Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thánh Tông Thuần Hoàng Đế (thượng) [15a15b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 …… 露屋上有匿名之書，云師回將反，故帝諭之。[15a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 … lộ ốc thượng hữu nặc danh chi thư, vân Sư Hồi tương phản, cố đế dụ chi.

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 諭太保黎念云：「昔我太祖開創大業，爾父臨東馳西，屢為國損身。[15a*1*18]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Dụ Thái bảo Lê Niệm vân: “Tích ngã Thái Tổ khai sáng đại nghiệp, nhĩ phụ lâm đông trì tây, lũ vi quốc tổn thân.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 逮太宗繼志述事，念爾父功，爾在弱齡，未能從政。[15a*3*6]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Đãi Thái Tông kế chí thuật sự, niệm nhĩ phụ công, nhĩ tại nhược linh, vị năng tòng chính.

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 仁宗委之宥府，出鎮䧺藩。[15a*4*6]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Nhân Tông ủy chi Hựu phủ, xuất trấn hùng phiên.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 遂至变生肘腋，卿切圖回，白劎一揮，而奸邪授首，乘輿反正，而宗社奠安。[15a*4*16]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Toại chí biến sinh trửu nịch, khanh thiết đồ hồi, bạch kiếm nhất huy, nhi gian tà thụ thủ, thừa dư phản chính, nhi tông xã điện an.

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 然卿既立莫大之事功，當永守莫大之事業。[15a*6*6]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Nhiên khanh ký lập mạc đại chi sự công, đương vĩnh thủ mạc đại chi sự nghiệp.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 上則我祖宗之業，益以光大，下則乃父子之功，日愈顯明，𡸈不快哉！」[15a*7*4]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Thượng tắc ngã tổ tông chi nghiệp, ích dĩ quang đại, hạ tắc nãi phụ tử chi công, nhật dũ hiển minh, khởi bất khoái tai!”.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 甲申，五年（明天順八年）。[15a*9*1]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Giáp Thân, ngũ niên (Minh Thiên Thuận bát niên).

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 春，正月，十七日，明英宗崩。[15a*9*11]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Xuân, chính nguyệt, thập thất nhật, Minh Anh Tông băng.

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 二十 [15a*9*21] 二日，太子見濡即位，改元成化，[15b*1*1] 是為憲宗。[15b*1*13]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Nhị thập nhị nhật, thái tử Kiến Nhu tức vị, cải nguyên Thành Hóa, thị vi Hiến Tông.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 定厲祭牲醴物。[15b*1*17]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Định lệ tế sinh lễ vật.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 二月，幸西京，拜謁山陵。[15b*2*5]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Nhị nguyệt, hạnh Tây Kinh, bái yết Sơn Lăng.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 勑諭掌刑部黎景徽：「爾歷任樞機，事蹟可紀。極諫敢言，指陳朕過，雖得失相半，而救弊濟時之方，忠君愛國之𭛁，累句連行。[15b*2*14]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Sắc dụ chưởng Hình bộ Lê Cảnh Huy: “Nhĩ lịch nhiệm khu cơ, sự tích khả kỷ. Cực gián cảm ngôn, chỉ trần trẫm quá, tuy đắc thất tương bán, nhi cứu tệ tế thời chi phương, trung quân ái quốc chi phát, lũy câu liên hành.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 自今兒後，謹察寃濫，摘伏邪頑，議論廟堂，灼照黑白，義之與比，勿事滑󰏲，大任仲寄，朕尚須於卿一身耳。」[15b*5*6]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Tự kim nhi hậu, cẩn sát oan lạm, trích phục tà ngoan, nghị luận miếu đường, chước chiếu hắc bạch, nghĩa chi dữ tỉ, vật sự hoạt kê, đại nhiệm trọng ký, trẫm thượng tu ư khanh nhất thân nhĩ”.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 夏，六月，頒内外文武官每衛門印各一顆。[15b*7*8]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Hạ, lục nguyệt, ban nội ngoại văn võ quan mỗi vệ môn ấn các nhất khỏa.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 旨揮諸府路鎮州縣社：今後，不得妄行自閹。[15b*8*6]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Chỉ huy chư phủ lộ trấn châu huyện xã: Kim hậu, bất đắc vọng hành tự yêm.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 秋，七月，賜阮廌子󰢒鵡縣職。[15b*9*5]

