Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ nhà Thục [10a10b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 圍棊笑曰：「佗不畏吾神弩耶？」佗軍逼近，王舉弩已折矣。[10a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 Đà phát binh công vương, vương bất tri nỗ cơ dĩ thất, vi kì tiếu viết: “Đà bất úy ngô thần nỗ da?”. Đà quân bức cận, vương cử nỗ dĩ triết hĩ.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 尋走敗，坐媚珠於馬上，與王南奔。[10a*2*3]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Tầm tẩu bại, tọa Mị Châu ư mã thượng, dữ vương Nam bôn.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 仲始認鵝毛追之。[10a*2*16]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Trọng Thủy nhận nga mao truy chi.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 王至海濱，途窮無舟楫，連呼金龜：「速來救我！」金龜湧出水上，叱曰：「乘馬後者是賊也，盍殺之？」[10a*3*4]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Vương chí hải tân, đồ cùng vô chu tiếp, liên hô kim quy: “Tốc lai cứu ngã!”. Kim quy dũng xuất thủy thượng, sất viết: “Thừa mã hậu giả thị tặc dã, hạp sát chi?”.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 王拨劍欲斬媚珠，媚珠祝曰：「忠信一節，爲人所詐，願化爲珠玉，雪此讐耻。」[10a*5*1]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Vương bạt kiếm dục trảm Mị Châu, Mị Châu chúc viết: “Trung tín nhất tiết, vi nhân sở trá, nguyện hóa vi châu ngọc, tuyết thử thù sỉ”.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 王竟斬之。血流水上，蛤蚌含入心，化成明珠。[10a*6*10]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Vương cánh trảm chi. Huyết lưu thủy thượng, cáp bạng hàm nhập tâm, hóa thành minh châu.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 王持七寸文犀入海去（今辟水犀也。[10a*7*8]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Vương trì thất thốn văn tê nhập hải khứ (kim bích thủy tê dã.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 世傳演州，高舍社，夜山是其處）。[10a*7*21]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Thế truyền Diễn Châu, Cao Xá xã, Dạ Sơn thị kì xứ).

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 仲始追及之，見媚珠以死，慟哭抱其尸歸葬螺城，化爲玉石。[10a*8*12]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Trọng Thủy truy cập chi, kiến Mị Châu dĩ tử, đỗng khốc bão kì thi quy táng Loa thành, hóa vi ngọc thạch.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 仲始懷惜媚珠，還於粧 [10a*9*11] 浴處，悲想不自勝，竟投身井底死。[10b*1*1]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Trọng Thủy hoài tích Mị Châu, hoàn ư trang dục xứ, bi tưởng bất tự thăng, cánh đầu thân tỉnh để tử.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 後人得東海明珠，以井水洗之，色愈光瑩。[10b*1*14]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Hậu nhân đắc Đông hải minh châu, dĩ tỉnh thủy tẩy chi, sắc dũ quang oánh.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 史臣吳士連曰：金龜之説信乎？有莘降神，石能言，容或有之。[10b*3*1]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên viết: Kim quy chi thuyết tín hồ? Hữu Sần giáng thần, thạch năng ngôn, dung hoặc hữu chi.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 蓋神於人而行，詫物以言也。[10b*4*6]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Cái thần ư nhân nhi hành, sá vật dĩ ngôn dã.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 國之將興，神明降之以監其德；將亡，神亦降之以觀其惡。[10b*4*17]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Quốc chi tương hưng, thần minh giáng chi dĩ giám kì đức; tương vong, thần diệc giáng chi dĩ quan kì ác.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 故有待神以興，亦有以亡。[10b*6*3]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Cố hữu đãi thần dĩ hưng, diệc hữu dĩ vong.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 安陽王興功築城之役，有不節民力，故神託金龜告之，非怨讟動乎民，而能然耶？猶似之也。[10b*6*13]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 An Dương Vương hưng công trúc thành chi dịch, hữu bất tiết dân lực, cố thần thác kim quy cáo chi, phi oán độc động hồ dân, nhi năng nhiên da? Do tự chi dã.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 及其憂後患而要請於神，則私意起矣。[10b*8*12]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Cập kì ưu hậu hoạn nhi yếu thỉnh ư thần, tắc tư ý khởi hĩ.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 私意一萌，則天理隨滅。神 ……[10b*9*9]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Tư ý nhất manh, tắc thiên lí tùy diệt. Thần …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 … [10a] ngồi đánh cờ cười mà bảo: “Đà không sợ nỏ thần của ta sao?”. Quân của Đà tiến sát đến nơi, vua giương nỏ thì lẫy đã gãy rồi. Vua thua chạy, để Mỵ Châu ngồi trên ngựa, cùng chạy về phía nam. Trọng Thủy nhận dấu lông ngỗng đuổi theo. Vua đến bờ biển, hết đường mà không có thuyền, liền gọi rùa vàng mấy tiếng: “Mau đến cứu ta!”. Rùa vàng nổi lên mặt nước, mắng rằng: “Kẻ ngồi sau ngựa là giặc đấy, sao không giết đi?”. Vua rút gươm muốn chém Mỵ Châu, Mỵ Châu khấn rằng: “Trung tín trọn tiết, bị người đánh lừa, xin hóa thành ngọc châu để rửa thù nhục này”. Cuối cùng vua vẫn chém Mỵ Châu, máu chảy loang mặt nước, loài trai nuốt vào bụng, hóa làm hạt minh châu. Vua cầm sừng tê văn dài 7 tấc xuống biển mà đi (tức như ngày nay gọi là sừng tê rẽ nước. Tục truyền núi Dạ Sơn, xã Cao Xá ở Diễn Châu là nơi ấy).

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Trọng Thủy đuổi theo đến nơi, thấy Mỵ Châu đã chết, thương khóc ôm xác đem về chôn ở Loa Thành, hóa làm đá ngọc. Trọng Thủy nhớ tiếc Mỵ Châu, trở lại chỗ Mỵ Châu [10b] tắm gội trang điểm khi trước, thương nhớ không nguôi, cuối cùng nhảy xuống giếng mà chết. Người sau được hạt minh châu ở biển Đông, lấy nước giếng ấy mà rửa, sắc ngọc càng sáng hơn.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Chuyện rùa vàng đáng tin chăng? Chuyện thần giáng đất Sần¹, chuyện đá biết nói² cũng có thể là có. Vì việc làm của thần là dựa theo người, thác vào vật mà nói năng. Nước sắp thịnh, thần minh giáng để xem đứa hóa; nước sắp mất, thần cũng giáng để xét tội ác. Cho nên có khi thần giáng mà hưng, cũng có khi thần giáng mà vong. An Dương Vương hưng công đắp thành có phần không dè đặt sức dân, cho nên thần thác vào rùa vàng để răn bảo, chẳng phải là vì lời oán trách động dân mà thành ra như thế ư? Nhưng thế cũng còn là khá. Đến như lo họa hoạn về sau mà nài xin với thần, thì lòng riêng đã nảy. Lòng riêng một khi nảy mầm thì lẽ trời theo đó mà mất, …

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 ^⇡ 1 Thần giáng đất Sần: Tả truyện chép rằng thần hiện ở đất Sần thuộc nước Quắc, Quắc công sai quan đến làm lễ tế, được thần ban cho ruộng đất.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 ^⇡ 2 Đá biết nói: Tả truyện ghi việc năm thứ 8 đời Lỗ Ai Công ở đất Nguy Du nước Tấn có hòn đá biết nói.