Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [10a10b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 傍乃洒字，鄭文洒也。）[10a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … bàng nãi sái tự, Trịnh Văn Sái dã).

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 師回作此詩，未及流傳而姦情敗露。[10a*1*9]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Sư Hồi tác thử thi, vị cập lưu truyền nhi gian tình bại lộ.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 眾咸乞罪師回，故帝有此諭，以戒壽域等。[10a*1*23]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Chúng hàm khất tội Sư Hồi, cố đế hữu thử dụ, dĩ giới Thọ Vực đẳng.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 夏四月，定保結鄕試例。[10a*2*16]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Hạ tứ nguyệt, định bảo kết hương thí lệ.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 旨揮天下應試士人，不拘軍民諸邑，期以今年八月上旬，就本監本道報名通身，侯鄕試塲。[10a*3*7]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Chỉ huy thiên hạ ứng thí sĩ nhân, bất câu quân dân chư ấp, kì dĩ kim niên bát nguyệt thượng tuần, tựu bản giám bản đạo báo danh thông thân, hầu hương thí trường.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 中者送名禮儀院，至明年正月中旬會試。[10a*5*4]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Trúng giả tống danh Lễ nghi viện, chí minh niên chính nguyệt trung tuần hội thí.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 聽本管官及本社社長保結其人實有德行者，方許上數應試。[10a*6*1]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Thính bản quản quan cập bản xã xã trưởng bảo kết kì nhân thực hữu đức hạnh giả, phương hứa thượng sổ ứng thí.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 其不孝、不睦、不義、亂倫及教唆之類，雖有學問詞章，不許入試。[10a*7*6]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Kì bất hiếu, bất mục, bất nghĩa, loạn luân cập giáo toa chi loại, tuy hữu học vấn từ chương, bất hứa nhập thí.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 期法：一、舉人通身脚色并供出府，縣，社，年齒及治經，祖父脚色，不許詐冐。[10a*8*11]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Kì pháp: Nhất, cử nhân thông thân cước sắc, tịnh cung xuất phủ, huyện, xã, niên xỉ cập trị kinh, tổ phụ cước sắc, bất hứa trá mạo.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 一、倡擾之家，并逆黨僞官有惡名者，其本身及子孫並不得應試。[10b*1*1]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Nhất, xướng nhiễu chi gia, tịnh nghịch đảng ngụy quan hữu ố danh giả, kì bản thân cập tử tôn tịnh bất đắc ứng thí.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 若懷挾及借人代作，罪依律。[10b*2*7]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Nhược hoài hiệp cập tá nhân đại tác, tội y luật.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 一、鄕試法先暗寫，汰冗。[10b*2*18]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Nhất, hương thí pháp tiên ám tả, thải nhũng.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 一、科自第壹塲《 四書》，京義共五道。[10b*3*8]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Nhất, khoa tự đệ nhất trường Tứ thư, kinh nghĩa cộng ngũ đạo.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 第貳塲制，詔，表用古體四六。[10b*4*2]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Đệ nhị trường chế, chiếu, biểu dụng cổ thể tứ lục.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 第參塲詩用唐律，賦用古體騷選，同三百字以上。[10b*4*13]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Đệ tam trường thi dụng Đường luật, phú dụng cổ thể Tao tuyển, đồng tam bách tự dĩ thượng.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 第肆塲策一道，經史，時務中出題限一千字。[10b*5*13]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Đệ tứ trường sách nhất đạo, kinh sử, thời vụ trung xuất đề hạn nhất thiên tự.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 國朝諱二字相連並不得用，若散一字，亦許以他字代，寫圈外以行。[10b*6*11]

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Quốc triều húy nhị tự tương liên tịnh bất đắc dụng, nhược tán nhất tự, diệc hứa dĩ tha tự đại, tả khuyên ngoại dĩ hành.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 以黄清爲門下省右司郎中參知海西道軍民簿籍騎都尉。[10b*7*18]

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Dĩ Hoàng Thanh vi Môn hạ sảnh hữu ti lang trung tham tri Hải Tây đạo quân dân bạ tịch kị đô úy.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 時因雨雹風雷之變，詔求直言。[10b*9*4]

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Thời nhân vũ bạo phong lôi chi biến, chiếu cầu trực ngôn.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 清乃上疏 …… [10b*9*16]

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Thanh nãi thượng sớ …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 … [10a] là chữ Sái (洒) tức Trịnh Văn Sái).

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Sư Hồi làm bài thơ này chưa kịp lưu truyền thì tình gian bị bại lộ. Cả bọn đều xin trị tội Sư Hồi, nên vua có dụ này để răn bọn Thọ Vực.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Mùa hạ, tháng 4, định lệ bảo kết¹ trong thi hương.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Ra lệnh chỉ cho các thí sinh trong nước, không cứ là dân hay lính, hạn tới thượng tuần năm nay đến nhà giám hay đạo sở tại khai tên và căn cước đợi thi hương. Ai đỗ thì gửi danh sách lên Lễ nghi viện để đến trung tuần tháng giêng năm sau thi hội. Cho quan sở tại và xã trưởng xã mình làm giấy bảo đảm rằng người ấy thực là có đức hạnh thì mới được vào danh sách dự thi. Kẻ nào vào loại bất hiếu, bất mục, bất nghĩa, loạn luân, điêu toa… thì dẫu học giỏi, văn thơ hay, cũng không cho vào thi. Phép thi như sau:

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 – Thí sinh phải nộp căn cước, khai rõ phủ, huyện, xã, tuổi tác cùng là chuyên học kinh nào, lý lịch ông cha ra sao, không được gian dối, giả mạo.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 – [10b] Nhà phường chèo, con hát và những kẻ phản nghịch, ngụy quan có tiếng xấu, thì bản thân và con cháu đều không được dự thi. Nếu mang sách hay mượn người làm hộ bài thì bị trị tội theo luật.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 – Phép thi hương trước hết thi ám tả để loại bớt.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 – Đề mục thi: Kỳ thứ nhất thì Tứ thư, kinh nghĩa gồm 5 bài. Kỳ thứ hai thi chiếu, chế, biểu dùng cổ thể hay tứ lục. Kỳ thứ ba thi thơ, dùng Đường luật, phú dùng cổ thể hay Ly Tao, văn tuyển, từ 300 chữ trở lên. Kỳ thứ tư thi một bài văn sách, đầu đề hỏi về kinh, sử hay việc đương thời, hạn 1.000 chữ.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 – Chữ húy của quốc triều, nếu hai chữ liền nhau thì đều không được dùng, nếu rời ra chữ một thì cũng cho dùng thay chữ khác, khuyên ở bên ngoài.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Lấy Hoàng Thanh làm Môn hạ sảnh hữu ty lang trung tham tri Hải Tây đạo quân dân bạ tịch kỵ đô úy.

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Bấy giờ nhân có tai biến về mưa đá và sấm gió, xuống chiếu cầu lời nói thẳng. Thanh bèn dâng sớ …

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 ^⇡ 1 Nguyên văn là “bảo kết”, nghĩa là bảo đảm, cam kết.