Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tông Văn Hoàng Đế [BK11, 10a10b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 爾等所致也。」[10a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … nhĩ đẳng sở trí dã”.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 叔惠告於大司徒察、都督問；察、問怒之讓廌曰：「致天灾非此属過也，𠧨在君相耳，公相責何太甚耶？」[10a*1*6]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Thúc Huệ cáo ư Đại tư đồ Sát, Đô đốc Vấn; Sát, Vấn nộ chi, nhượng Trãi viết: “Trí thiên tai phi thử thuộc quá dã, cữu tại quân tướng nhĩ, công tương trách hà thái thậm da?”.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 廌詞謝曰：「叔惠以掊克小才，居天下樞要，每有奏簿，皆欲損民㱕官，以求合上意，故僕因事而𭛁耳，非有所訊議君相也。」[10a*3*8]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Trãi từ tạ viết: “Thúc Huệ dĩ bồi khắc tiểu tài, cư thiên hạ khu yếu, mỗi hữu tấu bạ, giai dục tổn dân quy quan, dĩ cầu hợp thượng ý, cố bộc nhân sự nhi phát nhĩ, phi hữu sở tấn nghị quân tướng dã”.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 察怒尙未觧，然奏本猶因廌不改。[10a*5*17]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Sát nộ thượng vị giải, nhiên tấu bản do nhân Trãi bất cải.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 十八日，旨揮諸路鎮縣各隊巡檢司把関隘等，嚴加巡守，搜捕盗刼。[10a*6*12]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Thập bát nhật, chỉ huy chư lộ trấn huyện các đội tuần kiểm ti bả quan ải đẳng, nghiêm gia tuần thủ, sưu bổ đạo kiếp.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 二十四日，辰時，有青赤氣状如虹而短，並見于東北。[10a*8*3]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Nhị thập tứ nhật, thìn thời, hữu thanh xích khí trạng như hồng nhi đoản, tịnh kiến vu Đông bắc.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 天徵降霜。[10a*9*6]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Thiên trưng hàng sương.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 斬左𤤻漆作匠匠 [10a*9*10] 人髙師蕩。[10b*1*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Trảm Tả ban Tất tác tượng tượng nhân Cao Sư Đãng.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 時，調漆作匠各局，起報天寺。[10b*1*5]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Thời, điều Tất tác tượng các cục, khởi Báo Thiên tự.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 土木仲大，師蕩勞於役，作窃言曰：「天子不德，以致旱灾。[10b*1*16]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Thổ mộc trọng đại, sư Đãng lao ư dịch, tác thiết ngôn viết: “Thiên tử bất đức, dĩ trí hạn tai.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 大臣受賂，󰁮用無功，有何善而必崇寺佛乎。」[10b*3*1]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Đại thần thụ lộ, cử dụng vô công, hữu hà thiện nhi tất sùng tự Phật hồ”.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 爲人所告。[10b*3*18]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Vị nhân sở cáo.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 大司徒察怒。[10b*4*4]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Đại tư đồ Sát nộ.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 審刑阮廷歷曰：「彼敢妄言及国事，當斬。」[10b*4*9]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Thẩm hình Nguyễn Đình Lịch viết: “Bỉ cảm vọng ngôn cập quốc sự, đương trảm”.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 阮天祐、裴擒虎奏乞免死，帝将從之，察曰：「前咱天祐等，不察阮德明，使投匿名書相誣，今又欲放此人，餘人何所懲乎？」[10b*5*6]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Nguyễn Thiên Hựu, Bùi Cầm Hổ tấu khất miễn tử, Đế tương tòng chi, Sát viết: “Tiền thính Thiên Hựu đẳng, bất sát Nguyễn Đức Minh, sử đầu nặc danh thư tương vu, kim hựu dục phóng thử nhân, dư nhân hà sở trừng hồ?”.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 天祐不敢復言，[10b*7*15] 遂斬之。[10b*8*3]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Thiên Hựu bất cảm phục ngôn, toại trảm chi.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 是日適有小雨。[10b*8*6]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Thị nhật thích hữu tiểu vũ.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 明日，察言於朝曰：「使咱言官，安得此雨耶？」[10b*8*12]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Minh nhật, Sát ngôn ư triều viết: “Sử thính ngôn quan, an đắc thử vũ da?”.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 黎銀曰：「多殺惡人則多雨，但路 …… [10b*9*7]

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Lê Ngân viết: “Đa sát ác nhân tắc đa vũ, đán lộ …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 … [10a] là do các ngươi gây nên cả”.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Thúc Huệ tố các với Đại tư đồ Sát và Đô đốc Vấn. Sát và Vấn tức lắm, trách Trãi rằng:

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 “Làm nên nỗi có thiên tai không phải là do lỗi của bọn ấy, lỗi ở vua và tể tướng thôi, sao ông trách nhau quá như thế?”.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Trãi từ tạ nói:

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 “Thúc Huệ chỉ vì chút tài vét thuế mà chiếm chỗ then chốt của thiên hạ, mỗi khi có sổ sách tâu vào đều muốn vơ của dân về cho quan, để mong hợp ý vua, cho nên tôi nhân việc này mà nói ra thôi, không dám chê bàn gì đến vua và tể tướng cả”.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Sát vẫn chưa nguôi giận. Nhưng bản tâu vẫn theo như của Trãi, không thay đổi.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Ngày 18, ra lệnh chỉ cho các đội tuần kiểm coi giữ cửa ải ở các lộ, trấn, huyện phải tuần tra, canh giữ nghiêm ngặt lùng bắt trộm cướp.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Ngày 24, giờ Thìn, có khí xanh đỏ như hình cầu vồng nhưng ngắn hơn, xuất hiện ở phương đông bắc.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 Trời có sương nhẹ.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Chém người thợ của cục Tả ban Tất tác [10b] là Cao Sư Đãng.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Bấy giờ, điều động thợ ở các cục tất tác làm chùa Báo Thiên. Công việc thổ mộc rất nặng nề, Sư Đãng phải làm lụng vất vả, nói vụng rằng:

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 “Thiên tử không có đức, để đến nỗi hạn hán. Đại thần ăn của đút, cử dùng kẻ vô công, có gì là thiện đâu mà phải làm chùa to thế”. Bị người cáo giác.

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 Đại tư đồ Lê Sát giận lắm. Quan thẩm hình Nguyễn Đình Lịch nói:

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 “Nó dám nói càn đến việc nước, nên chém”.

¶ 54 Leave a comment on paragraph 54 0 Nguyễn Thiên Hựu và Bùi Cầm Hổ đều xin tha tội chết, vua sắp nghe theo, thì Sát nói:

¶ 55 Leave a comment on paragraph 55 0 “Trước đã nghe lời bọn Thiên Hựu không giết Nguyễn Đức Minh, để rồi nó bỏ thư nặc danh vu cho nhau, nay lại định tha thằng này thì làm thế nào cho đứa khác răn sợ?”.

¶ 56 Leave a comment on paragraph 56 0 Bọn Thiên Hựu không dám nói nữa. Bèn chém Sư Đăng. Ngay hôm ấy vừa gặp có mưa nhỏ. Hôm sau, Sát nói trong triều rằng:

¶ 57 Leave a comment on paragraph 57 0 “Nếu nghe lời ngôn quan, làm gì có trận mưa ấy?”.

¶ 58 Leave a comment on paragraph 58 0 Lê Ngân nói: “Giết nhiều kẻ ác thì được mưa nhiều, chỉ có điều …