Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tổ Cao Hoàng Đế [BK10, 15a15b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 象渡江，伏於要處。[15a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … tượng độ giang, phục ư yếu xứ.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 天將明，賊遂引軍以攻帝營。[15a*1*8]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Thiên tương minh, tặc toại dẫn quân dĩ công Đế doanh.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 帝佯退，引賊入伏處。[15a*2*1]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Đế dương thoái, dẫn tặc nhập phục xứ.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 賊不意，引眾深入，伏兵四起衝擊，大破之。[15a*2*9]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Tặc bất ý, dẫn chúng thâm nhập, phục binh tứ khởi xung kích, đại phá chi.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 斬馘及溺死者以萬計。[15a*3*7]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Trảm quắc cập nịch tử giả dĩ vạn kể.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 明日，賊乃因山築壘以居，不復出戰。[15a*3*16]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Minh nhật, tặc nãi nhân sơn trúc lũy dĩ cư, bất phục xuất chiến.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 時，賊糧頗多，而帝軍無十日之食。[15a*4*12]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Thời, tặc lương pha đa, nhi Đế quân vô thập nhật chi thực.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 帝謂将士曰：「賊恃糧多，堅壁爲長久計，我糧少，不可與賊持久。」[15a*5*7]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Đế vị tướng sĩ viết: “Tặc thị lương đa, kiên bích vi trường cửu kế, ngã lương thiểu, bất khả dữ tặc trì cửu”.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 遂燒營泝流佯遁，潜行間道，候賊至擊之。[15a*6*13]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Toại thiêu doanh tố lưu dương độn, tiềm hành gian đạo, hầu tặc chí kích chi.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 明人謂帝已走，大喜，遂進兵駐帝舊營，登山築壘，後日帝出輕鋭挑戰，賊出壘以戦，帝伏於蒲隘㨿險，賊又不意，悉 [15a*7*11] 眾以出。[15b*1*1]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Minh nhân vị Đế dĩ tẩu, đại hỉ, toại tiến binh trú Đế cựu doanh, đăng sơn trúc lũy, hậu nhật Đế xuất khinh nhuệ khiêu chiến, tặc xuất lũy dĩ chiến, đế phục ư Bồ Ải cứ hiểm, tặc hựu bất ý, tất chúng dĩ xuất.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 帝乃縱伏兵衝擊賊陣黎察，黎禮、黎問、黎仁澍、黎銀、黎戰、黎宗喬、黎魁、黎盃、黎文安等争先陷陣，大破之，斬馘不可勝筭。[15b*1*4]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Đế nãi túng phục binh xung kích tặc trận, Lê Sát, Lê Lễ, Lê Vấn, Lê Nhân Chú, Lê Ngân, Lê Chiến, Lê Tông Kiều, Lê Khôi, Lê Bôi, Lê Văn An đẳng tranh tiên hãm trận, đại phá chi, trảm hức bất khả thắng toán.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 賊船横流溺，屍塞江，噐械填委山間。擒都司朱傑，斬前鋒将都司黄誠，俘獲賊軍以千數。[15b*3*14]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Tặc thuyền hoành lưu, nịch thi tắc giang, khí giới điền ủy sơn gian. Cầm Đô ti Chu Kiệt, trảm tiền phong tướng Đô ti Hoàng Thành, phù hoạch tặc quân dĩ thiên sổ.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 陳智、山壽收其餘卒，走還乂安城。[15b*5*12]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Trần Trí, Sơn Thọ thu kì dư tốt, tẩu hoàn Nghệ An thành.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 帝乘勝長驅，三日直抵城下。[15b*6*7]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Đế thừa thắng trường khu, tam nhật trực để thành hạ.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 智等入城固守。[15b*6*18]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Trí đẳng nhập thành cố thủ.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 明差錦衣衛舍人捉方政、師祐等還京，以茶麟州之敗也。[15b*7*6]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Minh sai Cẩm y vệ xá nhân tróc Phương Chính, Sư Hựu đẳng hoàn kinh, dĩ Trà Lân châu chi bại dã.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 祐至中途，服藥而死。方政仍爲都督，同知加参将。[15b*8*11]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Hựu chí Trung Đồ, phục dược nhi tử. Phương Chính nhưng vi Đô đốc, Đồng tri gia Tham tướng.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 明勑馬騏等復 …… [15b*9*12]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Minh sắc Mã Kỳ đẳng phục …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 … [15a] vượt sông, phục sẵn ở chổ hiểm yếu. Trời gần sáng, giặc liền đem quân đến đánh dinh vua. Vua giả vờ rút lui, dẫn giặc tới chỗ có quân mai phục. Giặc không để ý, đem quân tiến vào sâu, quân mai phục bốn mặt nổi dậy, xông ra đánh phá. Quân giặc bị chém đầu và chết đuối tới hàng vạn tên.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Hôm sau, giặc liền dựa vào thế núi, đắp hào lũy để ở, không ra đánh nữa.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Bấy giờ lương thực của giặc có rất nhiều mà quân của vua thì không đủ lương ăn cho 10 ngày. Vua nói với tướng sĩ:

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 “Giặc cậy có nhiều lương, cố thủ để làm kế lâu dài, ta lương ít không thể cầm cự dài ngày với giặc”.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Rồi đốt cháy doanh trại, ngược dòng sông giả cách trốn đi, nhưng lại ngầm đi đường tắt trở về, đợi giặc đến thì đánh. Quân Minh cho là vua đã chạy, mừng lắm, bèn tiến quân vào đóng ở doanh trại cũ của vua, lên núi đắp lũy.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Ngày hôm sau, vua cho quân tinh nhuệ ra khiêu chiến. Giặc đem quân ra ngoài lũy để đánh. Vua phục sẵn ở Bồ Ải¹, giữa nơi hiểm yếu. Giặc lại không ngờ tới, đem hết [15b] quân ra đánh. Vua bèn tung phục binh xông vào trận giặc. Bọn Lê Sát, Lê Lễ, Lê Vấn, Lê Nhân Chú, Lê Ngân, Lê Chiến, Lê Tông Kiều, Lê Khôi, Lê Bôi, Lê Văn An tranh nhau lên trước phá quân giặc, chém đầu giặc không sao kể xiết. Thuyền giặc trôi ngổn ngang, xác chết đuối nghẹn tắc khúc sông, khí giới vứt đầy cả rừng núi. Ta bắt sống Đô ty Chu Kiệt, chém tướng tiền phong là Đô ty Hoành Thành, bắt sống hàng nghìn tên giặc. Trần Trí, Sơn Thọ thu nhặt tàn quân chạy về thành Nghệ An. Vua thừa thắng đuổi dài suốt 3 ngày, đến tận dưới chân thành. Bọn Trí vào thành cố thủ.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Nhà Minh sai Cẩm y vệ xá nhân sang bắt bọn Phương Chính và Sư Hựu về kinh, vì bị thua trận ở châu Trà Lân. Hựu đi đến giữa đường uống thuốc độc chết, Phương Chính vẫn được làm Đô đốc đồng tri, gia chức tham tướng.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Nhà Minh ra lệnh cho bọn Mã Kỳ lại …

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 ^⇡ 1 Bồ Ải: Là một địa điểm ở về phía trên ải Khả Lưu, cách Khả Lưu không xa. Hiện nay, ở xã Đức Sơn, huyện Anh Sơn,tỉnh Nghệ An có khe Ải đổ ra sông Lam và ngọn núi thấp ở đây cũng có người gọi là Bù Ải… Có lẽ đó là Bồ Ải xưa kia.