Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [58a58b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 請築鯨鯢之觀，思垂竹帛之功。[58a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 Thỉnh trúc kình nghê chi quan, tư thùy trúc bạch chi công.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 師出有名，刑兹罔赦。[58a*1*13]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Sư xuất hữu danh, hình tư võng xá.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 朕指揮武節，號令神兵。[58a*2*2]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Trẫm chỉ huy võ tiết, hiệu lệnh thần binh.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 肅將明威，恭行天罸。[58a*2*11]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Túc tướng minh uy, cung hành thiên phạt.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 風飛雲捲，樹蔽野之旌旗，日射星輝，揚摩空之斧鉞。[58a*2*19]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Phong phi vân quyển, thụ tế dã chi tinh kì, nhật xạ tinh huy, dương ma không chi phủ việt.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 易如觧籜，有若摧枯。[58a*4*1]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Dị như giải thác, hữu nhược thôi khô.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 虜在目中，雷疾寧容於掩耳，師行席上，火炎立見於燎毛。[58a*4*9]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Lỗ tại mục trung, lôi tật ninh dung ư yểm nhĩ, sư hành tịch thượng, hỏa viêm lập kiến ư liệu mao.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 直收一旦之功，思雪百王之耻。[58a*5*12]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Trực thu nhất đán chi công, tư tuyết bách vương chi xỉ.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 且為民而除螟𧑞，不以賊而遺子孫。[58a*6*5]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Thả vị dân nhi trừ minh đằng, bất dĩ tặc nhi di tử tôn.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 小武帝之黷兵，大文王之闢土。[58a*6*19]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Tiểu Vũ Đế chi độc binh, đại Văn Vương chi tịch thổ.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 於戲窮冦刲羊無血，可󰏲六月之師，南陲見豕負塗，不待七旬之格。[58a*7*12]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Ư hí cùng khấu khuê dương vô huyết, khả kê lục nguyệt chi sư, nam thùy kiến thỉ phụ đồ, bất đãi thất tuần chi cách.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 布告天下，咸使聞知。」 [58a*8*19]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Bố cáo thiên hạ, hàm sử văn tri”.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 是日，命太師麟郡公征虜將 [58a*9*8] 軍丁列、太保祈郡公征虜将軍黎念領東、南、北三府衛水軍先行。[58b*1*1]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Thị nhật, mệnh Thái sư Lân quận công Chinh lỗ tướng quân Đinh Liệt, Thái bảo Kì quận công Chinh lỗ tướng quân Lê Niệm lĩnh Đông, Nam, Bắc tam phủ vệ thủy quân tiên hành.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 頒征占令二十四條于諸營及錦衣、金吳、神武、殿前各衛司。[58b*2*7]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Ban chinh Chiêm lệnh nhị thập tứ điều vu chư doanh cập Cẩm y, Kim ngô, Thần vũ, Điện tiền các vệ ti.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 七日，辛巳，帝奏告太廟曰：「臣小子無良，入承大統，惟懷安民保境，宣敢黷武窮兵。[58b*3*11]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Thất nhật, Tân Tị, đế tấu cáo Thái Miếu viết: “Thần tiểu tử vô lương, nhập thừa đại thống, duy hoài an dân bảo cảnh, tuyên cảm độc vũ cùng binh.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 蚩蠢占城，窺窬狂㓂。[58b*5*5]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Si xuẩn Chiêm Thành, khuy du cuồng khấu.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 不畏天而苟保，興我國而為仇。[58b*5*13]

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Bất úy thiên nhi cẩu bảo, hưng ngã quốc nhi vi cừu.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 始則攻掠化州，圖為奪我疆土，終則關聞明國，更謀󰱧我宗祧。[58b*6*6]

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Thủy tắc công lược Hóa châu, đồ vi đoạt ngã cương thổ, chung tắc quan văn Minh quốc, cánh mưu hoại ngã tông diêu.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 以苟父猪母之汚，作賊君盗國之逆。[58b*7*11]

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Dĩ cẩu phụ chư mẫu chi ô, tác tặc quân đạo quốc chi nghịch.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 䐧腈尸耐，刀機象郡，積惡滔天，包臧廣地。[58b*8*6]

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Khao sưu Thi Nại, đao cơ Tượng Quận, tích ác thao thiên, bao tàng quảng địa.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 臣繹之廟筭，質之民心。[58b*9*3]

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Thần dịch chi miếu toán, chất chi dân tâm.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 咸謂蛇豕之兇，生靈 …… [58b*9*12]

