Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ Hồng Bàng thị [4a4b]

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 騰空而去。[4a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … đằng không nhi khứ.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 王命開所居園宅立廟，時祀焉。[4a*1*5]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Vương mệnh khai sở cư viên trạch lập miếu, thời tự yên.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 後，李太祖封爲冲天神王（其神祠在扶董鄕，建初寺測）。[4a*1*17]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Hậu, Lý Thái Tổ phong vi Xung Thiên Thần Vương (kì thần từ tại Phù Đổng hương, Kiến Sơ tự trắc).

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 周成王時，我越始聘于周（未詳第幾世），稱越裳氏，献白雉。[4a*2*19]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Chu Thành Vương thời, ngã Việt thủy sính vu Chu (vị tường đệ cơ thế), xưng Việt Thường thị, hiến bạch trĩ.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 周公曰：「政令不施，君子不臣其人」，命作指南車送還本國。[4a*3*19]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Chu Công viết: “Chính lệnh bất thi, quân tử bất thần kì nhân”, mệnh tác chỉ nam xa tống hoàn bản quốc.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 時屬季世王有女曰媚娘，美而艷。[4a*5*1]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Thời thuộc quý thế Vương hữu nữ viết Mị Nương, mĩ nhi diễm.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 蜀王聞之，誥王求爲婚。[4a*5*14]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Thục Vương văn chi, cáo vương cầu vi hôn.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 王欲從之，雄侯止之曰：「彼欲圖我，以婚姻爲由耳」。[4a*6*4]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Vương dục tòng chi, Hùng hầu chỉ chi viết: “Bỉ dục đồ ngã, dĩ hôn nhân vi do nhĩ”.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 蜀王以是㗸怨。[4a*7*4]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Thục Vương dĩ thị hàm oán.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 王欲求可配者，謂群臣曰：「此女是僊種，才德兼備者方可爲姻」。[4a*7*10]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Vương dục cầu khả phối giả, vị quần thần viết: “Thử nữ thị tiên chủng, tài đức kiêm bị giả phương khả vi nhân”.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 時見二姻自外來，拜見庭下，求爲婚姻。[4a*8*15]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Thời kiến nhị nhân tự ngoại lai, bái kiến đình hạ, cầu vi hôn nhân.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 王異而問之，對曰一爲 [4a*9*11] 山精，一爲水精，皆在境内，聞明王有聖女，敢來請命。[4b*1*1]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Vương dị nhi vấn chi, đối viết nhất vi Sơn Tinh, nhất vi Thủy Tinh, giai tại cảnh nội, văn minh vương hữu thánh nữ, cảm lai thỉnh mệnh.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 王曰：「我有一女，𡸈得两賢乎？」[4b*2*2]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Vương viết: “Ngã hữu nhất nữ, khởi đắc lưỡng hiền hồ?”.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 乃納來日，能具聘禮先來即與。[4b*2*13]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Nãi nạp lai nhật, năng cụ sính lễ tiên lai tức dữ.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 兩賢應諾，拜謝而歸。[4b*3*6]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Lưỡng hiền ứng nặc, bái tạ nhi quy.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 明日，山精將珍寶金銀，山禽野獸等物來献。[4b*3*14]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Minh nhật, Sơn Tinh tương trân bảo kim ngân, sơn cầm dã thú đẳng vật lai hiến.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 王如約嫁之。[4b*4*12]

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Vương như ước giá chi.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 山精迎回傘圓高峯居之。[4b*4*17]

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Sơn Tinh nghênh hồi Tản Viên cao phong cư chi.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 水精亦將聘財後至，恨悔不及，遂興雲作雨，激水漲溢，率水族追之。[4b*5*8]

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Thủy Tinh diệc tương sính tài hậu chí, hận hối bất cập, toại hưng vân tác vũ, kích thủy trướng dật, suất thủy tộc truy chi.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 王與山精張鐵鋼横截慈廉上流以扞之。[4b*6*15]

