Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tổ Cao Hoàng Đế [BK10, 68a68b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 入塲會試。[68a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … nhập trường hội thí.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 三十日，定偽官田土各項。[68a*1*5]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Tam thập nhật, định ngụy quan điền thổ các hạng.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 夏，六月十日，旨揮諸僧道有通經典，及精謹節行，期以今月二十日就省堂通身檢閲考試，中者聽爲僧道，不中者仍勒還俗。[68a*2*1]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Hạ, lục nguyệt thập nhật, chỉ huy chư tăng đạo hữu thông kinh điển, cập tinh cẩn tiết hạnh, kì dĩ kim nguyệt nhị thập nhật tựu sảnh đường thông thân kiểm duyệt khảo thí, trúng giả thính vi tăng đạo, bất trúng giả nhưng lặc hoàn tục.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 造貫籍。[68a*4*13]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Tạo quán tịch.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 秋，七月五日，旨揮大臣百官中外文武臣僚等會議錢法。詔日：「夫钱乃生民之血脉，不可無也。[68a*5*1]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Thu, thất nguyệt ngũ nhật, chỉ huy đại thần bách quan trung ngoại văn vũ thần liêu đẳng hội nghị tiền pháp. Chiếu viết: “Phù tiền nãi sinh dân chi huyết mạch, bất khả vô dã.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 我國家本産銅穴，且𦾔銅钱已被胡人銷毀，百僅一存。[68a*7*1]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Ngã quốc gia bản sản đồng huyệt, thả cựu đồng tiền dĩ bị Hồ nhân tiêu hủy, bách cẩn nhất tồn.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 至今軍國之務，屡為匱乏。[68a*8*4]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Chí kim quân quốc chi vụ, lũ vi quỹ phạp.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 求其流通使用，以順民情，𡸈不難哉？昨有上書陳言，使以鈔 [68a*8*14] 代钱。[68b*1*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Cầu kì lưu thông sử dụng, dĩ thuận dân tình, khởi bất nạn tai? Tạc hữu thượng thư, trần ngôn sử dĩ sao đại tiền.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 朕，夙夜思惟，未得其道。[68b*1*3]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Trẫm, túc dạ tư duy, vị đắc kì đạo.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 盖鈔者乃無用之物，行於有用之民，甚非愛民用才之意。[68b*1*12]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Cái sao giả nãi vô dụng chi vật, hành ư hữu dụng chi dân, thậm phi ái dân dụng tài chi ý.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 然古昔有以金銀、皮幣、钱鈔之物，無可相權，何者爲最？其令𡐡臣百官及中外達時務之士，各議錢例，以順民情。庶乎不以一人之所願，而強千萬人之所不欲，以爲一代之良法。[68b*2*16]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Nhiên cổ tích hữu dĩ kim ngân, bì tệ, tiền sao chi vật, vô khả tương quyền, hà giả vi tối? Kì lệnh đại thần bách quan cập trung ngoại đạt thời vụ chi sĩ, các nghị tiền lệ, dĩ thuận dân tình. Thứ hồ bất dĩ nhất nhân chi sở nguyện, nhi cưỡng thiên vạn nhân chi sở bất dục, dĩ vi nhất đại chi lương pháp.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 不可不早定其議以奏，朕將親擇而施行焉。」[68b*6*12]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Bất khả bất tảo định kì nghị dĩ tấu, trẫm tương thân trạch nhi thi hành yên”.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 秋，八月十九日，旨揮天下軍民等，係偽官文自知州，武自千户以下，前已死，及土軍並民人入 …… [68b*8*1]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Thu, bát nguyệt thập cửu nhật, chỉ huy thiên hạ quân dân đẳng, hệ ngụy quan văn tự Tri châu, vũ tự Thiên hộ dĩ hạ, tiền dĩ tử, cập thổ quân tịnh dân nhân nhập …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 … [68a] để vào trường thi hội.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Ngày 30, định các hạng ruộng đất của ngụy quan.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Mùa hạ, tháng 6, ngày mồng 10, ra lệnh chỉ cho các tăng đạo, người nào thông kinh điển, trong sạch, giữ tiết hạnh, hẹn đến ngày 20 tháng này tới sảnh đường trình diện, để xét duyệt cho thi, ai đỗ thì cho làm tăng đạo, ai không đỗ thì bắt hoàn tục.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Làm sổ đinh.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Mùa thu, tháng 7, ngày mồng 5, ra lệnh cho các đại thần và các quan văn võ trong ngoài họp bàn về quy chế đồng tiền¹. Tờ chiếu viết:

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 “Tiền là mạch máu của sinh dân, không thể không có. Nước ta vốn có mỏ đồng, nhưng tiền đồng cũ đã bị nhà Hồ hủy bỏ, trăm phần chỉ còn được một. Đến nay, việc quân, việc nước thường hay bị thiếu. Muốn cho tiền được lưu thông sử dụng, để thuận lòng dân, há chẳng khó sao? Mới rồi có người dâng thư trình bày, xin lấy tiền giấy² [68b] thay cho tiền thực³. Trẫm sớm khuya nghĩ ngợi, chưa nghĩ ra cách gì. Vì rằng tiền giấy là thứ vô dụng, lại được lưu hành như vật hữu dụng trong dân, thực không phải là ý nghĩa yên dân, dùng của. Nhưng đời xưa đã có người cho rằng vàng, bạc, da, lụa, tiền thực, tiền giấy đều không thể cân ngang nhau được, thế thì thứ gì là hơn? Truyền cho các đại thần trăm quan và những người hiểu việc đời ở trong, ở ngoài, đều nghị bàn quy chế đồng tiền cho thuận lòng dân, để không vì ưa thích riêng của một người mà bắt ép muôn nghìn người không muốn phải theo, để làm phép hay của một đời. Nên phải bàn định sớm rồi tâu lên, trẫm sẽ tự chọn lấy mà cho thi hành”.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Mùa thu, tháng 8, ngày 19, ra lệnh chỉ cho quân dân cả nước rằng: Những ngụy quan, văn từ Tri châu, võ từ Thiên hộ trở xuống, đã chết từ trước và thổ quan cùng dân thường vào …

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 ^⇡ 1 Quy chế đồng tiền, nguyên văn là “tiền pháp”.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 ^⇡ 2 Nguyên văn là “sao”.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 ^⇡ 3 Nguyên văn là “tiền”.