Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Hiến Tông Hoàng Đế [BK7, 8a8b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 退，惟求適己自便。[8a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … thoái, duy cầu thích kỷ tự tiện.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 故有見事而辭難者，有當官而托故者，鮮能急於其君也。[8a*1*8]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Cố hữu kiến sự nhi từ nan giả, hữu đương quan nhi thác cố giả, tiên năng cấp ư kì quân dã.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 天覰方病篤，明宗命留後，常人之情，不過奉命而己。乃故請扈從，不願死於床蓐之間，則其用心惟急於君上，𡸈不為辭難托故者羞哉！[8a*2*12]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Thiên Thứ phương bệnh đốc, Minh Tông mệnh lưu hậu, thường nhân chi tình, bất quá phụng mệnh nhi kỷ. Nãi cố thỉnh hộ tòng, bất nguyện tử ư sàng nhục chi gian, tắc kì dụng tâm duy cấp ư quân thượng, há bất vi từ nan thác cố giả tu tai! 

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 〇時，有上将范蒼檜，性柔和，未嘗與人爭。[8a*6*2]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 〇 Thời, hữu Thượng tướng Phạm Thương Cối, tính nhu hòa, vị thường dữ nhân tranh.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 陳吾郎每輕之蒼檜不為動，至於攻戰，則屢有功，亦不以其功加人。[8a*6*17]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Trần Ngô Lang mỗi khinh chi, Thương Cối bất vi động, chí ư công chiến, tắc lũ hữu công, diệc bất dĩ kì công gia nhân.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 上皇常曰：「蒼檜之處己也，近於郭子儀矣。」[8a*8*5]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Thượng hoàng thường viết: “Thương Cối chi xử kỷ dã, cận ư Quách Tử Nghi hĩ”.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 冬，十月，地震。[8a*9*3]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Đông, thập nguyệt, địa chấn.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 丙子，八年（元至元二年）。春，正月，上皇自哀牢至京。[8b*1*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Bính Tí, bát niên (Nguyên Chí Nguyên nhị niên). Xuân, chính nguyệt, Thượng hoàng tự Ai Lao chí kinh.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 〇秋，七月，大水。[8b*1*22]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 〇 Thu, thất nguyệt, đại thủy.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 冬，十月，十九日，上皇子皜生（即裕宗也）。

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Đông, thập nguyệt, thập cửu nhật, Thượng hoàng tử Hạo sinh (tức Dụ Tông dã).

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 丁丑，九年（元至元三年）。夏，六月，二日，上皇子曔生（即睿宗也）。[8b*2*6]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Đinh Sửu, cửu niên (Nguyên Chí Nguyên tam niên). Hạ, lục nguyệt, nhị nhật, Thượng hoàng tử Kính sinh (tức Duệ Tông dã).

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 〇五月，雷震瑞章殿遏雲亭。[8b*4*2]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 〇 Ngũ nguyệt, lôi chấn Thụy Chương điện Át Vân đình.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 〇彗星見東北。[8b*4*13]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 〇 Tuệ tinh hiện Đông Bắc.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 〇閲定文武官，仍置諸省院属。[8b*4*19]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 〇 Duyệt định văn võ quan, những trí chư sảnh viện thuộc.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 〇秋，七月，納平章惠肅王長女顯貞公主為宸妃。[8b*5*12]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 〇 Thu, thất nguyệt, nạp Bình chương Huệ Túc vương trưởng nữ Hiển Trinh Công chúa vi Thần phi.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 〇九月，詔内外官考覈所𬋩属，有供結者留在家，不着役者出之。[8b*6*12]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 〇 Cửu nguyệt, chiếu nội ngoại quan khảo hạch sở quản thuộc, hữu cúng kết giả lưu tại gia, bất trước dịch giả xuất chi.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 〇以阮忠彦為乂安安撫使兼國史院監修國史，行快州路漕運使。[8b*7*18]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 〇 Dĩ Nguyễn Trung Ngạn vi Nghệ An An phủ sứ kiêm Quốc sử viện giám tu quốc sử, hành Khoái Châu lộ tào vận sứ.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 忠彦建議立漕倉貯田租以賑饑民，[8b*9*4] 詔諸 …… [8b*9*18]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Trung Ngạn kiến nghị lập tào thương trữ điền tô dĩ chẩn cơ dân, chiếu chư …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 … [8a] lui, chỉ mong vừa lòng mình, có lợi cho mình. Cho nên có kẻ thấy việc ngại thì khó, có kẻ làm quan thì kiếm cớ, hiếm được người sốt sắng với vua họ. Thiên Hư đang lúc ốm nặng, Minh Tông cho ở lại, như thói thường của người đời thì chẳng qua vâng lời là xong, lại cố xin đi theo, không muốn chết ở nơi giường đệm, thì suy nghĩ của ông chỉ sốt sắng với nhà vua thôi, há chẳng làm cho những kẻ ngại khó kiếm cớ xấu hổ sao?

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Bấy giờ có thượng tướng Phạm Thương Cối tính người hòa nhã, chưa từng tranh cạnh với ai. Trần Ngô Lang thường hay khinh rẻ ông, nhưng ông cũng không động lòng. Đến việc đánh dẹp thì nhiều lần có công, cũng không cậy công mà lên mặt với người khác. Thượng hoàng có lần bảo:

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 “Cách sửa mình của Thương Cối cũng gần được như Quách Tử Nghi”.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Mùa đông, tháng 12, động đất.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 [8b] Bính Tý, [Khai Hựu] năm thứ 8 [1336], (Nguyên Chí nguyên năm thứ 2).

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Thượng hoàng từ Ai Lao về đến kinh sư.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Mùa thu, tháng 7, nước to.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Mùa đông, tháng 10, ngày 19, con của Thượng hoàng là Hạo sinh (tức là Dụ Tông).

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Đinh Sửu, [Khai Hựu] năm thứ 9 [1337], (Nguyên Chí Nguyên năm thứ 3).

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Mùa hạ, tháng 6, ngày mồng 2, con của Thượng hoàng là Kính sinh (tức là Duệ Tông).

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 Ngày mồng 5, sét đánh đình Át Vân điện Thụy Chương.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Sao Chổi mọc ở phương đông Bắc.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Xét duyệt các quan văn võ, vẫn đặt thuộc viên các sảnh, viện.

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Mùa thu, tháng 7, lấy công chúa Hiển Trinh, con gái trưởng của Bình chương Huệ Túc vương làm Thần phi.

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 Tháng 9, xuống chiếu cho các quan trong ngoài triều khảo sát các thuộc viên do mình cai quản, người nào có tờ khai cam kết thì giữ lại, người nào ở nhà không làm việc thì đuổi về.

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 Lấy Nguyễn Trung Ngạn làm An phủ sứ Nghệ An, kiêm Quốc sử viện giám tu quốc sử, hành Khoái Châu lộ tào vận sứ. Trung Ngạn kiến nghị lập tào thương chứa thóc tô để chẩn cấp dân bị đói. Xuống chiếu cho các …