Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ Hậu Trần [BK9, 10a10b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 州，明人追之，犯布政海口，范世矜迎降。[10a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … Châu, Minh nhân truy chi, phạm Bố Chính hải khẩu, Phạm Thế Căng nghênh hàng.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 輔劄授新平知府及置流官分治。[10a*1*16]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Phụ tráp thụ Tân Bình Tri phủ cập trí lưu quan phân trị.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 輔還東都。[10a*2*11]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Phụ hoàn Đông Đô.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 夏，四月，鄧悉奉帝復幸乂安。[10a*2*15]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Hạ, tứ nguyệt, Đặng Tất phụng Đế phục hạnh Nghệ An.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 明詔畧曰：「尙念餘眾，困本愚昧，或廹饑󰠃，或為强所驅，或為姦所誘，事非得己，情有可矜，槩而罪之，朕實不忍。[10a*3*9]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Minh chiếu lược viết: “Thượng niệm dư chúng, khốn bản ngu muội, hoặc bách cơ cùng, hoặc vi cường sở khu, hoặc vi gian sở dụ, sự phi đắc kỷ, tình hữu khả căng, khái nhi tội chi, trẫm thực bất nhẫn.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 詔書到日，咸赦除之。[10a*5*15]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Chiếu thư đáo nhật, hàm xá trừ chi.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 交趾所属軍民衙門官吏體朕至仁，務隆寬恤，無爲嚴急，無肆侵漁，一切不急之務，俱且亭罷。」[10a*6*5]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Giao Chỉ sở thuộc quân dân nha môn quan lại thể trẫm chí nhân, vụ long khoan tuất, vô vi nghiêm cấp, vô tứ xâm ngư, nhất thiết bất cấp chi vụ, cụ thả đình bãi.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 〇六月，十六日，鄧悉大破叛臣范世矜於日麗海口，獲之及其姪范棟髙，送行在誅 [10a*8*6] 之。[10b*1*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 〇 Lục nguyệt, thập lục nhật, Đặng Tất đại phá phản thần Phạm Thế Căng ư Nhật Lệ hải khẩu, hoạch chi cập kì điệt Phạm Đống Cao, tống hành tại tru chi.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 先是，世矜授明官，作威福，僣稱睿武大王。[10b*1*2]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Tiên thị, Thế Căng thụ Minh quan, tác oai phúc, tiếm xưng Duệ Vũ Đại Vương.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 至是，集眾據安代山，悉討平之。[10b*1*18]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Chí thị, tập chúng cứ An Đại sơn, Tất thảo bình chi.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 〇秋，九月，地震，屋舍樹木如傾。[10b*2*13]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 〇 Thu, cửu nguyệt, địa chấn, ốc xá thụ mộc như khuynh.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 冬，十月，國公鄧悉調順化、新平、乂安、演州、清化等路軍進討東都，師經長安、福成等䖏，舊官属及諸豪傑無不應從。[10b*3*7]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Đông, thập nguyệt, Quốc công Đặng Tất điều Thuận Hóa, Tân Bình, Nghệ An, Diễn Châu, Thanh Hóa đẳng lộ quân tiến thảo Đông Đô, sư kinh Trường Yên, Phúc Thành đẳng xứ, cựu quan thuộc cập chư hào kiệt vô bất ứng tòng.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 悉擇其才，各置以官。[10b*5*15]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Tất trạch kì tài, các trí dĩ quan.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 〇十二月，十四日，國公鄧悉大破明師於逋姑桿。[10b*6*6]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 〇 Thập nhị nguyệt, thập tứ nhật, Quốc công Đặng Tất đại phá Minh sư ư Bô Cô cán.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 時，明遣總兵沐晟以黔國公掛征夷将軍印，領兵五萬侵，自雲南至逋姑。[10b*7*6]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Thời, Minh khiến Tổng binh Mộc Thạnh dĩ Kiềm quốc công quải Chinh Di tướng quân ấn, lĩnh binh ngũ vạn xâm, tự Vân Nam chí Bô Cô.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 會帝亦目乂安至，軍容整肅，方潮强風勁，令諸軍守樁 …… [10b*8*16]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Hội Đế diệc mục Nghệ An chí, quân dung chỉnh túc, phương triều cường phong kình, lệnh chư quân thủ thung …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 … [10a] Châu, Quân Minh đuổi theo, đánh vào cửa biển Bố Chính¹, Phạm Thế Căng đón hàng, Phụ trao cho chức tri phủ Tân Bình, rồi đặt lưu quan để cai trị. Phụ trở về Đông Đô.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Mùa hạ, tháng 4, Đặng Tất rước vua trở về Nghệ An.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Nhà Minh xuống chiếu, đại lược nói:

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 “Còn nghĩ bọn dư chúng² vốn là ngu muội, hoặc vì đói nghèo bức bách, hoặc bị kẻ mạnh bắt ép, hặc bị bọn gian dụ dỗ, việc không thể đừng, tình cũng đáng thương, nếu nhất loạt bắt tội cả, trẫm thực không nỡ. Khi chiếu thư này tới, đều tha cho cả. Quan lại ở các nha môn, quân dân thuộc đất Giao Chỉ hãy thể lòng chí nhân của trẫm phải khoan hồng thương xót, chớ làm ráo riết, chớ vơ vét của dân, hết thảy những việc không cần kíp phải ngừng bỏ cả”.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Tháng 6, ngày 16, Đặng Tất cả phá tên bạn thần Phạm Thế Căng ở cửa biển Nhật Lệ, bắt được Thế Căng và cháu nó là Phạm Đống Cao giải về hành tại giết [10b] đi.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Trước đó, Thế Căng nhận quan chức của nhà Minh, làm oai làm phúc tiếm xưng là Duệ Vũ Đại Vương. Đến đây, họp quân chiếm cứ núi An Đại³. Tất đánh dẹp được.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Tháng 9, động đất, nhà cửa, cây cối như nghiêng đổ cả.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Mùa đông, tháng 10, quốc công Đặng Tất điều quân các lộ Thuận Hóa, Tân Bình, Nghệ An, Diễn Châu, Thanh Hóa tiến đánh Đông Đô. Khi quân đi qua các xứ Trường Yên, Phúc Thành⁴, các quan thuộc cũ và các hào kiệt không ai không hưởng ứng đi theo. Tất chọn những người có tài đều trao cho quan chức.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Tháng 12, ngày 14, quốc công Đặng Tất cả phá quân Minh ở Bô Cô hãn⁵.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Bấy giờ nhà Minh sai tổng binh Mộc Thanh mang tước Kiềm quốc công, đeo ấn Chinh di tướng quân, đem 5 vạn quân từ Vân Nam đến Bô Cô, vừa khi vua cũng từ Nghệ An tới, quân dung nghiêm chỉnh, gặp lúc nước triều lên gấp, gió thổi mạnh, sai các quân đóng cọc giữ, …

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 ^⇡ 1 Tức là cửa sông Giang ở huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 ^⇡ 2 Dư chúng: chỉ những người không chịu phục tùng nhà Minh.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 ^⇡ 3 An Đại: một ngọn núi ở huyện Lệ Ninh, tỉnh Quảng Bình.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 ^⇡ 4 Trường Yên: là đất Ninh Bình; Phúc Thành: sau là xã Phúc An, huyện Yên Khánh, nay thuộc tỉnh Ninh Bình.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 ^⇡ 5 Bô Cô là tên một bến đò ở xã Bô Cô, sau đổi là xã Hiếu Cổ, huyện Phong Doanh, tỉnh Nam Định cũ, nay thuộc đất huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định.