Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ nhà Lê [14a14b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 辛巳，二年（宋太平𦥷國六年。按：歴代年紀諸本皆以是年爲天福元年，今改之。）[14a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 Tân Tị, nhị niên (Tống Thái Bình Hưng Quốc lục niên. Án: lịch đại niên kỷ chư bản giai dĩ thị niên vi Thiên Phúc nguyên niên, kim cải chi).

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 春，三月，侯仁保、孫全興至諒山，陳欽祚至西結，劉澄至白虅江。[14a*1*31]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Xuân, tam nguyệt, Hầu Nhân Bảo, Tôn Toàn Hưng chí Lạng Sơn, Trần Khâm Tộ chí Tây Kết, Lưu Trừng chí Bạch Đằng giang.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 帝自將禦之，使士卒植樁捍江，宋兵退，復至支陵江。[14a*3*4]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Đế tự tướng ngự chi, sử sĩ tốt thực thung hãn giang, Tống binh thoái, phục chí Chi Lăng giang.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 帝令士卒詐降，以誘仁寳，因擒斬之。[14a*4*5]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Đế lệnh sĩ tốt trá hàng, dĩ dụ Nhân Bảo, nhân cầm trảm chi.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 欽祚等聞水軍敗，引兵還。[14a*4*19]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Khâm Tộ đẳng văn thủy quân bại, dẫn binh hoàn.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 帝出諸將擊之，欽祚軍大敗，死者太半，屍填原野，擒其將郭君辨、趙奉勳歸華閭。[14a*5*10]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Đế xuất chư tướng kích chi, Khâm Tộ quân đại bại, tử giả thái bán, thi điền nguyên dã, cầm kì tướng Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân quy Hoa Lư.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 由是海内大定，群臣上尊號曰明乾應運神武昇平至仁廣孝皇帝。[14a*7*3]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Do thị hải nội đại định, quần thần thượng tôn hiệu viết Minh Càn Ứng Vận Thần Vũ Thăng Bình Chí Nhân Quảng Hiếu Hoàng Đế.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 黎文休曰：黎大行之誅丁佃，執阮匐，擒君辨，虜 [14a*9*1] 奉勳，如驅小兒，如役奴󰒜，曾不數年而疆土大定，其戰勝攻取之功，雖漢唐無以過也。[14b*1*1]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Lê Văn Hưu viết: Lê Đại Hành chi tru Đinh Điền, chấp Nguyễn Bặc, cầm Quân Biện, lỗ Phụng Huân, như khu tiểu nhi, như dịch nô lệ, tằng bất sổ niên nhi cương thổ đại định, kì chiến thắng công thủ chi công, tuy Hán Đường vô dĩ quá dã.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 或問：大行與李太祖，孰優？曰：自其削平内奸，攘挫外寇，以状我越以威宋人而言，則李太祖不如大行之功爲難。[14b*2*16]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Hoặc vấn: Đại Hành dữ Lý Thái Tổ, thục ưu? Viết: Tự kì tước bình nội gian, nhường tỏa ngoại khấu, dĩ trạng ngã Việt dĩ uy Tống nhân nhi ngôn, tắc Lý Thái Tổ bất như Đại Hành chi công vi nan.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 自其素著恩威，人樂推戴，延長國祚，垂裕後昆而言，則大行不如李太祖之慮爲長。[14b*5*5]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Tự kì tố trứ ân uy, nhân lạc suy đái, diên trường quốc tộ, thùy dụ hậu côn nhi ngôn, tắc Đại Hành bất như Lý Thái Tổ chi lự vi trường.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 然則太祖優歟？曰：優則不知，但以李德󰗯黎爲厚爾，當從李。[14b*7*1]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Nhiên tắc Thái Tổ ưu dư? Viết: Ưu tắc bất tri, đãn dĩ Lý đức tạc Lê vi hậu nhĩ, đương tòng Lý.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 史臣吳士連曰：三綱之道，萬世常經，不可一日 …… [14b*9*1]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên viết: Tam cương chi đạo, vạn thế thường kinh, bất khả nhất nhật …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 [14a] Tân Tỵ, [Thiên Phúc] năm thứ 2 [981], (Tống Thái Bình Hưng Quốc năm thứ 6, xét các bản chép niên kỷ các triều đều ghi năm này là năm Thiên Phúc thứ 1, nay sửa lại).

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Mùa xuân, tháng 3, Hầu Nhân Bảo, Tôn Hoàng Hưng đến Lạng Sơn, Trần Khâm Tộ đến Tây Kết, Lưu Trừng đến sông Bạch Đằng¹. Vua tự làm tướng đi chặn giặc, sai quân sĩ đóng cọc ngăn sông Chi Lăng². Vua sai quân sĩ trá hàng để dụ Nhân Bảo, nhân đó bắt được Nhân Bảo, đem chém. Bọn Khâm Tộ nghe tin quân thủy thua trận, dẫn quân về. Vua đem các tướng đánh, quân của Khâm Tộ thua to, chết đến quá nửa, thây chết đầy đồng, bắt được tướng giặc là Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân đem về Hoa Lư. Từ đó trong nước rất yên. Bầy tôi dâng tôn hiệu là Minh Càn Ứng Vận Thần Vũ Thăng Bình Chí Nhân Quảng Hiếu Hoàng Đế.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Lê Văn Hưu nói: Lê Đại Hành giết Đinh Điền, bắt Nguyễn Bặc, tóm Quân Biện, [14b] Phụng Huân dễ như lùa trẻ con, như sai nô lệ, chưa đầy vài năm mà bờ cõi định yên, công đánh dẹp chiến thắng dẫu là nhà Hán, nhà Đường cũng không hơn được. Có người hỏi: Đại Hành với Lý Thái Tổ ai hơn? Thưa rằng: Kể về mặt trừ dẹp gian trong, đánh tan giặc ngoài, làm mạnh nước Việt ta, ra oai với người tống thì Lý Thái Tổ không bằng Lê Đại Hành có công lao gian khổ hơn. Nhưng về mặt tỏ rõ ân uy, lòng người suy tôn, hưởng nước lâu dài, để phúc cho con cháu thì Lê Đại Hành không bằng Lý Thái Tổ lo tính lâu dài hơn. Thế thì Lý Thái Tổ hơn ư? Đáp: Hơn thì không biết, chỉ thấy đức của họ Lý dày hơn họ Lê, vì thế nên noi theo họ Lý.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Sử Thần Ngô Sĩ Liên nói: Tam cương là đạo thường của muôn đời, không thể một ngày …

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 ^⇡ 1 Sông Bạch Đằng: còn gọi là sông Rừng, chảy qua giữa hai huyện Yên Hưng tỉnh Quảng Ninh và Thủy Nguyên, Hải Phòng.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 ^⇡ 2 Sông Chi Lăng: Cương mục (CB1, 18) chú là con sông ở xã Chi Lăng, tức khúc sông Thương chảy qua Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn.