Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Hoàng Đế [2a2b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 十丈，其制爲十二層（即報天㙮也）。[2a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … thập trượng, kì chế vi thập nhị tầng (tức Báo Thiên tháp dã).

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 遣使遺異獸于送，曰麟。[2a*1*14]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Khiển sứ di dị thú vu Tống, viết lân.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 司馬光曰：「使是真麟，非時自至，不以爲瑞。若僞，爲遠方之笑。[2a*2*3]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Tư Mã Quang viết: “Sử thị chân lân, phi thời tự chí, bất dĩ vi thụy. Nhược ngụy, vi viễn phương chi tiếu.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 願厚賜遣還。」[2a*3*7]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Nguyện hậu tứ khiển hoàn”.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 冬，十二月，起天福、天壽二寺。[2a*3*12]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Đông, thập nhị nguyệt, khởi Thiên Phúc, Thiên Thọ nhị tự.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 以黃金鑄梵王、帝釋二像奉事之。[2a*4*5]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Dĩ hoàng kim chú Phạn Vương, Đế Thích nhị tượng phụng sự chi.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 （陳朝行謁寺禮即此）。[2a*5*1]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 (Trần triều hành yết tự lễ tức thử).

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 戊戌，五年（宋嘉祐三年）。[2a*6*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Mậu Tuất, ngũ niên (Tống Gia Hựu tam niên).

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 春，修祥符門。[2a*6*10]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Xuân, tu Tường Phù môn.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 己亥，彰聖嘉慶元年（宋嘉祐四年）。[2a*7*1]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Kỉ Hợi, Chương Thánh Gia Khánh nguyên niên (Tống Gia Hựu tứ niên).

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 春，三月，伐宋欽州，耀兵而還，惡宋之反福也。[2a*7*14]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Xuân, tam nguyệt, phạt Tống Khâm Châu, diệu binh nhi hoàn, ố Tống chi phản phúc dã.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 秋，八月，帝御水晶殿，朝百官令戴幞頭著鞾，方許入朝。[2a*8*10]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Thu, bát nguyệt, đế ngự Thủy Tinh điện, triều bách quan lệnh đái phốc đầu trước ngoa, phương hứa nhập triều.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 戴幞頭著鞾自此始。[2a*9*12]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Đái phốc đầu trước ngoa tự thử thủy.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 定軍號曰御龍、武勝、龍翼、神電、俸聖、寳勝、䧺畧、萬捷等號，皆分左右，額並黥「天子軍」三字。[2b*1*1]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Định quân hiệu viết Ngự Long, Vũ Thắng, Long Dực, Thần Điện, Bổng Thánh, Bảo Thắng, Hùng Lược, Vạn Tiệp đẳng hiệu, giai phân tả hữu, ngạch tịnh kình “Thiên tử quân” tam tự.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 庚子，二年（宋嘉祐五年）。[2b*3*1]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Canh Tí, nhị niên (Tống Gia Hựu ngũ niên).

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 春，諒州牧申紹太捕迯亡兵入宋境，獲指揮使楊保材及士卒牛馬而還。[2b*3*10]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Xuân, Lạng Châu mục Thân Thiệu Thái bổ đào vong binh nhập Tống cảnh, hoạch chỉ huy sứ Dương Bảo Tài cập sĩ tốt ngưu mã nhi hoàn.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 秋七月，宋兵來侵，不克乃遣使部侍郎余靖赴邕州會議。[2b*4*17]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Thu thất nguyệt, Tống binh lai xâm, bất khắc nãi khiển sứ bộ thị lang Dư Tịnh phó Ung Châu hội nghị.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 帝遣費嘉祐往。[2b*6*3]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Đế khiển Phí Gia Hựu vãng.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 靖厚遺嘉祐，及移書請還保材，不許。[2b*6*9]

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Tĩnh hậu di Gia Hựu, cập di thư thỉnh hoàn Bảo Tài, bất hứa.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 八月，繙占城樂曲及節皷音，使樂工歌之。[2b*7*7]

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Bát nguyệt, phiên Chiêm Thành nhạc khúc cập tiết cổ âm, sử nhạc công ca chi.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 造行宫于霪潭之側觀魚。[2b*8*7]

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Tạo hành cung vu Dâm Đàm chi trắc quan ngư.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 辛丑，三年（宋嘉祐六年）。[2b*9*1]

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Tân Sửu, tam niên (Tống Gia Hựu lục niên).

