Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Nhân Tông Hoàng Đế [25a25b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 丁未，天符慶壽原年（宋靖康二年，五月以後，高宗構，建炎元年）。[25a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 Đinh Mùi, Thiên Phù Khánh Thọ nguyên niên (Tống Tịnh Khang nhị niên, ngũ nguyệt dĩ hậu, Cao Tông Cấu, Kiến Viêm nguyên niên).

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 春，正月，以御庫書家范信判清化府事。[25a*1*25]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Xuân, chính nguyệt, dĩ Ngự khố thư gia Phạm Tín phán Thanh Hóa phủ sự.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 二月，群臣上尊號加「寬慈聖壽」四字。[25a*2*13]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Nhị nguyệt, quần thần thượng tôn hiệu gia “Khoan Từ Thánh Thọ” tứ tự.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 自正月至二月滛雨，命官祈晴。[25a*3*9]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Tự chính nguyệt chí nhị nguyệt dâm vũ, mệnh quan kì tình.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 員外郎阮義長献三足六眸龜。[25a*4*2]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Viên ngoại lang Nguyễn Nghĩa Trường hiến tam túc lục mâu quy.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 三月，農州首領楊彗進長壽生金二塊。[25a*4*14]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Tam nguyệt, Nông châu thủ lĩnh Dương Tuệ tiến Trường thọ sinh kim nhị khối.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 夏，四月，帝幸應豊行宫省歛。[25a*5*12]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Hạ, tứ nguyệt, đế hạnh Ứng Phong hành cung tỉnh liễm.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 雨榖。[25a*6*5]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Vũ cốc.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 五月，僧高亭献白雀。[25a*6*7]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Ngũ nguyệt, tăng Cao Đình hiến bạch tước.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 秋，七月，丁巳，慶成重興延壽寺。[25a*6*15]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Thu, thất nguyệt, Đinh Tị, khánh thành Trùng Hưng Diên Thọ tự.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 冬，十一月，宋欽州送還廣原州叛黨莫七人等。[25a*7*11]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Đông, thập nhất nguyệt, Tống Khâm Châu tống hoàn Quảng Nguyên châu phản đảng Mạc Thất Nhân đẳng.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 十二月，天狗星隕，有聲如雷。[25a*8*11]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Thập nhị nguyệt, Thiên Cẩu tinh vẫn, hữu thanh như lôi.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 以延平公主嫁富良府首領楊嗣明。[25a*9*4]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Dĩ Diên Bình công chúa giá Phú Lương phủ thủ lĩnh Dương Tự Minh.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 帝弗豫，召太尉劉慶覃受遺詔曰：「朕聞：生物之動，無有不死。[25b*1*1]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Đế phất dự, triệu Thái úy Lưu Khánh Đàm thụ di chiếu viết: “Trẫm văn: Sinh vật chi động, vô hữu bất tử.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 死者天地之大數，物理當然。[25b*2*5]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Tử giả thiên địa chi đại số, vật lí đương nhiên.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 而舉世之人，莫不榮生而恶死。[25b*2*16]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Nhi cử thế chi nhân, mạc bất vinh sinh nhi ố tử.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 厚塟以棄業，重服以損性，朕甚不取焉。[25b*3*9]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Hậu táng dĩ khí nghiệp, trọng phục dĩ tổn tính, Trẫm thậm bất thủ yên.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 予既寡德，無以安百性，及至殂落，又使元元衰麻在身，晨昏臨哭，减其飲食，絶其祭自，以重予過天下，其謂予何！朕悼早歲而嗣膺大寳，居王侯上，嚴恭寅畏。[25b*4*5]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Dư ký quả đức, vô dĩ an bách tính, cập chí tồ lạc, hựu sử nguyên nguyên suy ma tại thân, thần hôn lâm khốc, giảm kì ẩm thực, tuyệt kì tế tự, dĩ trọng dư quá thiên hạ, kì vị dư hà! Trẫm điệu tảo tuế nhi tự ưng đại bảo, cư vương hầu thượng, nghiêm cung dần úy.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 五十有六年，賴祖宗之靈，皇天孚佑，四海無󰔄，邊陲微警，死得列于先君之後，幸矣。何可興哀。[25b*7*8]

