Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ Hậu Trần [BK9, 18a18b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 史臣吳士連曰：直臣之言，非利於身，而利而利於國，然庸君中主，往往不以為利，而欲害之者，由其蔽之也深，明太宗一萌喜功好大之心，貪得我國，解縉豈不知言之觸怒哉。[18a**]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên viết: Trực thần chi ngôn, phi lợi ư thân, nhi lợi nhi lợi ư quốc, nhiên dung quân trung chủ, vãng vãng bất dĩ vi lợi, nhi dục hại chi giả, do kì tế chi dã thâm, Minh Thái Tông nhất manh hỉ công hảo đại chi tâm, tham đắc ngã quốc, Giải Tấn khỉ bất tri ngôn chi xúc nộ tai. 

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 乃為國不顧身也。[18a*4*16]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Nãi vi quốc bất cố thân dã.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 太宗不從，黷武窮兵，期於必得，縉之言時若未驗，及我太祖戡亂除殘，得王通蠟書，言：「使用兵如征之數，得六，七大將軍如張輔，方可圖之，縱得之不可守之」，然後縉之言始驗，直臣之言，豈不 [18a*5*5] 利國哉，在乎人王有以察之也。[18b*1*1]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Thái Tông bất tòng, độc vũ cùng binh, kì ư tất đắc, Tấn chi ngôn thời nhược vị nghiệm, cập ngã Thái Tổ kham loạn trừ tàn, đắc Vương Thông lạp thư, ngôn: “Sử dụng binh như chinh chi số, đắc lục, thất đại tướng quân như Trương Phụ, phương khả đồ chi, túng đắc chi bất khả thủ chi”, nhiên hậu Tấn chi ngôn thủy nghiệm, trực thần chi ngôn, khỉ bất lợi quốc tai, tại hồ nhân vương hữu dĩ sát chi dã.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 明人捕送教授黎景恂于金陵。[18b*2*1]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Minh nhân bộ tống giáo thụ Lê Cảnh Tuân vu Kim Lăng.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 初，景恂為胡氏下齋𭓇生，興慶元年，作萬言書，獻參議裴伯耆，有上、中、下三策。 [18b*2*13]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Sơ, Cảnh Tuân vi Hồ thị hạ trai học sinh, Hưng Khánh nguyên niên, tác vạn ngôn thư, hiến Tham nghị Bùi Bá Kỳ, hữu thượng, trung, hạ tam sách.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 大略：「以為明國既有勅賜閣下随軍征進，俟胡氏成擒，擇陳氏子孫立之，加爵居國為輔，見今設立布政司，援閣下以高爵，止給陳氏廟洒掃人，閣下苟能復奏辨官吏耆老之所言，明陳氏子孫之未絕而而別宣詔勅，復封陳氏，此上策也。不能如是，乞罷本職，願為陳氏 …… [18b*4*7]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Đại lược: “Dĩ vi Minh quốc kí hữu sắc tứ các hạ tùy quân chinh tiến, sĩ Hồ thị thành cầm, trạch Trần thị tử tôn lập chi, gia tước cư quốc vi phụ, kiến kim thiết lập bố chính ty, viện các hạ dĩ cao tước, chỉ cấp Trần thị miếu sái tảo nhân, các hạ cẩu năng phục tấu biện quan lại kì lão chi sở ngôn, minh Trần thị tử tôn chi vị tuyệt nhi nhi biệt tuyên chiếu sắc, phục phong Trần thị, thử thượng sách dã. Bất năng như thị, khất bãi bản chức, nguyện vi Trần thị ……

Dịch Quốc Ngữ

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 [18a] Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Lời nói của bề tôi ngay thẳng không phải lợi cho mình mà lợi cho nước. Nhưng các vua chúa tầm thường thì không hay coi đó là lợi mà cứ muốn hại người ta. Đó là do họ bị che lấp nặng rồi. Minh Thái Tông một khi đã manh tâm hiếu đại hý công, tham cướp được nước ta, Giải Tấn há lại không biết nói thế là chạm tới cơn giận giữ hay sao? Đó chính là vì nước không nghĩ đến mình. Thái Tông không nghe, cùng binh độc vũ, cho rằng ắt chiếm được. Lời của Giải Tấn lúc ấy hình như chưa ứng nghiệm.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Đến khi Thái Tổ ta¹ dẹp loạn trừ bạo, bắt được phong thư bọc sáp của Vương Thông nói rằng: “Quân để dùng phải được như số quân đi đánh lúc đầu, và phải được 6, 7 viên đại tướng như Trương Phụ mới có thể đánh được, mà dẫu có lấy được cũng không thể giữ được”, thì bấy giờ lời Giải Tấn mới ứng nghiệm. Lời nói của bề tôi ngay thẳng chả lẽ không [18b] lợi cho nước hay sao? Cốt ở người làm vua biết soi xét mới được.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Người Minh bắt giải giáo thụ Lê Cảnh Tuân về Kinh Lăng.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Trước đây, Cảnh Tuân là hạ trai học sinh² của họ Hồ. Năm Hưng Khánh thứ 1, viết bức thư một vạn chữ³ dâng cho Tham Nghị Bùi Bá Kỳ, nêu ba phương sách thượng, trung, hạ, đại lược nói rằng:

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 “Nhà Minh đã có sắc ban cho ngài theo quân tiến đánh, đợi khi bắt được họ Hồ thì chọn con cháu họ Trần lập làm vua, gia tước cho ngài để ở nước làm phụ tá. Nay thấy thiết lập ty bố chính, phong tước cao cho ngài, mà chỉ cấp người quét dọn đền miếu nhà Trần. Nếu ngài có thể tâu lại, phân tích những lời khai của các quan lại, kỳ lão, nói rõ con cháu họ Trần, đó là thượng sách. Nếu không được như thế, thì xin thôi chức vị hiện nay, nguyện làm …

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 ^⇡ 1 Chỉ Lê Lợi.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 ^⇡ 2 Đời Trần hhọc sinh chia làm ba bậc là thượng trai, trung trai và hạ trai.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 ^⇡ 3 Nguyên văn: “Vạn ngôn thư”.