合䯻天真、懿貞、徽真、惠真、聖真五公主。[34a*5*1]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Đinh Tị, tứ niên (Nguyên Diên Hựu tứ niên). Xuân, tam nguyệt, hợp kết Thiên Chân, Ý Trinh, Huy Chân, Huệ Chân, Thánh Chân ngũ công chúa.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 徽真適威簡侯（缺名）。𥘉，徽真親生母太平陳氏，上皇之宫嬪，性貪狼，每侵奪民田。[34a*6*7]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Huy Chân thích Uy Giản hầu (khuyết danh). Sơ, Huy Chân thân sinh mẫu Thái Bình Trần thị, Thượng hoàng chi cung tần, tính tham lang, mỗi xâm đoạt dân điền.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 民有愬者，帝不付之有司，召威簡以狀示之論曰：「朕不付吏治者，辱先皇嬪御也。[34a*7*18]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Dân hữu tố giả, Đế bất phó chi Hữu ti, triệu Uy Giản dĩ trạng thị chi luận viết: “Trẫm bất phó lại trị giả, nhục tiên hoàng tần ngự dã.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 爾宜照狀還民。」[34a*9*11]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Nhĩ nghi chiếu trạng hoàn dân”.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 威簡即 [34a*9*17] 奉詔還之。[34b*1*1]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Uy Giản tức phụng chiếu hoàn chi.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 後太平卒，威簡悉以前所奪田還本主，帝以是嘉之。[34b*1*5]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Hậu Thái Bình tốt, Uy Giản tất dĩ tiền sở đoạt điền hoàn bổn chủ, Đế dĩ thị gia chi.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 上皇御重光宫，刑部郎中費直扈從。[34b*2*7]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Thượng hoàng ngự Trùng Quang cung, Hình bộ lang trung Phí Trực hộ tòng.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 属天長安撫缺員，命直兼行。[34b*3*2]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Thuộc Thiên Trường An phủ khuyết viên, mệnh Trực kiêm hành.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 時，强盗𥘉起，名文慶者為盗𣁰，有稱捕得强盗一人送官，謂是文慶。[34b*3*13]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Thời, cường đạo sơ khởi, danh Văn Khánh giả vi đạo đẩu, hữu xưng bổ đắc cường đạo nhất nhân tống quan, vị thị Văn Khánh.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 及考問其人，即誣服，人皆以為得實。直獨難之，獄久不决。上皇以問，對曰：「人命至重，臣心猶有所疑，不敢妄意處决。」[34b*5*1]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Cập khảo vấn kì nhân, tức vu phục, nhân giai dĩ vi đắc thực. Trực độc nan chi, ngục cửu bất quyết. Thượng hoàng dĩ vấn, đối viết: “Nhân mệnh chí trọng, thần tâm do hữu sở nghi, bất cảm vọng ý xử quyết”.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 未幾又問，直對如𥘉。[34b*7*7]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Vị kỷ hựu vấn, Trực đối như sơ.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 上皇怒曰：「承服如此，何疑之有？」[34b*7*15]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Thượng hoàng nộ viết: “Thừa phục như thử, hà nghi chi hữu?”

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 直奏曰：「彼不為牖楚苦，而恬然自服，臣竊疑之。」朞月而文慶果得。[34b*8*8]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Trực tấu viết: “Bỉ bất vi dũ sở khổ nhi thiệt nhiên tự phục thần thiết nghi chi”. Ki nguyệt nhi Văn Khánh quả đắc.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 上皇由是嘉直 …… [34b*9*14]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Thượng hoàng do thị gia Trực …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 … [34a] thần của Thượng hoàng, tính người trong sạch thẳng thắn, năm trước đứng đầu hành nhân sang sứ nước Nguyên, trở về không mua thứ gì, Thượng hoàng khen ngợi, đặc cách ban thưởng 2 tư. Theo lệ cũ, những người đi sứ Nguyên về, mỗi người được ban tước 2 tư, người đứng đầu hành nhân trở xuống, mỗi người 1 tư. Bính là người trong sạch thẳng thắn nên được 2 tư.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Lấy Trần Hùng Thao làm Thiếu phó.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Đinh Tỵ, [Đại Khánh] năm thứ 4 [1317], (Nguyên Diên Hựu năm thứ 4).

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Mùa xuân, tháng 3, làm lễ thành hôn cho năm công chúa là Thiên Chân, Ý Trinh, Huy Chân, Huệ Chân, Thánh Chân.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Huy Chân lấy Uy Giản hầu (không rõ tên). Trước đây, mẹ thân sinh Huy Chân là Trần Thị Thái Bình làm cung tần của Thượng hoàng, tính tham lam, thường chiếm đoạt ruộng đất của dân. Có người kiện, vua không giao cho hữu ty, gọi Uy giản tới đưa đơn kiện cho xem và dụ rằng:

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 “Trẫm không giao cho quan lại xét, sợ làm nhục phi tần của tiên hoàng, ngươi nên theo đơn mà trả [ruộng cho] dân”.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Uy Giản lập tức [34b] vâng chiếu trả lại ruộng. Sau Thái Bình chết, Uy Giản đem tất cả ruộng [bà] chiếm đoạt khi trước trả lại cho chủ cũ. Vua vì thế khen ông.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Thượng hoàng ngự cung Trùng Quang. Hình bộ lang trung Phí Trực theo hầu. Chức an phủ Thiên Trường khuyết, sai Trực kiêm làm.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Bấy giờ trộm cướp bắt đầu nổi lên, tên Văn Khánh là đầu sỏ bọn cướp. Có người khai là bắt được một tên cướp, giải lên nộp quan và bảo nó là Văn Khánh. Đến lúc tra hỏi, tên ấy nhận ngay, ai cũng cho là thực, duy có mỗi Trực vẫn ngờ. Án ấy để lâu không giải quyết. Thượng hoàng hỏi chuyện đó, Trực trả lời:

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 “Mạng người rất trọng, lòng tôi còn có chỗ ngờ, không dám liều lĩnh xử quyết”.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Không bao lâu, Thượng hoàng hỏi lại, Trực trả lời như lần trước. Thượng hoàng giận bảo:

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 “Nó đã nhận như thế, còn ngờ gì nữa”. Trực tâu:

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 “Nó không bị tra tấn khổ sở mà điềm nhiên thú nhận, thần trộm lấy làm ngờ”.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Một tháng sau, Văn Khánh quả nhiên bị bắt. Thượng hoàng do đó khen Trực …