Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (hạ) [4a4b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 争。󰱥今以後，承認田土猶以經期，詐立狀詞，預著期内年月，不曾候勘，及前已容奸，𨿽按有供言，一寸批停，不得勘理。該官敢受而為理，憲司紏劾以流罪罪之。」[4a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … tranh. Kế kim dĩ hậu, thừa nhận điền thổ do dĩ kinh kì, trá lập trạng từ, dự trứ kì nội niên nguyệt, bất tăng hầu khám, cập tiền dĩ dung gian, tuy án hữu cúng ngôn, nhất thốn phê đình, bất đắc khám lí. Cai quan cảm thụ nhi vi lí, Hiến ti củ hặc dĩ lưu tội tội chi”.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 加陳封少保御史󰱑都御史。上諭枝曰：「 爾昔爲經筵，甲顔腹諾於阮捆，誠為已羞。今爾為御史，折磬足累於仁正，亦可為耻。爾其可不洗滌不善之德，以收桑榆之功乎？」。[4a*4*8]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Gia Trần Phong Thiếu bảo ngự sử đài đô ngự sử. Thượng dụ chi viết: “Nhĩ tích vi kinh diên, giáp nhan phục nặc ư Nguyễn Khổn, thành vi dĩ tu. Kim nhĩ vi Ngự sử, chiết khánh túc lũy ư Nhân Chính, diệc khả vi sỉ. Nhĩ kì khả bất tẩy địch bất thiện chi đức, dĩ thu tang du chi công hồ?”.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 夏，四月，二十二日，勑旨：流罪囚人近州充升華衛軍，外州充思義衛軍，遠州充懷仁衛軍，及饒 [4a*8*1] 死文充懷仁衛軍。[4b*1*1]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Hạ, tứ nguyệt, nhị thập nhị nhật, sắc chỉ: Lưu tội tù nhân cận châu sung Thăng Hoa vệ quân, ngoại châu sung Tư Nghĩa vệ quân, viễn châu sung Hoài Nhân vệ quân, cập nhiêu tử văn sung Hoài Nhân vệ quân.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 五月，十五日，定造籍買紙令。勑旨：攅造户籍田土，該籍官隨分大小，准當差人夫，每人叁陌買紙筆，呈承司照刷。[4b*2*1]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Ngũ nguyệt, thập ngũ nhật, định tạo tịch mãi chỉ lệnh. Sắc chỉ: Toản tạo hộ tịch điền thổ, cai tịch quan tuỳ phân đại tiểu, chuẩn đương sai nhân phù, mỗi nhân tam mạch mãi chỉ bút, trình thừa ti chiếu soát.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 六月，十六日，勑旨：三舍生散居，該官懲治犯過。累犯者，舉奏充軍。[4b*5*1]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Lục nguyệt, thập lục nhật, sắc chỉ: Tam xá sinh tán cư, cai quan trừng trị phạm quá. Lũy phạm giả, cử tấu sung quân.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 定激勸忠義令：一、忠臣義士如前朝黎輔陳、渴真，今朝陶表，該官府縣官訪求他孫姪各一人，覈實僃奏，授以散職。如無孫姪，方𭁈親属一人 …… [4b*7*1]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Định kích khuyên trung nghĩa lệnh: Nhất, trung thần nghĩa sĩ như tiền triều Lê Phụ Trần, Khát Chân, kim triều Đào Biểu, cai quan phủ huyện quan phỏng cầu tha tôn điệt các nhất nhân, hạch thực bị tấu, thụ dĩ tản chức. Như vô tôn điệt, phương dữ thân thuộc nhất nhân …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 [4a] Từ nay về sau, việc thừa nhận ruộng đất nếu đã quá hạn rồi mà làm đơn gian trá, ghi năm tháng còn trong hạn và chưa được hầu xét vào đơn, cùng là trước đã xét ra là gian trá, tuy có lời cung, cũng đều cho là phế bỏ cả, không được xét hỏi nữa. Quan phụ trách dám nhận đơn và xét hỏi, Hiến ty hặc tâu, thì xử tội lưu”.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Gia phong Trần Phong làm Thiếu bảo ngự sử đài đô ngự sử. Vua dụ rằng:

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 “Ngươi trước kia làm Kinh diên, quen thói mưu ngầm với Nguyễn Khốn, thực là điều hổ thẹn. Nay ngươi làm Ngự sử, gãy lưng chụm cẳng với Nhân Chính, cũng đáng là sỉ nhục. Ngươi sao không gột rửa cái thói xấu đi, để nhận lấy công lao khi về già?”.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Mùa hạ, tháng 4, ngày 22, ra sắc chỉ rằng:

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Tù nhân bị tội lưu, ở châu gần thì sung làm quân vệ Thăng Hoa, ở châu ngoài thì sung làm quân vệ Tư Nghĩa, ở châu xa thì sung làm quân vệ Hoài Nhân, những kẻ được tha tội chết cũng sung [4b] làm quân vệ Hoài Nhân.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Tháng 5, ngày 15, định lệnh mua giấy làm sổ. Ra sắc chỉ rằng:

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Về việc làm sổ hộ tịch và ruộng đất, quan làm sổ có thể chia xã lớn, xã nhỏ, cho nhân phu chịu sai dịch, mỗi người đóng 3 tiền mua giấy bút, trình quan thừa ty đối chiếu soát lại.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Tháng 6, ngày 16, ra sắc chỉ rằng: Học sinh ba xá¹ ở tản mát, thì quan phụ trách trừng trị kẻ phạm lỗi, kẻ nào phạm nhiều lần thì tâu lên để bắt sung quân.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Định lệnh khuyến khích trung nghĩa:

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Trung thần nghĩa sĩ như Lê Phụ Trần, (Trần) Khát Chân triều trước, Đào Biểu² triều này, quan phụ trách và quan phủ huyện tìm lấy một người cháu nội, hay cháu gọi bằng chú bác của các vị đó, xét thực tâu lên sẽ trao cho một chức nhàn tản. Nếu không có cháu thì mới cho một người thân thuộc …

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 ^⇡ 1 Học sinh ba xá (Tam xá học sinh): học sinh của ba xá gồm Thượng xá, Trung xá và Hạ xá.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 ^⇡ 2 Đào Biểu: làm chức Nội nhân thị hậu phó chưởng, chết theo Nhân Tông trong loạn Nghi Dân.