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Hàm vị xà thỉ chi hung, sinh linh …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 [58a] Nguyện xin đắp cồn chôn xác giặc, mong cho sử sách mãi ghi công. Ra quân có danh nghĩa, phạm tội quyết không tha.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Trẫm chỉ huy cờ võ, hiệu lệnh binh thần. Kính đem mệnh lệnh của trời, làm việc đánh giết kẻ ác. Bóng cờ rợp đồng nội, như mây cuốn như gió bay; lưỡi búa loáng trên không, tựa nắng chang, tựa sao chói. Dễ dàng như bóc mo nang, thuận lợi như bẻ cành mục. Giặc tận mắt nhìn, sấm sét gấp bưng tai nào kịp, quân đi trên chiếu¹, lửa bừng bừng vèo cháy mảy lông. Công một buổi sẽ hoàn thành, hận trăm đời sẽ rửa sạch. Lại vì dân trừ loài sâu độc, chẳng để giặc cho con cháu đời sau. Khinh Vũ Đế² nhàm võ không thôi, khen Văn Vương mở mang bờ cõi³.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Ôi! Giặc cùng mổ dê không máu⁴; nên học xưa tháng 6 ra quân⁵, Cõi Nam thấy lợn lấm bùn⁶ chẳng đợi 7 tuần phục⁷. Bá cáo trong nước, cho mọi người nghe”.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 Hôm ấy, sai Thái sư Lân quận công Chinh lỗ tướng [58b] quân Đinh Liệt, Thái bảo Kỳ quận công Chinh lỗ tướng quân Lê Niệm đem thủy quân 3 phủ vệ Đông, Nam, Bắc đi trước. Ban hành 24 điều lệnh đánh Chiêm Thành trao cho các quân doanh và các vệ ty Cẩm y, Kim ngô, Thần vũ, Điện tiền.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 Ngày Tân Tỵ, mồng 7, vua tấu cáo ở Thái miếu rằng: “Thần là kẻ ít tuổi bất tài, vào nối nghiệp lớn, chỉ mong yên dân giữ nước đâu dám dùng nhảm việc binh. Chỉ vì giặc Chiêm Thành ngu xuẩn, nó điên cuồng nhòm ngó nước ta. Không sợ trời tạm bợ cho qua; với nước ta, nó gây thù địch. Trước thì đánh cướp châu Hóa để hòng chiếm đoạt đất đai, sau lại sang báo nhà Minh, âm mưu diệt hết tông miếu. Là phường cha chó, mẹ lợn nhuốc nhơ; làm việc cướp, giết vua bạo nghịch. Để vỗ cho Thi Nại béo no; nó dao thớt cắt xẻo Tượng Quận. Chức ác ngập trời, làm hại khắp cõi.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 Thần đã bàn bạc nơi miếu đường, lại lắng hỏi ở lòng dân. Mọi người đều cho rằng nó là loài rắn độc hung tàn, là mối lo cho sinh linh trong cõi.

¶ 51 Leave a comment on paragraph 51 0 ^⇡ 1 Ý nói thuận lợi, không gặp trở ngại gì.

¶ 52 Leave a comment on paragraph 52 0 ^⇡ 2 Hán Vũ Đế: nổi tiếng “cùng binh độc vũ”, hiếu chiến tham công.

¶ 53 Leave a comment on paragraph 53 0 ^⇡ 3 Chu Văn Vương: ông vua khai sáng nhà Chu ở Trung Quốc, có nhiều vũ công.

¶ 54 Leave a comment on paragraph 54 0 ^⇡ 4 Lấy ý của hào Thượng lục, quẻ Quy muội Kinh Dịch, những kẻ cô độc không ai theo, như người mổ thịt dê không có máu.

¶ 55 Leave a comment on paragraph 55 0 ^⇡ 5 Rợ Hiểm Doãn xâm lược, Chu tuyên vương phải đem quân đi đánh vào lúc tháng 6, trời đang nắng gắt. Ý nói phải mau chóng kịp thời hành quân.

¶ 56 Leave a comment on paragraph 56 0 ^⇡ 6 Lấy ý của hào Thượng cửu, quẻ Khuê trong Kinh Dịch. Nguyên văn: “Kiến thỉ phụ đồ” (thấy lợn đội bùn), chỉ bọn giặc Chiêm Thành hôi tanh, bẩn thỉu.

¶ 57 Leave a comment on paragraph 57 0 ^⇡ 7 Vua Thuấn chinh phục nước Tam Miêu, chưa tới 7 tuần, nước này tới quy phục.