Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tổ Cao Hoàng Đế [BK10, 24a24b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 赤心，撫諭宣勞，曉以去逆就順之理。[24a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … xích tâm, phủ dụ tuyên lạo, hiểu dĩ khứ nghịch tựu thuận chi lí.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 凡士庻人民來詣軍營，帝皆卑辝厚禮以待之，各隨其才高下，以布眾職。[24a*1*15]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Phàm sĩ thứ nhân dân lai nghệ quân doanh, Đế giai ti từ hậu lễ dĩ đãi chi, các tùy kì tài cao hạ, dĩ bố chúng chức.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 礪之以爵賞使人勸鰌之，以刑罰，使人自懲。[24a*3*7]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Lệ chi dĩ tước thưởng, sử nhân khuyên thu chi, dĩ hình phạt, sử nhân tự trừng.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 是以，人人感激，期盡死力，所至輙有功。[24a*4*6]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Thị dĩ, nhân nhân cảm kích, kì tận tử lực, sở chí triếp hữu công.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 帝分東部頭諸路鎮爲四道。[24a*6*1]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Đế phân Đông Bộ Đầu chư lộ trấn vi tứ đạo.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 置内外文武僚属，海門各處廵檢，令譏察徃來人及捕僞官叛黨、未化軍民、懷貳挾書㱕北者。[24a*6*12]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Trí nội ngoại văn vũ liêu thuộc, hải môn các xứ tuần kiểm, lệnh cơ sát vãng lai nhân cập bổ ngụy quan phản đảng, vị hóa quân dân, hoài nhị giáp thư quy Bắc giả.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 仍諭文才未受職，䏻作文諭東䦕城，使彼開門出降，及請和還國，[24a*8*12] 即以不次擢用之。[24b*1*1]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Nhưng dụ văn tài vị thụ chức, năng tác văn dụ Đông Quan thành, sử bỉ khai môn xuất hàng, cập thỉnh hòa hoàn quốc, tức dĩ bất thứ trạc dụng chi.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 又令收僞官妻子奴婢產業，送納禾榖，乃儲本處，候級軍食。[24b*1*8]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Hựu lệnh thu ngụy quan thê tử nô tì sản nghiệp, tống nạp hòa cốc, nãi trữ bản xứ, hầu cấp quân thực.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 冬，十一月，帝得陳暠，立之。[24b*2*13]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Đông, thập nhất nguyệt, Đế đắc Trần Cảo, lập chi.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 先是有胡翁者，乃丐者之子，巤身於琴貴，假稱陳氏之後。[24b*3*6]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Tiên thị hữu Hồ Ông giả, nãi cái giả chi tử, liệp thân ư Cầm Quý, giả xưng Trần thị chi hậu.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 頔時國人苦賊荷政，思得其主，而帝急於滅賊救民，遂使人迎立，以權一時之事。[24b*4*11]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Địch thời quốc nhân khổ tặc hà chính, tư đắc kì chủ, nhi đế cấp ư diệt tặc cứu dân, toại sử nhân nghênh lập, dĩ quyền nhất thời chi sự.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 且欲籍辝以應明人，因以爲侯（一作信字）建元曰：天慶，使左僕射黎國興傅之，實則監之。[24b*6*5]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Thả dục tịch từ dĩ ứng Minh nhân, nhân dĩ vi Hầu (nhất tác tín tự) kiến nguyên viết: Thiên Khánh, sử Tả bộc xạ Lê Quốc Hưng phó chi, thực tắc giám chi.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 暠嘗駐營空路山，徙武寕。[24b*8*3]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Cảo thường trú dinh Không Lộ sơn, tỉ Vũ Ninh.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 十二月，禁剪花果木樹，刧掠財産者。[24b*8*13]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Thập nhị nguyệt, cấm tiễn hoa quả mộc thụ, kiếp lược tài sản giả.

Dịch Quốc Ngữ

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 … [24a] lòng thành của họ, phủ dụ, úy lạo, báo cho họ biết lẽ bỏ nghịch theo thuận. Từ kẻ sĩ tới dân chúng, hễ ai đến quân doanh, vua đều dùng lời lẽ khiêm tốn, dùng nghi lễ trang trọng để tiếp đãi, rồi tùy theo tài năng hơn hay kém của từng người để bố trí các chức vụ khác nhau. Lấy ban thưởng để khích lệ khiến người người đều hăng hái, dùng hình phạt mà răn đe, nên ai ai cũng giữ gìn. Vì vậy, mọi người đều cảm kích mong được dốc trọn sức mình, quân đi đến đâu là thành công đến đấy.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Vua chia các lộ trấn ở Đông Đô thành bốn đạo¹. Đặt quan lại văn võ trong ngoài và tuần kiểm ở các cứ cửa biển để khám xét những người qua lại và bắt bọn ngụy quan, bọn phản bội, bọn ngang ngạnh không chịu cải hóa, bọn ăn ở hai lòng, bọn mang thư chạy về phương Bắc.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Lại dụ những người có tài văn chương mà chưa được nhận chức, nếu ai viết thư dụ được người thành Đông Quan, khiến họ mở cửa thành ra hàng và giảng hoà về nước, [24b] thì sẽ được thăng chức vượt cấp.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Lại ra lệnh tịch thu vợ con, nô tỳ sản nghiệp của bọn ngụy quan nộp lên, còn thóc lúa của chúng thì vẫn để ở bản xứ để đợi cung cấp cho quân đội.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Mùa đông, tháng 11, vua tìm được Trần Cảo lập làm vua.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Trước đó, có người tên là Hồ Ông, là con một người ăn xin, trốn theo Cầm Quý, giả xưng con cháu họ Trần.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Bấy giờ người trong nước khổ về chính lệnh hà khắc của giặc, mong có người làm chủ, mà vua thì gấp việc diệt giặc cứu dân, nên sai người đón lập Cảo cho xong việc quyền nghi nhất thời, mà cũng muốn mượn cớ để trả lời nhà Minh để họ tin.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Đặt niên hiệu là Thiên Khánh, sai Tả bộc xạ Lê Quốc Hưng dạy cho, nhưng thực ra là để coi giữ. Cảo trước đóng dinh ở núi Không Lộ², sau dời về Vũ Ninh³.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Tháng 12, cấm chặt phá hoa quả, cây cối và cướp bóc của dân.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 ^⇡ 1 Bốn đạo: 1-Tây Đạo gồm các trấn Tam Giang, Hưng Hóa, Tuyên Quang và Gia Hưng; 2-Đông Đạo gồm các lộ Thượng Hồng, Hạ Hồng, Nam Sách Thượng, Nam Sách Hạ và trấn An Bang; 3-Bắc Đạo gồm các lộ trấn Bắc Giang, Thái Nguyên; 4-Nam Đạo gồm các lộ Khoái Châu, Lý Nhân, Tân Hưng, Kiến Xương và Thiên Trường.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 ^⇡ 2 Núi Không Lộ: ở huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây. Trên núi có chùa Lạc Lâm, xưa là nơi hóa thân của nhà sư Không Lộ.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 ^⇡ 3 Vũ Ninh: sau là huyện Võ Giảng, nay thuộc đất Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.