Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tổ Cao Hoàng Đế [BK10, 21a21b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 至清化，皆挺身出赴營門，願爲驅馳，以效尺寸。[21a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … chí Thanh Hóa, giai đĩnh thân xuất phó dinh môn, nguyện vi khu trì, dĩ hiệu xích thốn.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 二十日，明雲南都司王安老領援兵萬餘人至三江車轆橋，范文巧、黎可等逆戦，大破之，斬首千餘級，溺死者甚眾。[21a*2*1]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Nhị thập nhật, Minh Vân Nam Đô ti Vương An Lão lĩnh viện binh vạn dư nhân chí Tam Giang Xa Lộc kiều, Phạm Văn Xảo, Lê Khả đẳng nghịch chiến, đại phá chi, trảm thủ thiên dư cấp, nịch tử giả thậm chúng.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 餘卒退走，入三江城。[21a*4*10]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Dư tốt thoái tẩu, nhập Tam Giang thành.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 是日，黎篆與明人戦於仁睦橋，斬首千餘級，擒明都司韋亮。[21a*4*18]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Thị nhật, Lê Triện dữ Minh nhân chiến ư Nhân Mục kiều, trảm thủ thiên dư cấp, cầm Minh Đô ti Vi Lượng.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 冬，十月，明命總兵成山侯王通，参将馬瑛等領兵五萬人，馬五千疋，分道出援東都諸城。[21a*7*1]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Đông, thập nguyệt, Minh mệnh Tổng binh Thành Sơn hầu Vương Thông, Tham tướng Mã Anh đẳng lĩnh binh ngũ vạn nhân, mã ngũ thiên sất, phân đạo xuất viện Đông Đô chư thành.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 雲南軍一萬先至，直抵三江，順流而下。[21a*8*17]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Vân Nam quân nhất vạn tiên chí, trực để Tam Giang, thuận lưu nhi hạ.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 黎可等文賊 [21a*9*14] 至，自寕橋倍道而行，遇賊於車轆橋，迎戦破之。[21b*1*1]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Lê Khả đẳng văn tặc chí, tự Ninh Kiều bội đạo nhi hành, ngộ tặc ư Xa Lộc kiều, nghênh chiến phá chi.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 六日，明王通等率新舊兵十萬人，分三道擊我軍。[21b*2*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Lục nhật, Minh Vương Thông đẳng suất tân cựu binh thập vạn nhân, phân tam đạo kích ngã quân.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 王通由丘温過西陽橋，屯古所渡，造浮橋以濟師。[21b*3*2]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Vương Thông do Khâu Ôn quá Tây Dương kiều, đồn Cổ Sở độ, tạo phù kiều dĩ tế sư.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 方政出自安决橋，屯沙堆橋，山壽、馬騏出自仁睦橋，屯青威橋，列營連亘數十里，旌旗蔽野，鎧仗輝空，自謂一舉可擒。[21b*4*3]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Phương Chính xuất tự An Quyết kiều, đồn Sa Đôi kiều, Sơn Thọ, Mã Kỳ xuất tự Nhân Mục kiều, đồn Thanh Oai kiều, liệt doanh liên hoàn sổ thập lí, tinh kì tế dã, khải trượng huy không, tự vị nhất cử khả cầm.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 黎篆、黎秘等伏兵象於古覧原，以游兵𦤶師擊壽、騏營，佯走。[21b*6*12]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Lê Triện, Lê Bí đẳng phục binh tượng ư Cổ Lãm nguyên, dĩ du binh trí sư kích Thọ, Kỳ doanh, dương tẩu.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 明人追之，過三羅橋畔水田泥淖，伏兵起横陣擊之。[21b*7*17]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Minh nhân truy chi, quá Tam La kiều bạn thủy điền nê náo, phục binh khởi hoành trận kích chi.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 賊陷於淖。[21b*9*1]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Tặc hãm ư náo.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 斬首千余級，長驅至仁睦橋。[21b*9*5]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Trảm thủ thiên dư cấp, trường khu chí Nhân Mục kiều.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 僵屍數 …… [21b*9*16]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Cương thi sổ …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 … [21a] đến Thanh Hóa, đều hăng hái đến trước cửa quân, tình nguyện rong ruổi theo hầu để lập chút công lao.