Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ nhà Lê [27a27b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 大勝明光孝皇帝，追尊母為興国廣聖皇太后。

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … Đại Thắng Minh Quang Hiếu Hoàng Đế, truy tôn mẫu vi Hưng Quốc Quảng Thánh Hoàng Thái Hậu.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 立皇后四。

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Lập hoàng hậu tứ.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 禦北王與中國王據扶蘭叛，帝親征至籐州，管甲杜市以從兄黎翕尼反狀聞，收捕鞠問，翕尼及預謀者十二人皆伏誅。

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Ngự Bắc vương dữ Trung Quốc vương cứ Phù Lan bạn, đế thân chinh chí Đằng Châu, Quản giáp Đỗ Thị dĩ tòng huynh Lê Hấp Ni phản trạng văn, thu bộ cúc vấn, Hấp Ni cập dự mưu giả thập nhị nhân giai phục tru.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 至扶蘭寨，寨人堅壁固守，攻之未下，圍之數月，寨人粮盡，禦北王知計窮勢屈，乃捕中國王以獻，斬之。原禦北王罪，遂引兵伐禦蠻王於峯州，降之。

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Chí Phù Lan trại, trại nhân kiên bích cố thủ, công chi vị hạ, vi chi số nguyệt, trại nhân lương tận, Ngự Bắc vương tri kế cùng thế khuất, nãi bộ Trung Quốc vương dĩ hiến, trảm chi. Nguyên Ngự Bắc vương tội, toại dẫn binh phạt Ngự Man vương ư Phong Châu, hàng chi.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 師還至藤州，改其州為太平府， 是後，諸王及盗賊皆服之。

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Sư hoàn chí Đằng Châu, cải kì châu vi Thái Bình phủ, thị hậu, chư vương cập đạo tặc giai phục chi.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 是行也，官軍方與扶蘭寨人戰，忽聞驛奏莒隆賊入寇，至神頭海門（郎今神符。）

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Thị hành dã, quan quân phương dữ Phù Lan trại nhân chiến, hốt văn dịch tấu Cử Long tặc nhập khấu, chí Thần Đầu hải môn (lang kim Thần Phù).

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 還至㵅（音貪，水名），幸愛州，討莒隆賊。

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Hoàn chí Tham (âm tham, thủy danh), hạnh Ái Châu, thảo Cử Long tặc.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 丙午，十三年 （帝仍應天年號。宋景德三年）

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Bính Ngọ, thập tam niên (đế nhưng Ứng Thiên niên hiệu. Tống Cảnh Đức tam niên)

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 春二月，封長子乍為開封王，義兒紹理為楚王，居于左，紹勳為漢王，居于右，改文武臣僚僧道宫制及朝服，一遵於宋。

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Xuân nhị nguyệt, phong trưởng tử Sạ vi Khai Phong vương, nghĩa nhi Thiệu Lý vi Sở vương, cư vu tả, Thiệu Huân vi Hán vương, cư vu hữu, cải văn vũ thần liêu tăng đạo cung chế cập triều phục, nhất tuân ư Tống.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 行軍王明提以國亂不能還，駐廣州，知州高馹罷給舘券，宋帝詔別賜錢五十萬，米一百五十斛，續給舘券。

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Hành Quân vương Minh Đề dĩ quốc loạn bất năng hoàn, trú Quảng Châu, Tri châu Cao Nhật bãi cấp quán khoán, Tống đế chiếu biệt tứ tiền ngũ thập vạn, mễ nhất bách ngũ thập hộc, tục cấp quán khoán.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 夏六月，宋知廣州凌策上言曰：「今以交趾兵亂，令臣與沿邊安撫使邵曄同經度便宜以聞。

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Hạ lục nguyệt, Tống Tri Quảng Châu Lăng Sách thượng ngôn viết: “Kim dĩ Giao Chỉ binh loạn, lệnh thần dữ Duyên biên an phủ sứ Thiệu Diệp đồng kinh độ tiện nghi dĩ văn.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 臣等准廉州所送到交趾黃慶集等干餘口，言 ……