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 春，二月，選民間女十二人入後 …… [2b*9*10]

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Xuân, nhị nguyệt, tuyển dân gian nữ thập nhị nhân nhập hậu …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 … [2a] chục trượng, theo kiểu 12 tầng (tức là tháp Báo Thiên).

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Sai sứ đem con thú lạ sang biếu nhà Tống nói là con lân. Tư Mã Quang nói: “Nếu là con lân thực mà đến không phải thời cũng chẳng lấy gì làm điềm tốt, nếu không phải lân, thì làm cho người phương xa chê cười. Xin hậu thưởng rồi bảo đem về”.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Mùa đông, tháng 12, làm hai chùa Thiên Phúc và Thiên Thọ. Đúc hai pho tượng Phạn Vương và Đế Thích bằng vàng để phụng thờ. (Triều nhà Trần làm lễ yết chùa, tức là ở hai chùa này).

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Mậu Tuất, [Long Thụy Thái Bình] năm thứ 5 [1058], (Tống Gia Hựu năm thứ 3).

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 Mùa xuân, sửa chữa cửa Tường Phù.

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 Kỷ Hợi, [Chương Thánh Gia Khánh] năm thứ 1 [1059], (Tống Gia Hựu năm thứ 4).

¶ 54 Leave a comment on paragraph 54 0 Mùa xuân, tháng 3, đánh Khâm Châu nước Tống, khoe binh uy rồi về, vì ghét nhà Tống phản phúc.

¶ 55 Leave a comment on paragraph 55 0 Mùa thu, tháng 8, vua ngự điện Thủy Tinh cho các quan vào chầu, truyền các quan đội mũ phốc đầu¹, đi hia, mới cho vào. Đội mũ phốc đầu, đi hia bắt đầu từ đấy.

¶ 56 Leave a comment on paragraph 56 0 [2b] Định hiệu quân, gọi là Ngự Long, Vũ Thắng, Long Dực, Thần Điện, Bổng Thánh, Bảo Thắng, Hùng Lược, Vạn Tiệp đều chia làm tả hữu, thích vào trán ba chữ “Thiên tử quân”.

¶ 57 Leave a comment on paragraph 57 0 Canh Tý, [Chương Thánh Gia Khánh] năm thứ 2 [1060], (Tống Gia Hựu năm thứ 5).

¶ 58 Leave a comment on paragraph 58 0 Mùa xuân, châu mục Lạng Châu là Thân Thiệu Thái đi bắt những binh lính bỏ trốn vào đất Tống, bắt được chỉ huy sứ là Dương Bảo Tài và quân lính, trâu ngựa đem về.

¶ 59 Leave a comment on paragraph 59 0 Mùa thu, tháng 7, quân Tống sang xâm lấn, không được, bèn sai Thị Lang bộ lại là Dư Tĩnh đến Ung Châu để hội nghị. Vua sai Phí Gia Hựu đi. Tĩnh hậu tặng cho Gia Hựu và đưa thư xin trả Bảo Tài cho họ, vua không nghe.

¶ 60 Leave a comment on paragraph 60 0 Tháng 8, phiên dịch nhạc khúc và điệu đánh trống của Chiêm Thành, sai nhạc công ca hát.

¶ 61 Leave a comment on paragraph 61 0 Làm hành cung cạnh hồ Dâm Đàm² để xem đánh cá.

¶ 62 Leave a comment on paragraph 62 0 Tân Sửu, [Chương Khánh Gia Thánh] năm thứ 3 [1061], (Tống Gia Hựu năm thứ 6).

¶ 63 Leave a comment on paragraph 63 0 Mùa xuân, tháng 2, chọn con gái dân gian 12 người vào hậu …

¶ 64 Leave a comment on paragraph 64 0 ^⇡ 1 Phốc đầu: tên mũ, tức là mũ cánh chuồn, có hai dải cánh giương ra hai bên.

¶ 65 Leave a comment on paragraph 65 0 ^⇡ 2 Dâm Đàm: tức Hồ Tây ở Hà Nội, xem BK2, 35b.