Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Dụ Tông Hoàng Đế (Phụ: Hôn Đức Công Dương Nhật Lễ) [BK7, 22a22b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 寝殿，英宗方盥頮（頮音會，洗面也），因問及之，大怒，即以盥匜（匜音移，盥手沃水噐）擲擊之。[22a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … tẩm điện, Anh Tông phương quán hối (hối âm hội, tẩy diện dã), nhân vấn cập chi, đại nộ, tức dĩ quán dị (dị âm di, quán thủ ốc thủy khí) trịch kích chi.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 帝以門扉自蔽，匜隨中而破。[22a*2*14]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Đế dĩ môn phi tự tế, dị tùy trung nhi phá.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 其得於訓節之嚴如此，故 [22a*3*3] 帝之德以之而成，而帝之諸子皆有才藝焉。[22a*3*13]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Kì đắc ư huấn tiết chi nghiêm như thử, cố Đế chi đức dĩ chi nhi thành, nhi Đế chi chư tử giai hữu tài nghệ yên.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 夏，四月，詔乂安、清化等路浚舊港。[22a*5*2]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Hạ tứ nguyệt, chiếu Nghệ An, Thanh Hóa đẳng lộ tuấn cựu cảng.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 〇封兄天澤為恭信王。[22a*5*16]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 〇 Phong huynh Thiên Trạch vi Cung Tín vương.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 〇秋，九月，八日，尊憲慈太后為太皇太后。[22a*6*6]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 〇 Thu, cửu nguyệt, bát nhật, tôn Hiến Từ Thái hậu vi Thái hoàng thái hậu.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 〇冬，十一月，十一日，塟穆陵。盖拘時日以是緩也。[22a*7*3]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 〇 Đông, thập nhất nguyệt, thập nhất nhật, táng Mục Lăng. Cái câu thời nhật dĩ thị hoãn dã.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 〇自乙未至是歲，凣二年，米一升直錢一陌。[22a*8*3]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 〇 Tự Ất Mùi chí thị tuế, phàm nhị niên, mễ nhất thăng trực tiền nhất mạch.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 戊戌，大治元年（元至正十八年）。春，正月，朔，改元。[22a*9*1]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Mậu Tuất, Đại Trị nguyên niên (Nguyên Chí Chính thập bát niên). Xuân, chính nguyệt, sóc, cải nguyên.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 大赦。[22a*9*19]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Đại xá.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 〇追 [22a*9*22] 贈國父上宰國頊為大王。[22b*1*1]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 〇 Truy tặng Quốc phụ Thượng tể Quốc Chẩn vi Đại Vương.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 〇三月至秋七月，旱，蟲魚多死。[22b*1*12]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 〇 Tam nguyệt chí thu thất nguyệt, hạn, trùng ngư đa tử.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 〇秋，八月，詔勸諸路富家出粟賑貧民。[22b*2*5]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 〇 Thu, bát nguyệt, chiếu khuyến chư lộ phú gia xuất túc chẩn bần dân.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 所在官司量其所損，以錢還之。[22b*2*19]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Sở tại Quan ti lượng kì sở tổn, dĩ tiền hoàn chi.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 〇以范師孟為入内行遣知樞𡧸院事。[22b*3*13]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 〇 Dĩ Phạm Sư Mạnh vi Nhập nội hành khiển tri Khu mật viện sự.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 〇吳陛再率眾聚安阜山，竪大旗於山上，僣位揭榜曰「賑救貧民」。[22b*4*9]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 〇 Ngô Bệ tái suất chúng tụ Yên Phụ sơn, thụ đại kì ư sơn thượng, tiếm vị yết bảng, viết “Chẩn cứu bần dân”.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 自天寥至至靈盡為所有。[22b*5*14]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Tự Thiên Liêu chí Chí Linh tận vi sở hữu.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 〇冬，十一月，詔諸路安撫使率鋒團隊軍人捕盗。[22b*6*6]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 〇 Đông, thập nhất nguyệt, chiếu chư lộ An phủ sứ suất phong đoàn đội quân nhân bổ đạo.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 己亥，二年（元至正十九年）。春，正月，明遣使來通好。[22b*8*1]