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Ngũ thập hữu lục niên, lại tổ tông chi linh, hoàng thiên phù hựu, tứ hải vô ngu, biên thùy vi cảnh, tử đắc liệt vu tiên quân chi hậu, hạnh hĩ. Hà khả hưng ai.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 朕自省歛以來，忽嬰弗豫，病既彌留 …… [25b*9*6]

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Trẫm tự tỉnh liễm dĩ lai, hốt anh phất dự, bệnh ký di lưu, …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 [25a] Đinh Mùi, [Thiên Phù Khánh Thọ] năm thứ 1 [1127], (Tống Tĩnh Khang năm thứ 2, từ tháng 5 về sau là Cao Tông Cấu, Kiến Viên năm thứ 1).

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Mùa xuân, tháng giêng, cho Ngự khổ thư gia là Phạm Tín làm Phán sự phủ Thanh Hóa.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Tháng 2, các quan dâng tôn hiệu gia thêm bốn chữ: Khoan Từ Thánh Thọ.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Từ tháng giêng đến tháng 2 mưa dầm, sai quan làm lễ cầu tạnh.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Viên ngoại lang là Nguyễn Nghĩa Trường dâng con rùa ba chân, mắt sáu con ngươi.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Tháng 3, thủ lĩnh châu Nông¹ là Dương Tuệ dâng hai khối vàng sống (gọi là vàng) Trường thọ.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 Mùa hạ, tháng 4, vua ngự đến hành cung Ứng Phong xem gặt.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Mưa thóc.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Tháng 5, nhà sư Cao Đình dâng chim sẻ trắng.

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 Mùa thu, tháng 7, ngày Đinh Tỵ, khánh thành chùa Trung Hưng Diên Thọ.

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 Mùa đông, tháng 11, Khâm Châu nước Tống đưa trả nghịch đảng ở châu Quảng Nguyên là bọn Mạc Thất Nhân.

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 Tháng 12, sao Thiên Cẩu sa xuống, có tiếng kêu như sấm.

¶ 54 Leave a comment on paragraph 54 0 Gả công chúa Diên Bình cho thủ Lĩnh phủ Phú Lương là Dương Tự Minh.

¶ 55 Leave a comment on paragraph 55 0 [25b] Vua không khoẻ, gọi Thái úy Lưu Khánh Đàm vào nhận di chiếu rằng: “Trẫm nghe phàm các loài sinh vật không loài nào không chết. Chết là số lớn của trời đất, lẽ đương nhiên của mọi vật. Thế mà người đời không ai là không thích sống mà ghét chết. Chôn cất hậu làm mất cơ nghiệp, để tang lâu làm tổn tính mệnh, trẫm không cho là phải. Ta đã ít đức, không lấy gì làm cho trăm họ được yên, đến khi chết đi lại khiến cho thứ dân mặc áo xô gai, sớm tối khóc lóc, giảm ăn uống, bỏ cúng tế, làm cho lỗi ta thêm nặng, thiên hạ sẽ bảo ta là người thế nào! Trẫm xót phận tuổi thơ phải nối ngôi báu, ở trên các vương hầu, lúc nào cũng nghiêm kính sợ hãi. Đã 56 năm nay, nhờ anh linh của tổ tông, được hoàng thiên phù hộ, bốn biển yên lành, biên thùy ít biến, chết mà được xếp sau các bậc tiên quân là may rồi, còn phải thương khóc làm gì? Trẫm từ khi đi xem gặt lúa đến giờ, bỗng bị ốm, bệnh kéo dài, …

¶ 56 Leave a comment on paragraph 56 0 ^⇡ 1 Nông Châu: tức châu Tư Nông (hoặc còn gọi là Tây Nông như ở BK3, 34a ), nay là huyện Phú Bình, tỉnh Bắc Thái.