Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tông Hoàng Đế [28a28b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 黎文休曰：帝堯、帝舜、文王、武王皆以一字為號，未當有增其尊號也。[28a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 Lê Văn Hưu viết: Đế Nghiêu, Đế Thuấn, Văn Vương, Võ Vương giai dĩ nhất tự vi hiệu, vị đương hữu tăng kì tôn hiệu dã.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 後世帝王，好為誇大，乃有累至數十餘字者。[28a*2*9]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Hậu thế đế vương, hiếu vi khoa đại, nãi hữu lụy chí sổ thập dư tự giả.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 然以功德稱之，未有以物件及蠻夷聮綴於其間者也。[28a*3*8]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Nhiên dĩ công đức xưng chi, vị hữu dĩ vật kiện cập man di liên xuyết ư kì gian giả dã.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 太宗乃納群臣所上「金湧銀生，儂平藩伏」八字為號，則於誇大中，又失於麄矣。[28a*4*11]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Thái Tông nãi nạp quần thần sở thượng “Kim Dũng Ngân Sinh, Nùng Bình Phiên Phục” bát tự vi hiệu, tắc ư khoa đại trung, hựu thất ư thô hĩ.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 太宗不學，無以知之，而儒臣進此以䛕媚其君，不可謂無罪也。[28a*6*5]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Thái Tông bất học, vô dĩ tri chi, nhi nho thần tấn thử dĩ dua mị kì quân, bất khả vị vô tội dã.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 秋，八月，遣大僚𤤻師用和，親王𤤻杜興如宋脩舊好。[28a*8*1]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Thu, bát nguyệt, khiển Đại liêu ban Sư Dụng Hòa, Thân vương ban Đỗ Hưng như Tống tu cựu hảo.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 冬，十月，詔重脩太祖神武皇帝廟。[28a*9*2]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Đông, thập nguyệt, chiếu trùng tu Thái Tổ Thần Vũ Hoàng Đế miếu.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 十二月，[28a*9*15] 真臘國來貢。[28b*1*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Thập nhị nguyệt, Chân Lạp quốc lai cống.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 庚辰，乾符有道二年（宋康定元年）。[28b*2*1]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Canh Thìn, Càn Phù Hữu Đạo nhị niên (Tống Khang Định nguyên niên).

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 春，正月，丁亥，朔，日食。[28b*2*14]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Xuân, chính nguyệt, Đinh Hợi, sóc, nhật thực.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 二月，帝既教宫女職成錦𦂶。[28b*3*1]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Nhị nguyệt, đế ký giáo cung nữ chức thành cẩm khỉ.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 是月，詔盡𤼵内府宋國錦𦂶為衣服，頒賜群臣，五品以上錦袍，九品以上𦂶袍，以示不復服御宋國錦𦂶也。[28b*3*12]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Thị nguyệt, chiếu tận phát nội phủ Tống quốc cẩm khỉ vi y phục, phân tứ quần thần, ngũ phẩm dĩ thượng cẩm bào, cửu phẩm dĩ thượng khỉ bào, dĩ thị bất phục phục ngự Tống quốc cẩm khỉ dã.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 史臣吳士連曰：帝之此舉，於美之中，又有美者存。不貴異物，見其儉德之脩；頒賜群臣，見其惠下之厚。[28b*6*1]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên viết: Đế chi thử cử, ư mĩ chi trung, hựu hữu mĩ giả tồn. Bất quý dị vật, kiến kì kiệm đức chi tu; phân tứ quần thần, kiến kì huệ hạ chi hậu.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 夏，四月，朔，詔：今後，凣天下人民詞訟，悉委開皇 …… [28b*9*1]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Hạ, tứ nguyệt, sóc, chiếu: Kim hậu, phàm thiên hạ nhân dân từ tụng, tất ủy Khai Hoàng …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 [28a] Lê Văn Hưu nói: Đế Nghiêu, Đế Thuấn, Văn Vương, Vũ Vương đều lấy một chữ làm hiệu, chưa từng thấy có tăng thêm tôn hiệu bao giờ. Đế vương thời sau thích khoe khoang mới có tôn hiệu đến vài chục chữ. Nhưng chỉ lấy công đức mà xưng tụng, chưa bao giờ lấy đồ vật và tên man di xen chắp vào. Thái Tông chịu nhận cho bầy tôi dâng tám chữ “Kim Dũng Ngân Sinh, Nùng Bình Phiên Phục” làm hiệu thì việc khoe khoang lại thô bỉ nữa. Thái Tông không có học nên không biết, nhưng bọn Nho thần dâng lên những chữ ấy để nịnh hót vua thì không thể bảo là không có tội.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Mùa thu, tháng 8, sai Đại liêu ban Sư Dụng Hoà và Thân vương ban¹ Đỗ Hưng sang nước Tống tiếp tục việc thông hiếu cũ.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Mùa đông, tháng 10, xuống chiếu sửa lại miếu Thái Tổ Thần Vũ Hoàng Đế.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Tháng 12, [28b] nước Chân Lạp sang cống.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Canh Thìn, Càn Phù Hữu Đạo năm thứ 2 [1040], (Tống Khang Định năm thứ 1).

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Mùa xuân, tháng giêng, ngày mồng 1, Đinh Hợi, nhật thực.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Tháng 2, vua đã dạy cung nữ dệt được gấm vóc. Tháng ấy xuống chiếu phát hết gấm vóc của nước Tống ở trong kho ra để may áo ban cho các quan, từ ngũ phẩm trở lên thì áo bào bằng gấm, từ cửu phẩm trở lên thì áo bào bằng vóc, để tỏ là vua không dùng gấm vóc của nước Tống nữa.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Sứ thần Ngô Sĩ Liên nói: Việc làm này của vua trong cái tốt lại còn cái tốt nữa, không quý vật lạ, tỏ ra giữ đức kiệm ước, ban cho bầy tôi, tỏ ra hậu đãi kẻ dưới.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Mùa hạ, tháng 4, ngày mồng 1, xuống chiếu từ nay trở đi phàm nhân dân trong nước ai có việc kiện tụng gì, đều giao cho Khai Hoàng …

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 ^⇡ 1 Đại liêu ban và Thân vương ban: đều là tên tước của nhà Lý.