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Ngày 20, viên Đô ty Vương An Lão ở Vân Nam của nhà Minh đem hơn 1 vạn viện binh đến cầu Xa Lộc¹, lộ Tam Giang. Bọn Phạm Văn Xảo, Lê Khả đón đánh phá tan giặc, chém hơn 1.000 thủ cấp, giặc chết đuối rất nhiều. Quân giặc còn sót lại chạy vào thành Tam Giang.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Hôm ấy, Lê Triện đánh nhau với quân Minh ở cầu Nhân Mục², chém hơn một nghìn thủ cấp giặc, bắt được tên Đô ty nhà Minh là Vi Lượng³.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Mùa đông, tháng 10, nhà Minh sai bọn Tổng binh Thành Sơn hầu Vương Thông và Tham tướng Mã Anh đem 5 vạn quân, 5 nghìn ngựa chia đường sang cứu viện các thành Đông Đô. Một vạn quân Vân Nam tiến trước, thẳng đến Tam Giang⁴, thuận dòng mà xuống. Bọn Lê Khả nghe tin giặc [21b] đến, từ Ninh Kiều hành quân cấp tốc, gặp giặc ở cầu Xa Lộc, đón đánh bại quân giặc.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Ngày mồng 6, bọn Vương Thông nhà Minh đem các quân mới cũ gồm hơn 10 vạn tên, chia làm ba đường đánh vào quân ta.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Vương Thông từ Khâu Ôn tới, qua cầu Tây Dương⁵, đóng quân ở bến Cổ Sở⁶, làm cầu phao cho quân qua sông. Phương Chính tiến từ cầu Yên Quyết⁷, đóng quân ở cầu Sa Đôi⁸. Sơn Thọ và Mã Kỳ tiến từ cầu Nhân Mục, đóng quân ở cầu Thanh Oai⁹. Quân giặc dàn doanh trại liền nhau đến vài mươi dặm, cờ xí rợp đồng, giáo mác rực trời, tự cho là đánh một trận là bắt hết được quân ta.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Bọn Lê Triện, Lê Bí mai phục binh tượng ở đồng Cổ Lãm¹⁰, cho du binh nhử đánh vào doanh quân Thọ, Kỳ rồi giả vờ thua chạy. Quân Minh đuổi theo, khi qua bờ cầu Tam La¹¹, chỗ ấy ruộng nước, bùn lầy, quân mai phục của ta nổi dậy đánh tạt ngang vào bọn giặc. Quân giặc bị sa lầy. Ta chém hơn một nghìn thủ cấp, đuổi tận đến cầu Nhân Mục. Xác giặc phơi ngổn ngang đến vài …

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 ^⇡ 1 Cầu Xa Lộc: tục gọi là cầu Ròng Rọc ở gần làng Tứ Xã, huyện Lâm Thao, nay thuộc tỉnh Phú Thọ.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 ^⇡ 2 Cầu Nhân Mục: tức là Cống Mọc ở xã Nhân Chính, huyện Từ Liêm Hà Nội, cầu bắc qua sông Tô Lịch, trên đường từ Đông Quan đến Ninh Kiều.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 ^⇡ 3 Minh sử chép là Viên Lượng.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 ^⇡ 4 Thành Tam Giang: là trị sở của phủ Tam Giang, nằm ở phía bắc ngã ba Hạc, có thể là thành cổ Dục Mỹ, ở gần cầu Xa Lộc.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 ^⇡ 5 Cầu Tây Dương: tức cầu Giấy, bắc qua sông Tô Lịch, huyện Từ Liêm, Hà Nội ngày nay.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 ^⇡ 6 Bến Cổ Sở: tức bến Giá ở xã Yên Sở, huyện Hoài Đức, Hà Tây ngày nay.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 ^⇡ 7 Cầu Yên Quyết: tức là cống Cót ở Hạ Yên Quyết, gần Láng, Hà Nội ngày nay.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 ^⇡ 8 Cầu Sa Đôi: cầu bắc ngang sông Nhuệ còn gọi là cầu Đôi ở phía tây xã Đại Mỗ, huyện Từ Liêm, Hà Nội.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 ^⇡ 9 Cầu Thanh Oai: bắc qua sông Đỗ Động ở xã Bình Minh, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây ngày nay.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 ^⇡ 10 Cổ Lãm: tức tổng Thắng Lãm, tên nôm là Sốm, nay gồm các xã Phú Lâm, Phú Cường, Văn Khê, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây.

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 ^⇡ 11 Cầu Tam La: tức Ba La, còn gọi là Ba La Bông Đỏ, sát thị xã Hà Đông, trên đường đi Thanh Oai và Vân Đình, thuộc tỉnh Hà Tây ngày nay.