Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (hạ) [38a38b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 者，如律治罪。[38a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … giả, như luật trị tội.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 初九日，禁把門受奇錢。[38a*1*6]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Sơ cửu nhật, cấm bả môn thụ kì tiền.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 二十一日，定投納諸額，承司度支官庫不得如刁磴令。[38a*2*1]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Nhị thập nhất nhật, định đầu nạp chư ngạch, Thừa ti độ chi quan khố bất đắc như điêu đặng lệnh.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 二十九日，定後塟不得遮障前塟令。[38a*3*4]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Nhị thập cửu nhật, định hậu táng bất đắc già chướng tiền táng lệnh.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 先是，安󰘊等處清刑憲察使司副使嚴光奏曰：「官員𭁈百姓未有分别，是以愚冥細民，見有官者，以為地道所𦤶，乘有死亡，𧡟塟前後左右，逼犯墳 [38a*4*1] 塋，見侵子孫，每以事由，投告有司，則例為分别，难於辨正，合無照職品之尊卑，定墓地之廣狹？」[38a*7*3]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Tiên thị, Yên Bang đẳng xứ Thanh hình hiến sát sứ ti phó sứ Nghiêm Quang tấu viết: “Quan viên dữ bách tính vị hữu phân biệt, thị dĩ ngu minh tế dân, kiến hữu quan giả, dĩ vi địa đạo sở trí, thừa hữu tử vong, quan táng tiền hậu tả hữu, bức phạm phần oanh, kiến xâm tử tôn, mỗi dĩ sự do, đầu cáo hữu ti, tắc lệ vị phân biệt, nan ư biện chính, hợp vô chiếu chức phẩm chi tôn ti, định mộ địa chi quảng hiệp?”.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 至是，禮部尚書郭廷寶議云：「天下官貟百 [38a*9*3] 姓墓地，間有公私田土不同，以致私田作 [38b*1*1] 彼墓地，廣狹分數當隨地執向背之宜。[38b*1*17]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Chí thị, Lễ bộ thượng thư Quách Đình Bảo nghị vân: “Thiên hạ quan viên bách tính mộ địa, gian hữu công tư điền thổ bất đồng, dĩ trí tư điền tác bỉ mộ địa, quảng hiệp phân sổ đương tùy địa chấp hướng bội chi nghi.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 後塟者，不得挾以私田土之故，而逼犯遮障前塟者。[38b*2*14]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Hậu táng giả bất đắc giáp dĩ tư điền thổ chi cố, nhi bức phạm già chướng tiền táng giả.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 敢有故違，許前塟子孫親屬告所在官司，斥後塟移避，并追謝錢如律。」上從之。[38b*3*16]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Cảm hữu cố vi, hứa tiền táng tử tôn thân thuộc cáo sở tại quan ti, xích hậu táng di tị, tịnh truy tạ tiền như luật”. Thượng tòng chi.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 頒降賞功令。[38b*5*10]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Ban giáng thưởng công lệnh.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 禁府衛司等衙門，恃權挾貴，淩罵首領及圖恩挾讐，妄行保汰者。[38b*6*1]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Cấm phủ vệ ti đẳng nha môn, thị quyền giáp quý, lăng mạ thủ lĩnh cập đồ ân giáp thù, vọng hành bảo thải giả.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 是月，定祈雨供應社人例。[38b*8*1]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Thị nguyệt, định kì vũ cung ứng xã nhân lệ.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 凣奉禱武官徃神佛在某處，許溱附近社人，本處社人用焚香𥺹，供 …… [38b*8*11]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Phàm phụng đảo vũ quan vãng thần phật tại mỗ xứ, hứa trăn phụ cận xã nhân, bản xứ xã nhân dụng phần hương oản, cúng …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 … [38a] thì trị tội theo luật pháp.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Ngày mồng 9, cấm người giữ cửa nhận tiền đút lót.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Ngày 21, định lệnh rằng khi nộp các ngạch thuế vào kho thì quan đạc chi của các Thừa ty không được gây khó dễ.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Ngày 29, định lệnh cấm mả chôn sau không được che lấp hướng mả chôn trước.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Trước đó, phó sứ Thanh hình hiến sát sứ ty xứ Yên Bang là Nghiêm Quang tâu rằng:

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 “Mộ của quan viên và dân chúng chưa có phân biệt, cho nên kẻ dân mọn ngu tối thấy người có quan tước thì cho là do mạch đất mà được thế, khi có người nhà chết thì đua nhau chôn ở đằng trước, đằng sau, bên tả, bên hữu mồ chôn trước, sát phạm đến nấm mồ. Con cháu nhà có mồ bị vi phạm, thường đem việc đó kiện tại cửa quan thì lại chưa có quy định riêng, nên cũng khó lòng xét rõ phải trái. Vậy có nên chiếu theo chức phẩm cao thấp mà quy định đất để mồ mả rộng hẹp hay không?”.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Đến đây Lễ bộ thượng thư Quách Đình Bảo bàn rằng:

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 “Đất để mồ mả của quan viên và dân [38b] chúng trong nước, có khi là ruộng đất công, có khi là ruộng đất tư. Nếu kẻ nào lấy ruộng tư làm đất để mồ mả thì kích thước rộng hẹp cũng phải theo hướng đất trước sau cho phải. Người để mồ sau không được cậy là ruộng đất tư của mình mà chôn sát, che lấp mồ chôn trước. Kẻ nào cố ý vi phạm thì con cháu họ hàng nhà chôn trước kiện tại quan tư sở tại, bắt mồ chôn sau phải dời đi chỗ khác và bắt phải nộp tiền tạ lễ theo như luật pháp”. Vua y theo.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Ban xuống lệnh thưởng công.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Cấm nha môn các phủ, vệ, ty cậy quyền ỷ thế mà chửi mắng viên thủ lĩnh và ban ơn trả oán mà tiến cử hay sa thải người càn bậy.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Tháng ấy, định lệ lấy người các xã phục dịch lễ đảo vũ.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Các quan vâng mệnh đi đảo vũ ở đền chùa nơi nào, cho lấy người xã gần đó và người xã bản xứ để đốt hương, đóng oản, …