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Kỉ Hợi, nhị niên (Nguyên Chí Chính thập cửu niên). Xuân, chính nguyệt, Minh khiến sứ lai thông hảo.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 時，明主與陳友諒相持，未决勝負。[22b*8*20]

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Thời, Minh chủ dữ Trần Hữu Lượng tương trì, vị quyết thắng phụ.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 帝遣黎敬夫使北覘虛 …… [22b*9*11]

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Đế khiến Lê Kính Phu sứ Bắc chiêm hư …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 … [22a] tẩm điện Anh Tông đang rửa mặt, nhân hỏi đến trò nghịch cũ, Anh Tông giận lắm, cầm ngay cái chậu rửa mặt ném vua. Vua nấp vào cánh cửa tránh được, chậu rơi trúng cánh cửa vỡ tan. Được sự răng dạy nghiêm ngặt như vậy, cho nên tài đức của vua do đấy mà nên và cả các con cũng đều có tài nghệ cả.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Mùa hạ, tháng 4, xuống chiếu chỉ cho các lộ ở Thanh Hóa và Nghệ An khơi các kênh ngòi cũ.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Phong anh là Thiên Trạch làm Cung Tín Vương.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Mùa thu, tháng 9, ngày mồng 8 tôn Hiến Từ thái hậu làm Thái hoàng thái hậu.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 Mùa đông, tháng 11, ngày 11, táng [Minh Tông] ở Mục Lăng¹, vì câu nệ ngày giờ nên để chậm.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Từ năm Ất Mùi [1355] đến năm nay [Đinh Dậu, 1357], trong 2 năm, một thăng gạo trị giá 1 tiền.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Mậu Tuất, [Đại Trị] năm thứ 1 [1358], (Nguyên Chí Chính năm thứ 18).

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Mùa xuân, tháng giêng, ngày mồng 1, đổi niên hiệu. Đại xá.

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 Truy [22b] tặng Quốc phụ thượng tể Quốc Chẩn làm Đại Vương.

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 Từ tháng 3 đến tháng 7 mùa thu, hạn hán, sâu cắn lúa, cá chết nhiều.

¶ 54 Leave a comment on paragraph 54 0 Mùa thu, tháng 8, xuống chiếu khuyến khích nhà giàu ở các lộ bỏ thóc ra chẩn cấp dân nghèo. Các quan ở địa phương tính xem số thóc bỏ ra là bao nhiêu trả lại bằng tiền.

¶ 55 Leave a comment on paragraph 55 0 Lấy Phạm Sư Mạnh là Nhập nội hành khiển tri Khu mật viện sự.

¶ 56 Leave a comment on paragraph 56 0 Ngô Bệ lại đem quân tụ họp ở núi Yên Phụ, dựng cờ lớn ở trên núi, tiếm xưng vị hiệu, yết bảng nói cứu giúp dân nghèo. Từ Thiên Liêu² đến Chí Linh, Bệ chiếm giữ cả.

¶ 57 Leave a comment on paragraph 57 0 Mùa đông, tháng 11, xuống chiếu cho An phủ sứ các lộ đem quân các đội phong đoàn đi bắt giặc cướp.

¶ 58 Leave a comment on paragraph 58 0 Kỷ Hợi, [Đại Trị], năm thứ 2 [1359], (Nguyên Chí Chính năm thứ 19).

¶ 59 Leave a comment on paragraph 59 0 Mùa xuân tháng giêng, nhà Minh sai sứ sang thông hiếu.

¶ 60 Leave a comment on paragraph 60 0 Bấy giờ, vua Minh cầm cự với Trần Hữu Lượng chưa phân được thua. Vua sai Lê Kính Phu sang sứ phương Bắc để xem hư …

¶ 61 Leave a comment on paragraph 61 0 ^⇡ 1 Mục Lăng: ở xã Yên Sinh, huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.

¶ 62 Leave a comment on paragraph 62 0 ^⇡ 2 Thiên Liêu: là tên xã.