Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (hạ) [47a47b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 以示為人父者，不可溺愛，而陷敗家之祸，為人子者，不可昧󰒂，而長傷化之風。」[47a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … dĩ thị vi nhân phụ giả, bất khả nịch ái, nhi hãm bại gia chi họa, vi nhân tử giả, bất khả muội nghĩa, nhi trưởng thương hóa chi phong”.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 十一月，除税使，鋪正等職令。[47a*3*1]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Thập nhất nguyệt, trừ thuế sứ, phố chính đẳng chức lệnh.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 勑旨：「󰱥今各税務使見鈌，吏部首有出身各衙門吏，經󰱇，不守者銓除，以便修寫󰏲考諸税簿牒。[47a*3*12]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Sắc chỉ: “Kế kim các thuế vụ sứ kiến khuyết, Lại bộ thủ hữu xuất thân các nha môn lại, kinh tuyển bất thủ giả thuyên trừ, dĩ tiện tu tả kê khảo chư thuế bạ điệp.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 若驛承鋪正等税使，取得馘旗軍󰱇不取者銓除如前例。」[47a*5*13]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Nhược dịch thừa phố chính đẳng thuế sứ, thủ đắc quắc kì quân tuyển bất thủ giả thuyên trừ như tiền lệ”.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 從吏科都給事中黄卲之言也。[47a*6*17]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Tòng Lại khoa đô cấp sự trung Hoàng Thiệu chi ngôn dã.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 十四日，申明豪横。[47a*8*1]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Thập tứ nhật, thân minh hào hoành.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 令中軍都督府左都督徑陽伯黎權奏言：「係豪右有所挾持，犯敺傷人，奪人 [47a*8*8] 田上才物，耕破墳墓，損侵於人，自三遭以上，顯是豪横，赦所不原，定以豪横罪罪之。[47b*1*1]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Lệnh Trung quân đô đốc phủ tả đô đốc Kinh Dương bá Lê Quyền tấu ngôn: “Hệ hào hữu hữu sở giáp trì, phạm khu thương nhân, đoạt nhân điền thượng tài vật, canh phá phần mộ, tổn xâm ư nhân, tự tam tao dĩ thượng, hiển thị hào hoành, xá sở bất nguyên, định dĩ hào hoành tội tội chi.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 弱前項犯事止一二遭，及相争訟田土敺鬪之類，如律𬢱罪。」[47b*2*15]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Nhược tiền hạng phạm sự chỉ nhất nhị tao, cập tương tranh tụng điền thổ khu đấu chi loại, như luật nghị tội”.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 二十一日，銓󰱇方靣官及監守客使。[47b*4*2]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Nhị thập nhất nhật, thuyên tuyển phương diện quan cập giám thủ khách sứ.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 勑旨：「四承司、憲察方靣官，責任既尊，事權亦重，銓󰱇之際宜得其人。[47b*4*16]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Sắc chỉ: “Tứ Thừa ti, Hiến sát phương diện quan, trách nhiệm ký tôn, sự quyền diệc trọng, thuyên tuyển chi tế, nghi đắc kì nhân.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 如有鈌貟，參𬢱用六品以上，有噐𧥾資望，任满四考以上；憲察用科󰱑，國子監，六寺等衙門官，有廉明歷練，應满四考，眾所推奬者，如例󰱇除。[47b*6*7]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Như hữu khuyết viên, Tham nghị dụng lục phẩm dĩ thượng, hữu khí thức tư vọng, nhiệm mãn tứ khảo dĩ thượng; Hiến sát dụng khoa đài, Quốc tử giám, Lục tự đẳng nha môn quan, hữu liêm minh lịch luyện, ứng mãn tứ khảo, chúng sở suy tưởng giả, như lệ tuyển trừ.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 敢有徇情妄󰱇品卑任浅之人，…… [47b*9*7]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Cảm hữu tuẫn tình vọng tuyển phẩm ti nhâm thiển chi nhân, …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 [47a] Như vậy là để tỏ rằng: Người làm cha không được quá yêu dấu thiên lệch để xảy ra tan cửa nát nhà, kẻ làm con không được bất nghĩa mà gây thói xấu tổn thương phong hóa.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Tháng 11, có lệnh bổ các có lệnh bổ các chức thuế sứ, phố chính. Ra sắc chỉ rằng:

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Kể từ nay, chức thuế vụ sứ bị khuyết thì Lại bộ lấy viên lại nào có chân xuất thân ở các nha môn đã được tuyển chọn nhưng chưa được lấy dùng mà thuyên bổ, để tiện việc ghi chép và tra cứu các sổ thuế. Còn các thuế sứ như dịch thừa, phố chính thì lấy các quân cơ có công chém giặc, đã được tuyển chọn nhưng chưa được lấy dùng mà thuyên bổ, theo như lệ trước. Đó là theo lời tâu của Lại khoa cấp sự trung Hoàng Thiệu.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Ngày 14, nhắc lại lệnh về hào cường hoành hành. Trung quân đô đốc phủ tả đô đốc Kinh Dương bá Lê Quyền tâu rằng:

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Hễ là hạng hào cường cậy thế mà phạm các tội đánh người bị thương, cướp đoạt [47b] ruộng đất, tài vật của người khác, cày phá mồ mả, xâm phạm làm tổn hại đến người khác, từ 3 lần trở lên, rõ là hành vi ngang ngược của bọn cường hào mà dẫu có ân xá cũng không được hưởng, thì bị trừng trị theo tội cường hào hoành hành. Nếu những việc can phạm nói trên chỉ có một hai lần, cùng là các tội tranh nhau về ruộng đất, hay đánh nhau… thì theo luật mà trị tội.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Ngày 21, chọn bổ các phương diện quan¹ và giám thủ khách sứ² .

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Ra sắc chỉ rằng: Thừa ty, Hiến sát là những phương diện quan, trách nhiệm đã tôn, quyền uy cũng trọng, trong khi tuyển bổ phải dùng người tốt. Nếu bị khuyết: Tham nghị thì dùng quan từ lục phẩm trở lên: có tài năng kiến thức và uy tín, nhậm chức đủ 4 lần khảo khóa trở lên; Hiếu sát thì dùng quan các nha môn, khoa đài, Quốc tử giám, Lục tự mà thanh liêm, sáng suốt, từng trải đủ 4 lần khảo khóa trở lên được mọi người suy tôn ca ngợi, theo lệ mà tuyển bổ. Nếu dám lấy tình riêng, tuyển bổ bậy những kẻ phẩm trật thấp, tại chức ít ngày, …

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 ^⇡ 1 Phương diện quan: chỉ những đại thần nắm quyền cai trị cả một vùng lớn.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 ^⇡ 2 Khách sứ: sứ thần các nước phiên thuộc.