Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ Hậu Trần [BK9, 12a12b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 况東䦕乎！討未為甚失矣。[12a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … huống Đông Quan hồ! Thảo vị vi thậm thất hĩ.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 在帝信讒而逮殺之耳。[12a*1*11]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Tại Đế tín sàm nhi đãi sát chi nhĩ.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 嗚呼！鄧悉破勍敵之後，經營纔旬月間，功未及半而死，非其罪，傾襨之禍，𡸈悉之（罪哉）。[12a*2*3]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Ô hô! Đặng Tất phá kình địch chi hậu, kinh doanh tài tuần nguyệt gian, công vị cập bán nhi tử, phi kì tội, khuynh phức chi họa, há Tất chi (tội tai).

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 官軍至建昌府，土官同知陳國傑竄林中饑死。[12a*2*3]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Quan quân chí Kiến Xương phủ, thổ quan đồng tri Trần Quốc Kiệt thoán lâm trung cơ tử.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 陳福聞之，爲之立祠。[12a*5*1]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Trần Phúc văn chi, vi chi lập từ.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 史臣吳士連曰：國傑之饑死，非為明守節，耻前日之受明官也。[12a*6*1]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên viết: Quốc Kiệt chi cơ tử, phi vi Minh thủ tiết, xỉ tiền nhật chi thụ Minh quan dã.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 此可見羞惡之心爲義之端。惜乎國傑之不能耻於其初也。[12a*7*8]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Thử khả kiến tu ác chi tâm vi nghĩa chi đoan. Tích hồ Quốc Kiệt chi bất năng xỉ ư kì sơ dã.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 己丑，三年（三月以後，重光帝元年，明永樂七年）。春，二月，殺國公鄧悉 [12a*9*1] 及同知樞密院事參謀軍事阮景真。[12b*1*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Kỉ Sửu, tam niên (tam nguyệt dĩ hậu Trùng Quang Đế nguyên niên, Minh Vĩnh Lạc thất niên). Xuân, nhị nguyệt, sát Quốc công Đặng Tất cập Đồng tri Khu mật viện sự tham mưu quân sự Nguyễn Cảnh Chân.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 時，帝次黃江，内人阮蕢（蕢或作𦹘）、學生阮夢莊𡧸奏阮景真、鄧悉專權予奪，若不早圖，恐後難制。[12b*1*15]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Thời, Đế thứ Hoàng Giang, nội nhân Nguyễn Quỹ (quỹ hoặc tác quỹ) học sinh Nguyễn Mộng Trang mật tấu Nguyễn Cảnh Chân, Đặng Tất chuyên quyền dư đoạt, nhược bất tảo đồ, khủng hậu nạn chế.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 帝召二人至，扼殺悉，真奔上岸，力士追斬之。[12b*3*14]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Đế triệu nhị nhân chí, ách sát Tất, Chân bôn thượng ngạn, lực sĩ truy trảm chi.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 史臣吳士連曰：帝幸脱險陷之中，求濟國家之難，得悉父子将才，景真父子謀畧，足以興恢復之功，成中興之業。[12b*5*1]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên viết: Đế hạnh thoát hiểm hãm chi trung, cầu tế quốc gia chi nan, đắc Tất phụ tử tương tài, Cảnh Chân phụ tử mưu lược, túc dĩ hưng khôi phục chi công, thành trung hưng chi nghiệp.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 逋姑之捷國勢復振，乃聽竪子讒間之言，一朝殺二輔臣，自剪其股胘羽翼，事何由濟！故，君德貴乎剛明。[12b*7*10]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Bô Cô chi tiệp, quốc thế phục chấn, nãi thính thụ tử sàm gián chi ngôn, nhất triều sát nhị phụ thần, tự tiễn kì cổ huyền vũ dực, sự hà do tế! Cố, quân đức quý hồ cương minh.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 剛則 …… [12b*9*16]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Cương tắc …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 … [12a] huống chi thành Đông Quan. Kế ấy cũng chưa lấy gì làm hỏng lắm, chỉ vì vua tin lời gièm mà vội giết Tất thôi. Than ôi, Đặng Tất sau khi phá được giặc mạnh, trổ tài mới trong khoảng một tuần một tháng, công việc chưa làm được một nửa mà bị chết oan, đó là cái họa sụp đổ [của nhà Trần], chứ đâu phải là tội của Tất.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Quan quân đến phủ Kiến Xương, viên thổ quan đồng tri Trần Quốc Kiệt trốn vào rừng bị chết đói. Trần Phúc¹ nghe tin cho lập đền thờ.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Quốc Kiệt chết đói, không phải là giữ tiết nghĩa với nhà Minh, mà là xấu hổ vì nhận quan chức của nhà Minh đó! Thế mới biết lòng hổ thẹn là đầu mối của điều nghĩa. Tiếc thay Quốc Kiệt không biết xấu hổ ngay từ đầu.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Kỷ Sửu, [Hưng Khánh] năm thứ 3 [1409], (từ tháng 3 trở đi là Trùng Quang đến năm thứ 1, Minh Vĩnh Lạc năm thứ 7).

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Mùa xuân, tháng 2, giết quốc công Đặng Tất [12b] và Đồng tri khu mật viện sự tham mưu quân sự Nguyễn Cảnh Chân.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Khi ấy vua đóng ở Hoàng Giang, nội nhân là Nguyễn Quỹ (có sách viết là quỹ) học sinh Nguyễn Mộng Trang mật tâu rằng Nguyễn Cảnh Chân và Đặng Tất chuyên quyền bổ quan và cách chức, nếu không tính sớm đi, sau này khó lòng kiềm chế. Vua cho gọi hai người đến, bóp cổ giết Tất, Chân chạy lên bờ, lực sĩ đuổi theo chém chết.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Vua may thoát khỏi vòng vây hãm nguy hiểm, cầu người cứu giúp nạn nước, được cha con Đặng Tất có tài làm tướng, cha con Cảnh Chân giỏi tài mưu lược, đủ để lập được công khôi phục, dựng được nghiệp trung hưng. Với trận thắng Bô Cô, thế nước lại nổi. Thế mà nghe lời gièm pha ly gián của bọn hoạn quan, một lúc giết hại hai người bề tôi phò tá mình, thì làm sao nên việc được!

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Cho nên đức của người làm vua quý ở chỗ cương quyết, sáng suốt. Cương quyết thì có thể …

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 ^⇡ 1 Nên sửa là Hoàng Phúc.