Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (hạ) [50a50b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 螳螂攘臂稱首，使吾知之。[50a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … đường lang nhương tí xưng thủ, sử ngô tri chi.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 又諭如堵等曰：吾見陳封頑薄，前後誥諭可也。[50a*1*11]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Hựu dụ Như Đổ đẳng viết: “Ngô kiến Trần Phong ngoan bạc, tiền hậu cáo dụ khả dã.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 如二賜封詩，吾過之大也，噬臍将可及乎？我觀漢之孝景，唐之太宗，史稱七制三宗亦有晁錯、祖尚之悔。[50a*2*11]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Như nhị tứ phong thi, ngô quá chi đại dã, phệ tề tương khả cập hồ? Ngã quan Hán chi Hiếu Cảnh, Đường chi Thái Tông, sử xưng Thất chế Tam tông diệc hữu Triều Thác, Tổ Thượng chi hối.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 吾不及二君之英，安得不多有悔吝乎！」[50a*4*15]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Ngô bất cập nhị quân chi anh, an đắc bất đa hữu hối lận hồ!”.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 丙午，十七年（明成化二十二年）。[50a*6*1]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Bính Ngọ, thập thất niên (Minh Thành Hóa nhị thập nhị niên).

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 春，正月，十二日，勑旨：「󰱥今，監察御史差幹瘴地如安󰘊、興化、諒山、太原、廣南等處，即差該道監察御史。[50a*6*14]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Xuân, chính nguyệt, thập nhị nhật, sắc chỉ: “Kế kim, Giám sát ngự sử sai cán chướng địa như An Bang, Hưng Hoá, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Quảng Nam đẳng xứ, tức sai Cai đạo giám sát ngự sử.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 若該道差已尽貟，許通該 [50a*8*12] 併同差期。若該道御史、通該御史差已 [50a*9*4] 盡貟，始相輸差别道御史。」[50b*1*1]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Nhược Cai đạo sai dĩ tận viên, hứa Thông cai tính đồng sai kì. Nhược Cai đạo ngự sử, Thông cai ngự sử sai dĩ tận viên, thủy tương thâu sai biệt đạo ngự sử”.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 十五日，勑旨：各衛司儒指揮各貟，吏部同本衛官公同閲󰱇，内外各衛門見任文職有會試中塲，身材頗有壮健，銓除各衛門司宿直應務。[50b*2*1]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Thập ngũ nhật, sắc chỉ: Các vệ ti nho chỉ huy các viên, Lại bộ đồng bản vệ quan công đồng duyệt tuyển, nội ngoại các vệ môn kiến nhậm văn chức hữu hội thí trúng trường, thân tài pha hữu tráng kiện, thuyên trừ các vệ môn ti túc trực ứng vụ.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 十六日，差官檢驗軍需物件。[50b*5*1]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Thập lục nhật, sai quan kiểm nghiệm quân nhu vật kiện.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 二十五日，定築立公私田土界碣。[50b*6*1]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Nhị thập ngũ nhật, định trúc lập công tư điền thổ giới kiệt.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 其法：農隙時府，縣官即照如田土簿及奉給田土四至界近拘，集老大社村長，公同指引官田及世業田土，築界碣以為一定求遠之法。[50b*6*14]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Kì pháp: Nông khích thời phủ, huyện quan tức chiếu như điền thổ bạ cập phụng cấp điền thổ tứ chí giới cận câu, tập lão đại xã thôn trưởng, công đồng chỉ dẫn quan điền cập thế nghiệp điền thổ, trúc giới kiệt dĩ vi nhất định cầu viễn chi pháp.

Dịch Quốc Ngữ

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 … [50a] giơ càng bọ ngựa bênh nó hãy tự ra thú để ta được biết.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Lại dụ bọn Như Đổ rằng:

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 “Ta thấy Trần Phong là người ngoan ngạnh kênh kiêu bạc, trước sao dụ bảo hắn là phải. Còn như hai lần ban thơ tặng hắn, thì lỗi ấy của ta to lắm, cắn rốn hối lại sao kịp? Ta xem vua Hiếu Cảnh nhà Hán, vua Thái Tông nhà Đường, sử khen vào hàng Thất chế, Tam tông¹, cũng còn hối hận về Triều Thác, Tổ Thượng. Ta không anh minh bằng hai vua ấy, làm sao tránh được nhiều điều lầm lỗi đáng tiếc!”.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Bính Ngọ, [Hồng Đức] năm thứ 17 [1486], (Minh Thành Hóa năm thứ 22). Mùa xuân, tháng giêng, ngày 12, ra sắc chỉ rằng:

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Kể từ nay, Giám sát ngự sử có sai đi công cán ở nơi khí độc như các xứ Yên Bang, Hưng Hóa, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Quảng Nam thì sai Giám sát ngự sử cai đạo. Nếu Giám sát ngự sử cai đạo sai đi đã hết rồi thì cho sai Ngự sử thông cai. Nếu ngự sử cai đạo và Ngự sử thông cai sai đi đã [50b] hết, mới lần lượt sai Ngự sử đạo khác.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Ngày 15, ra sắc chỉ rằng: Các viên nho chỉ huy ở các vệ, ty thì Lại bộ cùng quan vệ đó cộng đồng duyệt chọn những người được nhận văn chức ở các nha môn trong ngoài, người nào có chân thi hội trúng trường và sức vóc khỏe mạnh thì bổ vào các ty ở nha môn để túc trực phục vụ.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Ngày 16, sai quan kiểm nghiệm các vật liệu quân nhu.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Ngày 25, định lệnh đắp dựng mốc giới ruộng đất công tư. Phép làm như sau: Khi rảnh việc làm ruộng, quan phủ huyện chiếu theo bốn mặt giới hạn của ruộng đất trong sổ và ruộng đất được ban cấp, tập hợp những người già cả và xã thôn trưởng cùng nhau chỉ dẫn ruộng công và ruộng đất thế nghiệp là những chỗ nào, dựng mốc giới để làm phép vững chắc lâu dài.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 ^⇡ 1 Thất chế: chỉ 7 vua nhà Hán giỏi làm pháp chế là Cao Tổ, Văn Đế, Vũ Đế, Quang Vũ, Minh Đế, Thương Đế. Tam Tông: chỉ 3 vua nổi tiếng của nhà Đường là Thái Tông, Huyền Tông và Hiến Tông.