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Vương dữ Sơn Tinh trương thiết cương hoành tiệt Từ Liêm thượng lưu dĩ hãn chi.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 水精從别江，自莅仁入廣威山脚緣岸上喝江口，出大江入陀江擊傘圓，處處𮢶爲淵爲潭，積水圖襲之。[4b*7*12]

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Thủy Tinh tòng biệt giang, tự Ly Nhân nhập Quảng Oai sơn cước duyên ngạn thượng Hát giang khẩu, xuất đại giang nhập Đà giang kích Tản Viên, xứ xứ tạc vi uyên vi đầm, tích thủy đồ tập chi.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 山 精 神 化，呼 得 …… [4b*9*14]

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Sơn Tinh thần hoá, hô đắc …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 … [4a] lên trời mà đi. Vua sai sửa sang chỗ vườn nhà của đứa trẻ để lập đền thờ, tuế thời cúng tế. Về sau, Lý Thái Tổ phong là Xung Thiên Thần Vương (đền thờ ở cạnh chùa Kiến Sơ, hương Phù Đổng).

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Thời Thành Vương nhà Chu [1063-1026 TCN], nước Việt ta lần đầu sang thăm nhà Chu (không rõ vào đời Hùng Vương thứ mấy), xưng là Việt Thường thị, hiến chim trĩ trắng. Chu Công nói: “Chính lệnh không ban đến thì người quân tử không coi người ta là bề tôi của mình”, rồi sai làm xe chỉ nam đưa sứ giả về nước.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Cuối thời Hùng Vương, vua có con gái gọi là Mị Nương, nhan sắc xinh đẹp. Thục Vương nghe tiếng, đến cầu hôn. Vua muốn gả, nhưng Hùng hầu can rằng: “Họ muốn chiếm nước ta, chỉ lấy việc hôn nhân làm cớ mà thôi”. Thục Vương vì chuyện ấy để bụng oán giận. Vua muốn tìm người xứng đáng để gả, bảo các bề tôi rằng: “Đứa con gái này là giống tiên, người nào có đủ tài đức mới cho làm rể”. Bấy giờ có hai người từ ngoài đến, lạy dưới sân để cầu hôn. Vua lấy làm lạ, hỏi thì họ thưa rằng một người là [4b] Sơn Tinh, một người là Thủy Tinh, đều ở trong cõi cả, nghe nhà vua có thánh nữ, đánh bạo đến xin lĩnh mệnh. Vua nói: “Ta có một người con gái, lẽ nào lại được cả hai rể hiền?”. Bèn hẹn đến ngày hôm sau, ai đem đủ sính lễ đến trước thì gả cho người ấy. Hai người vâng lời, lạy tạ ra về. Hôm sau, Sơn Tinh đem các đồ châu báu vàng bạc, chim núi thú rừng đến dâng. Vua y hẹn gả con cho. Sơn Tinh đón vợ về ở ngọn núi cao trên núi Tản Viên. Thủy Tinh cũng đem sính lễ đến sau, giận tiếc là không kịp, bèn kéo mây làm mưa, dâng nước tràn ngập, đem các loài thủy tộc đuổi theo. Vua cùng Sơn Tinh lấy lưới sắt chăng ngang thượng lưu sông Từ Liêm¹ để chặn lại. Thủy Tinh theo sông khác, từ Ly Nhân vào chân núi Quảng Oai² rồi theo dọc bờ lên cửa sông Hát, ra sông lớn³ mà rẽ vào sông Đà để đánh Tản Viên, nơi nơi đào sâu thành vực thành chằm, chứa nước để mưu đánh úp. Sơn Tinh có phép thần biến hoá, gọi …

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 ^⇡ 1 Sông Từ Liêm: chỉ khúc sông Hồng chảy qua Chèm, Hà Nội.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 ^⇡ 2 Tức là sông Đáy.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 ^⇡ 3 Tức là sông Hồng.