Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [54a54b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 令，罪當死。[54a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … lệnh, tội đáng tử.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 然陶保曾為藩邸犬馬，特饒死，徒種田兵。」[54a*1*5]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Nhiên Đào Bảo tằng vi phiên để khuyển mã, đặc nhiêu tử, đồ chủng điền binh”.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 五月，帝諭在朝諸臣云：「小人兩事，阮廷羙畧已行之。[54a*2*2]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Ngũ nguyệt, đế dụ tại triều chư thần vân: “Tiểu nhân lưỡng sự, Nguyễn Đình Mĩ lược dĩ hành chi.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 其固權則奏云，将士樂起土木。[54a*3*4]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Kì cố quyền tắc tấu vân, tướng sĩ lạc khởi thổ mộc.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 其賣直則奏云，朝廷臣𢙇疾妬心，而請一月三次奏事。[54a*3*16]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Kì mại trực tắc tấu vân, triều đình thần hoài tật đố tâm, nhi thỉnh nhất nguyệt tam thứ tấu sự.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 日者廷羙已曾試於朕，今廷美尚為三品之貴，朝廷猶崇信之。[54a*4*18]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Nhật giả Đình Mĩ dĩ tằng thí ư trẫm, kim Đình Mĩ thượng vi tam phẩm chi quý, triều đình do sùng tín chi.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 應以小人廷羙居從四品之職，足以明朝廷聖讒説疾憸壬之意也，󰱃幾他日有如廷美者，猶思改心易慮，而遷於無過之地？」[54a*6*4]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Ứng dĩ tiểu nhân Đình Mĩ cư tòng tứ phẩm chi chức, túc dĩ minh triều đình thánh sàm thuyết tật tiêm nhâm chi ý dã, thứ cơ tha nhật hữu như Đình Mĩ giả, do tư cải tâm dịch lự, nhi thiên ư vô quá chi địa?”.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 秋，七月，初三日，明皇子祐榶生（即明孝宗皇帝也）。[54a*8*14]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Thu, thất nguyệt, sơ tam nhật, Minh hoàng tử Hựu Đường sinh (tức Minh Hiếu Tông hoàng đế dã).

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 八月，占城國王槃 [54a*9*16] 羅茶全親出水步象馬十餘萬襲化州。[54b*1*1]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Bát nguyệt, Chiêm Thành quốc vương Bàn La Trà Toàn thân xuất thủy bộ tượng mã thập dư vạn tập Hóa châu.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 化州守邉將范文顯等戰不敵驅民入城，飛書告急。[54b*1*16]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Hóa Châu thủ biên tướng Phạm Văn Hiển đẳng chiến bất địch khu dân nhập thành, phi thư cáo cấp.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 九月，勑：黄丁十二歲以選取充軍，改為十五歲以上，開為男子大項，從阮日升之奏也。[54b*2*17]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Cửu nguyệt, sắc: Hoàng đinh thập nhị tuế dĩ tuyển thủ sung quân, cải vi thập ngũ tuế dĩ thượng, khai vi nam tử đại hạng, tòng Nguyễn Nhật Thăng chi tấu dã.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 勑：官員男孫歲小身才大，猶隐避不呈送，本身充本府軍，厥父罷職。[54b*4*13]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Sắc: Quan viên nam tôn tuế tiểu thân tài đại, do ẩn tị bất trình tống, bản thân sung bản phủ quân, quyết phụ bãi chức.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 勑諭天長府承宣使曰：「制亂莫先用武強，兵固在足粮。[54b*6*2]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Sắc dụ Thiên Trường phủ Thừa tuyên sứ viết: “Chế loạn mạc tiên dụng vũ, cường binh cố tại túc lương.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 勑至，爾等增徵軍邑、吏員、生徒等項每人米十五筒，黄丁、老人米十二筒，責所收又蒸為熟米，勿淹時日，𮞏納使司。[54b*7*5]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Sắc chí, nhĩ đẳng tăng trưng quân sắc, lại viên, sinh đồ đẳng hạng, mỗi nhân mễ thập ngũ đồng, hoàng đinh, lão nhân mễ thập nhị đồng, trách sở thu hựu chưng vi thục mễ, vật yêm thời nhật, đệ nạp sứ ti.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 該官起造草舍，驗實量 …… [54b*9*11]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Cai quan khởi tạo thảo xá, nghiệm thực lượng …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 … [54a] lệnh, tội đáng phải chết. Song Đào Bảo đã từng làm tôi tớ cho ta ở phiên để, nên đặc cách tha cho tội chết, đồ làm binh cày ruộng.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Tháng 5, vua dụ các quan trong triều rằng:

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 “Có hai việc của kẻ tiểu nhân thì Nguyễn Đình Mỹ đã làm cả rồi. Để củng cố quyền vị thì hắn tâu rằng các tướng sĩ thích làm việc thổ mộc. Để bán chác lời nói thẳng thì hắn tâu rằng đình thần mang lòng đố kỵ, và xin mỗi tháng ba lần tâu việc. Trước kia Đình Mỹ đã từng bị trẫm thử, thế mà nay vẫn làm quan to đến tam phẩm và triều đình vẫn còn sùng tín hắn. Nên để cho kẻ tiểu nhân Đình Mỹ xuống chức tứ phẩm, để tỏ ý của triều đình ngăn chặn lời nói gièm, ghét bỏ kẻ gian nịnh, ngõ hầu ngày sau có kẻ nào như Đình Mỹ còn nghĩ đến việc sửa lòng thay dạ mà tiến tới chỗ không còn lỗi lầm nữa chăng?”.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Mùa thu, tháng 7, ngày mồng 3, hoàng tử nhà Minh là Hựu Đường sinh (tức là vua Hiếu Tông nhà Minh).

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Tháng 8, quốc vương Chiêm Thành Bàn [54b] La Trà Toàn thân hành đem hơn 10 vạn quân thủy bộ cùng voi ngựa đánh úp châu Hóa. Tướng trấn giữ biên thùy ở châu Hóa là bọn Phạm Văn Hiển đánh không nổi, phải dồn cả dân vào thành, rồi cho chạy thư cáo cấp.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Tháng 9, ra lệnh rằng: Hạng hoàng đinh 12 tuổi đã phải chọn sung xuân, đổi thành 15 tuổi trở lên, khai là con trai hạng lớn, đó là theo lời tâu của Nguyễn Nhật Thăng.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Có sắc chỉ rằng: Con cháu các viên quan tuổi còn ít nhung vóc người to lớn mà còn lẩn tránh không chịu ra trình thì bản thân phải sung quân ở bản phủ, người cha thì phải bãi chức.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Sắc dụ Thừa tuyên sứ phủ Thiên Trường rằng:

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Dẹp loạn thì trước hết phải dùng võ, quân mạnh vốn là ở đủ lương ăn. Lệnh tới nơi, bọn ngươi phải trưng thu ở các hạng quân sắc, lại viên, sinh đồ mỗi người 15 ống gạo, hạng hoàng đinh và người già mỗi người 12 ống, bắt người bị trưng thu lại phải đồ lên thành gạo chín, không được để chậm ngoài giờ, đem nộp lên sứ ty. Quan hạt đó đựng làm nhà kho, kiểm nghiệm thu …