Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tổ Cao Hoàng Đế [BK10, 33a33b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 因前時興慶、重光枉以虚名，不見成功，盖由政出多門，大臣不知，爾眾徒費力於此矣。今天下一統，我與爾眾義如父子，願盡一心復我境土。自古将相封侯，抑如爾眾無異，整爾隊伍，練爾軍仁，蕩平残㓂，分半歸農。今天假我，事不得已，用命則破敵，生而有功，不用命則死成何事。每隊各謄一本，日再三讀，使軍人知之。」[33a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … Nhân tiền thời Hưng Khánh, Trùng Quang uông dĩ hư danh, bất kiến thành công, cái do chính xuất đa môn, đại thần bất tri, nhĩ chúng đồ phí lực ư thử hĩ. Kim thiên hạ nhất thống, ngã dữ nhĩ chúng nghĩa như phụ tử, nguyện tận nhất tâm, phục ngã cảnh thổ. Tự cổ tướng tương phong hầu, ức như nhĩ chúng vô dị, chỉnh nhĩ đội ngũ, luyện nhĩ quân nhân, đãng bình tàn khấu, phân bán quy nông. Kim thiên giả ngã, sự bất đắc dĩ, dụng mệnh tắc phá địch, sinh nhi hữu công, bất dụng mệnh tắc tử thành hà sự. Mỗi đội các đằng nhất bản, nhật tái tam độc, sử quân nhân tri chi”.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 令諸將及軍人曰：「明賊残害我民二十餘載。𥘉，我軍數百萬有餘。[33a*8*7]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Lệnh chư tướng cập quân nhân viết: “Minh tặc tàn hại ngã dân nhị thập dư tải. Sơ, ngã quân sổ bách vạn hữu dư.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 見今三十 [33a*9*15] 五萬，待破東󰪕城，放二十五萬㱕農，留十萬爲軍，防禦國事。[33b*1*1]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Hiện kim tam thập ngũ vạn, đãi phá Đông Quan thành, phóng nhị thập ngũ vạn quy nông, lưu thập vạn vi quân, phòng ngự quốc sự.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 一家三人，一人爲軍，凣諸賦役，並復三年。」[33b*2*6]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Nhất gia tam nhân, nhất nhân vi quân, phàm chư phú dịch, tịnh phục tam niên”.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 又以軍憲十條示将校軍人曰：「一，軍中諠譁。[33b*3*4]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Hựu dĩ quân hiến thập điều thị tướng hiệu quân nhân viết: “Nhất, quân trung huyên hoa.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 一，軍中虚驚妄言禍福，以搖動軍情。[33b*4*3]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Nhất, quân trung hư kinh vọng ngôn họa phúc, dĩ dao động quân tình.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 一，臨陣聞皷聲、見指旗而佯爲不文不見，逗遛不進。[33b*4*17]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Nhất, lâm trận văn cổ thanh, kiến chỉ kì nhi dương vi bất văn bất kiến, đậu lưu bất tiến.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 一，臨陣見止軍之旗，聞止軍之鑼而不止。[33b*6*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Nhất, lâm trận kiến chỉ quân chi kì, văn chỉ quân chi la nhi bất chỉ.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 一，聞退軍之鉦而強不退。[33b*6*17]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Nhất, văn thoái quân chi chinh nhi cường bất thoái.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 一，防直不勤，或熟睡不守，離伍潜回。[33b*7*9]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Nhất, phòng trực bất cần, hoặc thục thụy bất thủ, li ngũ tiềm hồi.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 一，󰱏惑女色，私放妻黨，而不當軍役。[33b*8*5]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Nhất, đam hoặc nữ sắc, tư phóng thê đảng, nhi bất đương quân dịch.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 一賣放軍人及影󰰿而不著軍籍。[33b*9*1]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Nhất, mại phóng quân nhân cập ảnh tế nhi bất trứ quân tịch.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 一，以私好惡 …… [33b*9*14]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Nhất, dĩ tư hảo ố …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 [33a] Trước kia, Hưng Khánh, Trùng Quang¹ chỉ có tiếng hão, không nên công gì là bởi chính lệnh không thống nhất, đại thần không được biết gì. Bọn các ngươi chỉ uổng phí sức lực cho họ thôi. Nay thiên hạ về một mối, ta cùng các ngươi như nghĩa cha con, mong các ngươi dốc lòng khôi phục lãnh thổ nước nhà. Từ xưa các tướng văn tướng võ được phong hầu cũng chỉ như các ngươi thôi, có khác gì đâu. Các ngươi hãy chỉnh đốn đội ngũ của mình, luyện tập quân sĩ của mình, sau khi dẹp yên bọn giặc tàn bạo, sẽ chia một nửa số người về làm ruộng. Nay trời mượn tay ta diệt giặc, việc không đừng được. Kẻ nào theo lệnh ta thì phá được giặc, vẫn sống mà lại có công, kẻ nào không theo lệnh ta thì chết mà chẳng được việc gì! Mỗi đội đều phải chép lại một bản lệnh này, mỗi ngày đọc đi đọc lại nhiều lần cho quân lính được biết”.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Hạ lệnh cho các tướng và quân nhân rằng:

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 “Giặc Minh tàn hại dân ta đã hơn hai chục năm. Buổi đầu số quân của ta có mấy trăm² người. Hiện nay có [33b] 35 vạn. Đợi khi phá được thành Đông Quan, sẽ cho 25 vạn người về nhà làm ruộng, chỉ để lại 10 vạn làm quân để đề phòng việc nước. Một nhà 3 người thì 1 người làm quân, mọi loại phú dịch đều tha cho 3 năm. Lại nêu 10 điều quân luật cho các tướng hiệu và quân nhân:

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 1-Làm huyên náo trong quân.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 2-Gây kinh động hão, bịa điều họa phúc làm dao động lòng quân.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 3-Khi ra trận, nghe tiếng trống, thấy cờ hiệu mà giả cách không nghe, không thấy, dùng dằng không tiến.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 4-Khi ra trận, trông thấy cờ dừng quân, nghe thanh la dừng quân mà không đứng lại.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 5-Nghe tiếng chiêng lui quân mà cưỡng lại không lui.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 6-Canh phòng túc trực không siêng, hoặc ngủ say bỏ canh, bỏ hàng ngũ ngầm trốn về.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 7-Đắm đuối nữ sắc, lén lút thả riêng cho người họ nhà vợ không làm quân dịch.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 8-Thả quân lính để lấy tiền và che dấu không biên vào sổ quân.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 9-Theo thói ưa ghét của riêng mình …

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 ^⇡ 1 Tên hiệu của Trần Ngỗi và Trần Quý Khoáng.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 ^⇡ 2 Nguyên văn: “sổ bách vạn” chổ này hẳn có nhầm lẫn. Có lẽ là “mấy trăm người”.