Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tông Hoàng Đế [BK5, 10a10b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 焉。[10a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … yên.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 明日，守度率群臣邀駕還京師。[10a*1*2]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Minh nhật, Thủ Độ suất quần thần yêu giá hoàn kinh sư.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 帝曰：「朕以幼冲，未堪重寄，父皇遽爾違背，早䘮所怙，不敢宅帝位，以辱社稷。」[10a*1*14]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Đế viết: “Trẫm dĩ ấu xung, vị kham trọng kí, phụ hoàng cự nhĩ vi bối, tảo táng sở hộ, bất cảm trạch đế vị, dĩ nhục xã tắc”.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 守度再三固請，未𫎇俞𠃔，乃謂眾曰：「凣乘興所在，即是朝廷。」[10a*3*5]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Thủ Độ tái tam cố thỉnh, vị mông dũ doãn, nãi vị chúng viết: “Phàm thừa hưng sở tại, tức thị triều đình”.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 遂表蕝山中，此處天安殿，彼處端明閣，差人營造。[10a*4*9]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Toại biểu tuyệt sơn trung, thử xứ Thiên An điện, bỉ xứ Đoan Minh các, sai nhân doanh tạo.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 國師聞之奏曰：「陛下宜速回銮，毋使𢦤弟子山林。」[10a*5*9]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Quốc sư văn chi tấu viết: “Bệ hạ nghi tốc hồi loan, vô sử tường đệ tử sơn lâm”.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 帝乃回京。[10a*6*9]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Đế nãi hồi kinh.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 二旬，柳自度勢孤，難以两立，潜乘獨木舟，假為漁者，詣帝乞降。[10a*6*13]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Nhị tuần, Liễu tự độ thế cô, nan dĩ lưỡng lập, tiềm thừa độc mộc chu, giả vi ngư giả, nghệ đế khất hàng.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 時，帝在舶，與之對泣。[10a*7*18]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Thời, đế tại bách, dữ chi đối khấp.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 守度聞之，直至御舶，拨劎厲聲曰：「殺柳賊！」帝匿柳于舶倉，卒謂守度曰：「奉乾王（奉乾，柳李 …… [10a*8*7] 時舊號也）來降耳。」仍以身當之。[10b*1*1]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Thủ Độ văn chi, trực chí ngự bách, bạt kiếm lệ thanh viết: “Sát Liễu tặc!” Đế nặc Liễu vu bách thảng, thốt vị Thủ Độ viết: “Phụng Càn vương (Phụng Càn, Liễu Lý thời cựu hiệu dã) lai hàng nhĩ”. Những dĩ thân đương chi.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 守度怒甚，投劎于江曰：「我是走狗耳！安知爾兄弟之順逆乎？」[10b*1*13]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Thủ Độ nộ thậm, đầu kiếm vu giang viết: “Ngã thị tẩu cẩu nhĩ! An tri nhĩ huynh đệ chi thuận nghịch hồ?”

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 帝和解之，諭守度罷兵，以安阜、安養、安生、安興、安󰘊之地為柳湯沐邑，因封其地號安生王，大江亂兵伏誅。[10b*2*15]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Đế hòa giải chi, dụ Thủ Độ bãi binh, dĩ Yên Phụ, Yên Dưỡng, Yên Sinh ,Yên Hưng, Yên Bang chi địa vi Liễu thang mộc ấp, nhân phong kì địa hiệu Yên Sinh vương, Đại giang loạn binh phục tru.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 潘孚先曰：三綱五常，人之大倫，太宗開基之主，固當立法以垂後世，乃聽守度之邪謀，奪兄妻以為后，旡乃斁彛倫，以啓淫乱之端乎？[10b*5*1]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Phan Phu Tiên viết: Tam cương ngũ thường ,nhân chi đại luân, Thái Tông khai cơ chi chủ, cố đương lập pháp dĩ thùy hậu thế, nãi thính Thủ Độ chi tà mưu, đoạt huynh thê dĩ vi hậu, vô nãi dịch di luân, dĩ khải dâm loạn chi đoan hồ?

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 柳自是生嫌隙，敢於作乱，太宗養成其惡也。[10b*7*16]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Liễu tự thị sinh hiềm khích, cảm ư tác loạn, Thái Tông dưỡng thành kì ác dã.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 或謂太宗不殺兄仁矣，愚謂奪兄妻其惡已彰，不殺兄，天 …… [10b*8*15]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Hoặc vị Thái Tông bất sát huynh nhân hĩ, ngu vị đoạt huynh thê kì ác kỷ chương, bất sát huynh, thiên …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 [10a] Hôm sau, Thủ Độ dẫn các quan đến mời vua trở về kinh sư. Vua nói: “Vì trẫm non trẻ, chưa cáng đáng nổi sứ mạng năng nề, phụ hoàng lại vội lìa bỏ, sớm mất chỗ trông cậy, nên không dám giữ ngôi vua mà làm nhục xã tắc”.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Thủ Độ cố nài xin nhiều lần vẫn chưa được vua nghe, mới bảo mọi người rằng:

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 “Xa giá ở đâu tức là triều đình ở đó”.

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Thế rồi [Thủ Độ] cắm nêu trong núi, chỗ này là điện Thiên An, chỗ kia là các Đoan Minh, sai người xây dựng. Quốc sư nghe thấy thế bèn, tâu rằng:

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 “Bệ hạ nên gấp quay xa giá trở về, chớ để làm hại núi rừng của đệ tử”.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Vua bèn trở về kinh đô. Được hai tuần, Liễu tự lượng thế cô, khó lòng đối lập được, ngầm đi thuyền độc mộc giả làm người đánh cá, đến chỗ vua xin hàng.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Lúc ấy vua đang ở trong thuyền, vội vàng bảo Thủ Độ: “Phụng Càn Vương (Phụng Càn là tên hiệu [10b] cũ của Liễu hồi còn nhà Lý) đến hàng đấy!” Rồi lấy thân mình che đỡ cho Liễu.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Thủ Độ tức lắm, ném gương xuống sông nói:

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 “Ta chỉ là con chó săn thôi, biết đâu anh em các người thuận nghịch thế nào?”.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Vua nói giải hòa, rồi bảo Thủ Độ rút quân về.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Lấy đất Yên Phụ, Yên Dưỡng, Yên Sinh, Yên Hưng, Yên Bang¹ cho Liễu làm ấp thang mộc. Nhân đất được phong, mà Liễu có tên Hiệu là Yên Sinh Vương. Binh lính [theo Liễu] làm loạn ở sông Cái đều bị giết.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Phan Phu Tiên nói: Tam cương ngũ thường là luân lý lớn của loài người. Thái Tông là ông vua khai sáng cơ nghiệp, đáng lẽ phải dựng phép tắc để truyền lại cho đời sau, lại nghe mưu gian của Thủ Độ, cướp vợ của anh làm hoàng hậu, chẳng phải là bỏ cả luân thường, mở mối dâm loạn đó ư? Liễu từ đó sinh ra hiềm khích, cả gan làm loạn, là do Thái Tông nuôi nên tội ác cho Liễu vậy. Có người bảo Thái Tông không giết anh, thế là nhân, nhưng tôi thì cho rằng cướp vợ của anh, tội ác đã rõ ràng, không giết anh …

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 ^⇡ 1 Thuộc hai huyện Đông Triều và Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh ngày nay.