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Thần đẳng chuẩn Liêm Châu sở tống đáo Giao Chỉ Hoàng Khánh Tập đẳng can dư khẩu, ngôn ……

Dịch Quốc Ngữ

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 … [27a] Đại Thắng Minh Quang Hiếu Hoàng Đế. Truy tôn mẹ là Hưng Quốc Quảng Thánh Hoàng Thái Hậu.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Lập bốn hoàng hậu.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Ngự Bắc Vương cùng với Trung Quốc Vương chiếm trại Phù Lan¹ làm phản. Vua thân đi đánh. Đến Đằng Châu, Quản giáp là Đỗ Thị đem việc người anh em họ ngoại là Lê Hấp Ni làm phản tâu lên. Vua sai bắt tra hỏi, Hấp Ni và những kẻ dự mưu 12 người điều bị giết. Đến trại Phù Lan, người trại đóng cửa trại cố thủ. Đánh không hạ được, bèn vây chặt vài tháng, người trong trại hết lương ăn. Ngự Bắc Vương tự biết kế cùng thế khuất, bèn bắt Trung Quốc Vương đem nộp. Chém Trung Quốc Vương, tha tội cho Ngự Bắc Vương, rồi đem quân đánh Ngự Man Vương ở Phong Châu. Ngự Man Vương phải chịu hàng. Quân về đến Đằng Châu, đổi tên châu ấy làm phủ Thái Bình. Từ đấy về sau các vương và giặc cướp đều hàng phục cả. Chuyến đi này khi quan quân đánh nhau với người trại Phù Lan, chợt thấy trạm báo tin là giặc Cử Long vào cướp đã đến cửa biển Thần [27b] Đầu (nay là cửa biển Thần Phù)² . Vua về đến sông Tham đi sang Ái Châu để đánh giặc Cử Long.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Bính Ngọ, [Ứng Thiên] năm thứ 13 [1006], (Vua vẫn theo niên hiệu Ứng Thiên; Tống Cảnh Đức năm thứ 3).

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Mùa xuân, tháng hai, phong con trưởng là Sạ làm Khai Phong Vương, con nuôi là Thiệu Lý làm Sở Vương, cho ở bên tả; Thiệu Huân làm Hán Vương, cho ở bên hữu. Sửa đổi quan chế và triều phục của các quan văn võ và tăng đạo, theo đúng như nhà Tống.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Hành Quân Vương Minh Đề thấy trong nước loạn không thể về được, trú lại ở Quảng Châu, Tri Châu là Cao Nhật thôi không cấp giấy quán khoán³ cho nữa. Vua Tống phải xuống chiếu cho riêng 50 vạn (quan) tiền, 150 hộc gạo và tiếp tục cấp quán khoán.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Mùa hạ, tháng 6, tri Quảng Châu là Lãng Sách dâng thư nói: “Nay nhân Giao Chỉ có loạn, xin cho thần và Duyên biên an phủ sứ Thiệu Việp cùng nhau bàn tính công việc tâu lên. Bọn thần dựa theo lời của bọn Hoàng Khánh Tập hơn nghìn người ở Giao Chỉ, do Liêm Châu⁴ đưa đến, nói …

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 ^⇡ 1 Phù Lan: Cương mục chú là tên trại, sau là xã Phù Vệ, huyện Đường Hào (CMCB1, 27a) nay thuộc tỉnh Hải Hưng. [chú (1) [21a21b]].

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 ^⇡ 2 Thần Đầu: tên cửa biển xưa (ngày nay đã bị lấp) ở xã Thần Đầu, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hoá; đầu đời Lê đổi gọi là Thần Phù, thời Nguyễn (1838) xã Thần Đầu nhập vào huyện Yên Mỗ, tỉnh Ninh Bình.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 ^⇡ 3 Quán khoán: tờ giấy cho phép sử dụng quán trọ.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 ^⇡ 4 Liêm Châu: tên châu thời Đường – Tống, nay là đất tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.