Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tông Hoàng Đế [33a33b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 其父之不軐，則其罪大矣，誅之可也。奪其爵邑，降為庶人亦可也。[33a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … kì phụ chi bất tiễn, tắc kì tội đại hĩ, tru chi khả dã. Đoạt kì tước ấp, giáng vi thứ nhân diệc khả dã.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 太宗既赦其罪，又以州郡附盖之，賜印封為太保，則賞罰無章。[33a*2*8]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Thái Tông ký xá kì tội, hựu dĩ châu quận phụ cái chi, tứ ấn phong vi Thái bảo, tắc thưởng phạt vô chương.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 及其為廣源之患，乃出其兵以援鄰為辝，何以異放虎兕使之噬人，而徐救之哉？盖溺佛氏之小仁，而忘有國之大義也。[33a*3*14]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Cập kì vi Quảng Nguyên chi hoạn, nãi xuất kì binh dĩ viện lân vi từ, hà dĩ dị phóng hổ tỉ sử chi phệ nhân, nhi từ cứu chi tai? Cái nịch Phật thị chi tiểu nhân, nhi vong hữu quốc chi đại nghĩa dã.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 帝以明年將伐占城，詔造龍、鳳、魚、蛇、虎、豹、鸚鵡戰艦數百餘艘。[33a*7*2]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Đế dĩ minh niên tương phạt Chiêm Thành, chiếu tạo Long, Phụng, Ngư, Xà, Hổ, Báo, Anh Vũ chiến hạm số bách dư sưu.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 冬，十月，長春殿御楯自動，[33a*8*7] 詔群臣商議。[33a*8*17]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Đông, thập nguyệt, Trường Xuân điện ngự thuẫn tự động, chiếu quần thần thương nghị.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 皆曰：「楯之為物兵噐也。[33a*9*4]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Giai viết: “Thuẫn chi vi vật binh khí dã.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 臣聞，鸞先風翔，礎 [33a*9*13] 先雨潤，今陛下欲興師征討不庭，而兵噐自動者，是神人默會，物類相應之兆。[33b*1*1]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Thần văn, loan tiên phong tường, sở tiên vũ nhuận, kim bệ hạ dục hưng sư chinh thảo bất đình, nhi binh khí tự động giả, thị thần nhân mặc hội, vật loại tương ứng chi triệu.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 《書》曰：『惟動丕應徯志。』役既先志而應動何疑之有。」[33b*2*12]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Thư viết: “Duy động phi ứng hễ chí”. Dịch ký tiên chí nhi ứng động hà nghi chi hữu”.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 帝然之。[33b*3*12]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Đế nhiên chi.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 詔軍士迯亡踰年者杖一百，刺靣五十字，不满年者，從輕罪之，復㱕者許還舊處。[33b*3*15]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Chiếu quân sĩ đào vong du niên giả trượng nhất bách, thích diện ngũ thập tự, bất mãn niên giả, tòng khinh tội chi, phục quy giả hứa hoàn cựu xứ.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 行幸不從駕者，杖亦如之，刺靣十字。[33b*5*9]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Hành hạnh bất tòng giá giả, trượng diệc như chi, thích diện thập tự.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 十二月，詔軍士繕甲治兵，約以明年春二月伐占城。[33b*6*4]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Thập nhị nguyệt, chiếu quân sĩ thiện giáp trị binh, ước dĩ minh niên xuân nhị nguyệt phạt Chiêm Thành.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 帝幸古覽行營，詔諸強盗百姓禾秧財物，得財杖一百，不得財而傷人者，以流罪論。[33b*7*6]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Đế hạnh Cổ Lãm hành doanh, chiếu chư cường đạo bách tính hoà ương tài vật, đắc tài trượng nhất bách, bất đắc tài nhi thương nhân giả, dĩ lưu tội luận.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 是歲，復鑄明道錢，頒賜文武臣僚。[33b*9*1]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Thị tuế, phục chú Minh Đạo tiền, phân tứ văn võ thần liêu.

Dịch Quốc Ngữ

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 … [33a] việc trái phép của cha thì tội lớn lắm, giết đi là phải, nếu lấy lại tước và áp phong, giáng là thứ dân, thì cũng phải. Thái Tông đã tha tội, lại cho thêm mấy châu quận nữa, ban cho ấn tín, phong làm Thái bảo, như thế là thưởng phạt không có phép tắc gì. Đến khi Trí Cao gây tai họa ở Quảng Nguyên, lại đem quân đi đánh, mượn cớ là viện trợ láng giềng, có khác gì thả cọp beo cho cắn người, rồi từ từ đến cứu không? Đó là vì Thái Tông say đắm cái lòng nhân nhỏ của nhà Phật mà quên đi mất cái nghĩa lớn của người làm vua.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Vua định sang năm sẽ đi đánh Chiêm Thành, xuống chiếu sai đóng các chiến thuyền hiệu Long, Phượng, Ngư, Xà, Hổ, Báo, Anh Vũ hơn vài trăm chiếc.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Mùa đông, tháng 10, cái thuẫn của vua ở điện Trường Xuân tự nhiên rung động. Vua xuống chiếu cho các quan nghị bàn, đều nói rằng: “Thuẫn là đồ binh khí, thần nghe nói có gió thì chim loan liệng trước, [33b] sắp có mưa thì đá tảng ướt trước, nay bệ hạ muốn đem quân đánh dẹp kẻ không đến chầu mà binh khí tự rung động, đó là cái điềm thần và người lặng hợp, các vật ứng nhau. Kinh thư nói: “Mình động thì mọi vật ứng theo mà đón trước ý mình”. Nay vật ấy đã ứng trước ý mình, còn ngờ gì mà không động”. Vua ban cho là phải.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Xuống chiếu rằng quân sĩ bỏ trốn quá 1 năm xử 100 trượng, thích vào mặt 50 chữ, chưa đến 1 năm thì xử theo mức tội nhẹ, kẻ nào quay lại thì cho về chỗ cũ. Quân sĩ không theo xa giá cũng xử trượng như thế và thích vào mặt 10 chữ.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Tháng 12, xuống chiếu cho quân sĩ sửa soạn giáp binh, hẹn đến mùa xuân, tháng 2 sang năm đi đánh Chiêm Thành.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Vua đến hành dinh Cổ Lãm¹ xuống chiếu rằng kẻ nào ăn cướp lúa mạ và tài vật của dân, nếu đã lấy rồi thì xử 100 trượng, nếu chưa lấy được nhưng làm cho người bị thương thì xử tội lưu.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Năm ấy lại đúc tiền Minh Đạo ban cho các quan văn võ.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 ^⇡ 1 Cổ Lãm: tên gọi thời Đinh Lê của châu Cổ Pháp, xem thêm chú thích ??????