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Thu, thất nguyệt, tứ Nguyễn Trãi tử Anh Vũ huyện chức.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 貶兵 …… [15b*9*16]

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Biếm Binh …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 … [15a] bắt được trên nóc nhà có thư nặc danh, nói Sư Hồi sắp làm phản, cho nên vua dụ Hồi.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Dụ Thái bảo Lê Niệm rằng:

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 “Ngày xưa, Thái Tổ ta khai sáng cơ nghiệp lớn, cha ngươi rong ruổi từ đông sang tây, nhiều lần vì nước quên mình¹. Đến khi Thái Tông nối chí kế nghiệp, nhớ tới công của cha ngươi, nhưng ngươi đang còn nhỏ, chưa làm quan được. Nhân Tông trao cho ngươi nơi Hựu phủ², ra coi giữ phiên trấn lớn. Đến khi tai biến xảy ra sát nách, ngươi hết lòng mưu việc khôi phục, gươm sắt vung lên là kẻ gian tà phải nộp đầu, ngôi tôn về chính vị mà tông miếu xã tắc vững yên. Tuy nhiên, khanh đã lập nên công lao không gì lớn hơn, cũng nên giữ mãi sự nghiệp không ai sánh kịp. Trên thì cơ đồ của tổ tông ta càng thêm huy hoàng, dưới thì công đức của cha con ngươi ngày một rạng rỡ, há chẳng vui sao!”.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Giáp Thân, [Quang Thuận] năm thứ 5 [1464], (Minh Thiên Thuận năm thứ 8). Mùa xuân, tháng giêng, ngày 17, vua Anh Tông nhà Minh băng. Ngày 22, [15b] Thái tử Kiến Nhu lên ngôi, đổi niên hiệu là Thành Hóa. Đó là Hiến Tông.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Định lễ tế âm hồn, gồm con vật cúng và rượu.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Tháng 2, vua ngự về Tây Kinh bái yết sơn lăng.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Sắc dụ chưởng Hình bộ Lê Cảnh Huy rằng:

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 “Ngươi nhiều lần giữ chức then máy của triều đình, công tích đáng ghi, đã hết lòng can ngăn nói thẳng, chỉ ra lỗi lầm của trẫm, dẫu nửa được nữa hỏng, nhưng phương cứu tệ, giúp đời xuất phát từ lòng trung quân ái quốc, đã liền dòng liền trang rồi. Từ nay về sau, ngươi hãy xét kỹ những việc oan uổng, dẹp bớt những kẻ gian ngoan, bàn luận ở triều đình cho trắng đen sáng tỏ, phải đối chiếu với nghĩa lý, chớ có làm điều khôi hài. Trao cho chức lớn, ký thác việc nặng, trẫm chỉ còn trông đợi ở một khanh thôi”.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Mùa hạ, tháng 6, ban cho các quan văn võ trong ngoài môn một quả ấn. Ra lệnh chỉ cho các phủ, lộ, trấn, châu, huyện, xã: Từ nay về sau, không được tự thiến càn bậy.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Mùa thu, tháng 7, ban cho Anh Vũ, con Nguyễn Trãi, chức quan huyện.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Biếm chức Binh …

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 ^⇡ 1 Lê Niệm là con Lê Lâm, cháu Lê Lai, Lê Lâm đi đánh Ai Lao, bị chông sắt mà chết.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 ^⇡ 2 Tức là vào hàng tể thần tham dự triều chính.