Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (hạ) [14a14b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 定封贈例。皇太后封三代；皇后、三妃封二代；九嬪、六職及女官一品上封一代。其追封者，但加官爵號止得一身，並無職俸及蔭例。文官貟平日幹事遇事，亦許封贈。凡文武得旨賜封命婦，吏部具奏得旨，僃将爵號職品奏聞，送司禮監，照例奉行。[14a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 Định phong tặng lệ. Hoàng thái hậu phong tam đại; Hoàng hậu, Tam phi phong nhị đại; Cửu tần, Lục chức cập Nữ quan nhất phẩm thượng phong nhất đại. Kì truy phong giả, đán gia quan tước hiệu chỉ đắc nhất thân, tịnh vô chức bổng cập ấm lệ. Văn quan viên bình nhật cán sự ngộ sự, diệc hứa phong tặng. Phàm văn vũ đắc chỉ tứ phong mệnh phụ, Lại bộ cụ tấu đắc chỉ, bị tướng tước hiệu chức phẩm tấu văn, tống Ti lễ giám, chiếu lệ phụng hành.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 定官貟給田例。[14a*6*5]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Định quan viên cấp điền lệ.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 戊戌，九年（明成化十四年）。[14a*7*1]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Mậu tuất, cửu niên (Minh Thành Hóa thập tứ niên).

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 春，二月，二十三日，勑㫖各處都、承、憲三司，許察都内官吏，或有亷汚勤怠，及儒𭓇官教訓人才，𮞏年充貢，有無多少，俱以各聞 [14a*7*11] 定行黜陟。[14b*1*1]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Xuân, nhị nguyệt, nhị thập tam nhật, sắc chỉ các xứ Đô, Thừa, Hiến tam ti, hứa sát đô nội quan lại, hoặc hữu liêm ô cần đãi, cập nho học quan giáo huấn nhân tài, đệ niên sung cống, hữu vô đa thiếu, cụ dĩ các văn định hành truất trắc.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 勑旨各處承宣府縣官等，將視田疇，勸民引水，及時播秧。[14b*2*1]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Sắc chỉ các xứ thừa tuyên phủ huyện quan đẳng, tương thị điền trù, khuyến dân dẫn thủy, cập thời bá ương.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 三月，會試天下󰁮人。取其合格黎寧等凡六十二人（黎寕，安樂受益人，憲之祖）。[14b*4*1]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Tam nguyệt, hội thí thiên hạ cử nhân. Thủ kì hợp cách Lê Ninh Đẳng phàm lục thập nhị nhân (Lê Ninh, An Lạc Thụ Ích nhân, Hiến chi tổ).

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 夏五月，十四日，上臨軒策試，問以帝王之理天下，閲其所對。[14b*6*1]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Hạ, ngũ nguyệt, thập tứ nhật, thượng lâm hiên sách thí, vấn dĩ đế vương chi lí thiên hạ, duyệt kì sở đối.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 止賜黎廣志第一甲進士及第第二名；陳璧宏、黎寕並第一甲進士及第第三名。[14b*7*6]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Chỉ tứ Lê Quảng Chí đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ nhị danh; Trần Bích Hoành, Lê Ninh tịnh đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ tam danh.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 （廣志，奇華神投人，仕至東閣，贈尙書，號横山先生，為上等神，意之兄；璧宏，天本雲葛人）。[14b*9*1]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Quảng Chí, Kì Hoa Thần Đầu nhân, sĩ chí Đông các, tặng Thượng thư, hiệu Hoành Sơn tiên sinh, vi thượng đẳng thần, Ý chi huynh; Bích Hoành, Thiên Bản Vân Cát nhân).

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 阮 …… [14b*9*35]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Nguyễn …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 [14a] Định lệ phong tặng.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Hoàng thái hậu phong 3 đời; Hoàng hậu, Tam phi¹ phong 2 đời; Cửu tần², Lục chức³, Nữ quan⁴, nhất phẩm chỉ được phong 1 đời. Người được truy phong thì chỉ được gia phong danh hiệu quan tước, chỉ được một mình mà thôi, không có lương chức vụ và lệ tập ấm. Quan viên ngày thường làm việc mà bị tai nạn cũng được phong tặng. Các quan văn võ được sắc chỉ ban phong cho mệnh phụ, Lại bộ làm bản tâu lên, khi được sắc chỉ thì kê rõ tước hiệu, chức phẩm tâu lên, giao cho Tư lễ giám chiếu lệ thi hành.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Định lệ cấp ruộng cho các quan viên.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Mậu Tuất, [Hồng Đức] năm thứ 9 (1478), (Minh Thành Hóa năm thứ 14). Mùa xuân, tháng 2, ngày 23, ra sắc chỉ cho ba ty Đô, Thừa, Hiến các xứ được xét các quan lại trong bộ thuộc của mình, người nào liêm khiết hay tham ô, chuyên cần hay lười biếng, cùng các quan nho học dạy dỗ nhân tài, hằng năm có người được sung cống sĩ hay không, nhiều hay ít, đều ghi tên tâu lên [14b] để định việc thăng hay giáng.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Ra sắc chỉ cho các quan thừa tuyên, phủ huyện các xứ trông nom việc đồng ruộng, khuyên dân lấy nước vào ruộng để kịp thời gieo cấy.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Tháng 3, tổ chức thi hội cho các củ nhân trong nước. Lấy đỗ bọn Lê Ninh gồm 26 người.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 (Lê Ninh người Thụ Ích, Yên Lạc⁵, là ông của Hiến).

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Mùa hạ, tháng 5, ngày 14, vua ra hiên, ra đề văn sách, hỏi về đế vương trị thiên, duyệt các bài trả lời. Cho Lê Quảng Chí đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ nhị danh⁶. Trần Bích Hoành, Lê Ninh đều đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ tam danh⁷ (Quảng Chí người [xã] Thần Đầu, [huyện] Kỳ Hoa⁸, làm đến chức Đông Các, được tặng Thượng thư, hiệu là Hoành Sơn tiên sinh, được phong Thượng đẳng thần, là anh của [Lê Quảng] Ý; Bích Hoành người [làng] Vân Cát, [huyện] Thiên Bản⁹. Bọn Nguyễn …

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 ^⇡ 1 Tam phi: tức Quý phi,Minh phi, Kính phi.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 ^⇡ 2 Cửu tần: tức Chiêu nghi, Chiêu duy, Chiêu viên (tam chiêu); Tu nghi, Tu duy, Tu viên (tam tu) và Sung nghi, Sung duy, Sung viên (tam sung).

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 ^⇡ 3 Lục chức: chức tiệp dư, dung hoa, tuyên vinh, tài nhân, lương nhân, nữ nhân.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 ^⇡ 4 Nữ quan: có bậc tư nhất phẩm đến lục phẩm.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 ^⇡ 5 Yên Lạc: tên huyện, nay thuộc một phần đất huyện Vĩnh Lạc, tỉnh Vĩnh Phú.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 ^⇡ 6 Tức là bảng nhãn.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 ^⇡ 7 Tức là thám hoa.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 ^⇡ 8 Nay là huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 ^⇡ 9 Nay là huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Hà.