Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [48a48b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 閑住在朝在外官員，剛柔相濟，才長鞠獄，置每刑員外三員。 」[48a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … nhàn chú tại triều tại ngoại quan viên, cương nhu tương tế, tài trưởng cúc ngục, trí mỗi hình viên ngoại tam viên”.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 八月，扈從籃京。[48a*2*5]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Bát nguyệt, hộ tòng Lam Kinh.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 帝𭁈皇太子及祈郡公黎念，並從臣黎弘毓、杜潤、郭廷寶等，君臣賡𰙔，作《英花孝治詩集 》，有擲地金聲之句。[48a*2*11]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Đế dữ Hoàng thái tử cập Kì quận công Lê Niệm, tịnh tòng thần Lê Hoằng Dục, Đỗ Nhuận, Quách Đình Bảo đẳng, quân thần canh ca, tác Ánh hoa hiếu trị thi tập, hữu trịch địa kim thanh chi câu.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 十三日，諭吏部尚書阮如堵等：「爾固請以教授為縣官，姦計生矣。[48a*4*15]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Thập tam nhật, dụ Lại bộ thượng thư Nguyễn Như Đổ đẳng: “Nhĩ cố thỉnh dĩ giáo thụ vi huyện quan, gian kế sinh hĩ.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 教授當久厥任，以責人才之效，敢有遷移，其罪不小。」[48a*6*3]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Giáo thụ đáng cửu quyết nhiệm, dĩ trách nhân tài chi hiệu, cảm hữu thiên di, kì tội bất tiểu”.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 九月，勑旨：今後，某申寃訴枉等，該衙門勘而無寃枉者，聽杖八十，罸錢五貫。[48a*7*4]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Cửu nguyệt, sắc chỉ: Kim hậu, mỗ thân oan tố uổng đẳng, cai nha môn khám nhi vô oan uổng giả, thính trượng bát thập, phạt tiền ngũ quán.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 諭阮如堵等觀：「陳封之為人，色厲内荏，易語輕言。[48a*8*15]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Dụ Nguyễn Như Đổ đẳng quan: “Trần Phong chi vi nhân, sắc lệ nội nhẫm, dị ngữ khinh ngôn.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 至若謟事 [48a*9*16] 貴游，跋胡𤴡尾（胡：頷下懸肉。老狼有胡，進則躐其胡，退則跲其尾）。舐德忠之痔，吮阮烟之癰，此封所以為好官之長策也。」[48b*1*1]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Chí nhược xiểm sự quý du, bạt hồ chí vĩ (hồ: hạm hạ huyền nhục. Lão lang hữu hồ, tiến tắc liệp kì hồ, thoái tắc cấp kì vĩ¹). Thỉ Đức Trung chi trĩ, duyện Nguyễn Yên chi ung, thử Phong sở dĩ vi hảo quan chi trường sách dã”.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 先是，陳封早從眾論，糾阮德忠之非，晚往德忠家，更謝其過。[48b*3*2]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Tiên thị, Trần Phong tảo tòng chúng luận, củ Nguyễn Đức Trung chi phi, vãn vãng Đức Trung gia, cánh tạ kì quá.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 德忠長樂皇后之父，烟乃后之舅也。[48b*4*7]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Đức Trung Trường Lạc hoàng hậu chi phụ, Yên nãi hậu chi cữu dã.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 封請婚於烟，庭拜終日，烟乃𭁈之。[48b*5*3]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Phong thỉnh hôn ư Yên, đình bái chung nhật, Yên nãi dữ chi.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 諭户部尚書阮居道：「昔予少寺，為爾所友，登大寶日，爾作經筵。[48b*5*16]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Dụ Hộ bộ thượng thư Nguyễn Cư Đạo: “Tích dư thiếu tự, vi nhĩ sở hữu, đăng đại bảo nhật, nhĩ tác Kinh diên.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 以臣下而觀，則爾爲知已之友，𭓇識之交矣。[48b*7*8]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Dĩ thần hạ nhi quan, tắc nhĩ vi tri dĩ chi hữu, học thức chi giao hĩ.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 以君臣而觀，則以爲魚水之緣，風雲之會矣。[48b*8*8]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Dĩ quân thần nhi quan, tắc dĩ vi ngư thủy chi duyên, phong vân chi hội hĩ.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 爾能盡心協力，勉圖報國，至公 …… [48b*9*8]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Nhĩ năng tận tâm hiệp lực, miễn đồ báo quốc, chí công …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 … [48a] các quan viên nhàn rỗi trong hay ngoài triều, ai là người vừa cứng cỏi, vừa mềm dẻo, có tài xử án xét kiện thì đặt mỗi hình ty lấy 3 viên ngoại.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Tháng 3, các quan theo hầu vua về Lam Kinh.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Vua cùng Hoàng thái tử và Kỳ quận công Lê Niệm, cùng các quan theo hầu là bọn Lê Hoằng Dục, Đỗ Nhuận, Quách Đình Bảo, vua tôi cùng nhau xướng họa, sáng tác Anh hoa hiếu trị thi tập, có nhiều câu sang sảng như vàng gieo.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Ngày 13, dụ bọn Lại bộ thượng thư Nguyễn Như Đổ rằng:

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 “Bọn ngươi cố xin lấy giáo thụ làm quan huyện, thế là kế gian đã nảy sinh đó. Giáo thụ phải giữ chức lâu năm để đào tạo nhân tài cho có hiệu quả, thế mà dám xin đổi làm chức khác, tội ấy không nhỏ”.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Tháng 9, ra sắc chỉ rằng: Từ nay về sau, kẻ nào có đơn kêu ca oan uổng mà nha môn ấy xét ra không có oan uổng gì thì phải đánh 80 trượng, phạt 5 quan tiền.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Dụ bọn Nguyễn Như Đổ rằng:

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 “Ta xem Trần Phong ngoài mặt thì kêu căng, trong bụng thì xu nịnh, nói năng khinh suất. Đến như xiểm nịnh [48b] kẻ quyền quý thì lật đật như con lang già giẫm yếm xéo đuôi; liếm trôn trĩ của Đức Trung, hút mủ nhọt cho Nguyễn Yên, đó là kế sở trường để nên quan to của Phong đấy”.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Trước đó, Trần Phong ban sớm thì theo đuôi mọi người hặc tội Nguyễn Đức Trung, đến đêm lại tới nhà Đức Trung để tạ lỗi của mình. Đức Trung là cha của Trường Lạc Hoàng hậu, còn Yên là cậu của Hoàng hậu. Phong xin làm thông gia với Yên, lạy ở ngoài sân suốt ngày, Yên mới gả cho.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Dụ hộ Bộ thượng thư Nguyễn Cư Đạo rằng:

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 “Ta khi còn ít tuổi làm bạn với ngươi, khi lên ngôi báu thì ngươi làm quan Kinh diên. Về mặt thần hạ, ngươi với ta là người tri kỷ, là bạn học thức. Về mặt vua tôi, ngươi với ta là duyên cá nước, là hội gió mây. Ngươi hãy hết lòng hợp sức, gắng gỏi lo báo đền ơn nước, chí công …

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 ^⇡ 1 Đây là chú thích của Chu Hi (tham khảo 1 & tham khảo 2) trong bài thơ “Bân phong lang bá” của Kinh Thi, tạm dịch: Hồ là mẩu thịt ở phía dưới cằm (phần Dịch quốc ngữ dùng từ yếm). Con sói có một mẩu thịt dưới cằm, lúc tiến thì xéo yếm, lúc lui thì giẫm đuôi.