Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Thái Tổ Hoàng Đế [11a11b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 有頃，太子自祥符門入，至乾元殿覺變，命内竪閉諸殿門，及使宫中衛士守備。因謂左右曰：「我於兄弟，無所毫負。[11a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 Hữu khoảnh, thái tử tự Tường Phù môn nhập, chí Càn Nguyên điện giác biến, mệnh nội thụ bế chư điện môn, cập sử cung trung vệ sĩ thủ bị. Nhân vị tả hữu viết: “Ngã ư huynh đệ, vô sở hào phụ.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 今三王行不義，忘先帝之遺命，欲圖大位，卿等以為何如？」[11a*3*6]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Kim tam vương hành bất nghĩa, vong Tiên đế chi di mệnh, dục đồ đại vị, khanh đẳng dĩ vi hà như?”.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 内侍李仁義曰：「兄之與弟，内可以協謀，外可以禦侮。[11a*4*9]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Nội thị Lý Nhân Nghĩa viết: “Huynh chi dữ đệ, nội khả dĩ hiệp mưu, ngoại khả dĩ ngự vũ.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 今三王反，以為兄弟乎？以為仇讎乎？願許臣等一戰，以决勝負。」[11a*5*10]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Kim tam vương phản, dĩ vi huynh đệ hồ? Dĩ vi cừu thù hồ? Nguyện hứa thần đẳng nhất chiến, dĩ quyết thắng phụ”.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 太子曰：「吾耻先帝未殯，骨肉相殘，寧不為萬世笑耶？」仁義曰：「臣聞務遠圖者忘近功，存公道者割私愛，此唐太宗、周公旦出不得已之奉。[11a*6*15]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Thái tử viết: “Ngô xỉ tiên đế vị tẫn, cốt nhục tương tàn, ninh bất vi vạn thế tiếu da?” Nhân Nghĩa viết: “Thần văn vụ viễn đồ giả vong cận công, tồn công đạo giả cát tư ái, thử Đường Thái Tông, Chu Công Đán xuất bất đắc dĩ chi phụng.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 今殿下以唐太、周公為務 [11a*9*10] 遠圖，存公道耶？抑為貪近功，溺私愛耶？殿下能偕唐太、周公之遺迹，則後世之人，將頌𰙔功德之不暇，何暇笑哉？」又曰：「先帝以殿下善足以󰱥志，才足以濟事，故以天下付託殿下。[11b*1*1]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Kim điện hạ dĩ Đường Thái, Chu Công vi vụ viễn đồ, tồn công đạo da? Ức vi tham cận công, nịch tư ái da? Điện hạ năng giai Đường Thái, Chu Công chi di tích, tắc hậu thế chi nhân, tương tụng ca công đức chi bất hạ, hà hạ tiếu tai?” Hựu viết: “Tiên đế dĩ điện hạ thiện túc dĩ kế chí, tài túc dĩ tế sự, cố dĩ thiên hạ phó thác điện hạ.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 今賊逼宫門，而隱忍如此，其如先帝付託何？」[11b*4*12]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Kim tặc bức cung môn, nhi ẩn nhẫn như thử, kì như tiên đế phó thác hà?”.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 太子默然良久，謂仁義及宫臣楊平、郭盛、李玄師、黎奉曉等曰：「吾𡸈不知唐太、周公之所為若是乎？吾欲掩晦其罪惡，使自退伏，以全吾骨肉為上耳。」[11b*5*10]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Thái tử mặc nhiên lương cửu, vị Nhân Nghĩa cập cung thần Dương Bình, Quách Thịnh, Lý Huyền Sư, Lê Phụng Hiểu đẳng viết: “Ngô há bất tri Đường Thái, Chu Công chi sở vi nhược thị hồ? Ngô dục yểm hối kì tội ác, sử tự thoái phục, dĩ toàn ngô cốt nhục vi thượng nhĩ”.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 時，三府兵愈急，太子度不能制曰：「勢既如此，我何靣目與三王見乎？吾但成 …… [11b*8*10]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Thời, tam phủ binh dũ cấp, thái tử độ bất năng chế viết: “Thế ký như thử, ngã hà diện mục dữ tam vương kiến hồ? Ngô đản thành …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 [11a] Một lát sau, thái tử từ cửa Tường Phù vào, đến điện Càn Nguyên, biết có biến, sai người hầu đóng hết các cửa điện và sai các vệ sĩ trong cung phòng giữ, nhân bảo tả hữu rằng: “Ta đối với anh em không phụ bạc chút nào. Nay ba vương làm việc bất nghĩa, quên di mệnh của Tiên đế, mưu chiếm ngôi báu, các khanh nghĩ thế nào?” Nội thị là Lý Nhân Nghĩa nói: “Anh em với nhau, bên trong có thể hiệp sứ bàn mưu, bên ngoài có thể cùng nhau chống giặc. Nay ba vương làm phản, thì là anh em hay là kẻ thù? Xin cho bọn thần đánh một trận để quyết được thua”. Thái tử nói: “Ta lấy làm xấu hổ là Tiên đế mới mất chưa quàn mà cốt nhục đã giết nhau, há chẳng để cho muôn đời chê cười sao?” Nhân Nghĩa nói: “Thần nghe rằng muốn mưa xa thì phải quên công gần, giữ đạo công thì phải dứt tình riêng, đó là việc Đường Thái Tông và Chu Công Đán bất đắc dĩ phải làm¹. Nay điện hạ có cho Đường Thái và Chu Công là chăm [11b] mưu xa, giữ đạo công chăng? Hay là tham công gần, đắm tình riêng chăng? Điện hạ biết theo dấu cũ của Đường Thái, Chu Công thì đời sau ca tụng công đức còn chưa rỗi, còn rỗi đâu mà chê cười!”. Nhân Nghĩa lại nói: “Tiên đế cho điện hạ là người hiền, đủ để nối được chí, tài đủ để làm nổi việc, nên đem thiên hạ phó thác cho điện hạ. Nay giặc đến vây bức cửa cung mà ẩn nhẫn như thế, thì đối với sự phó thác của Tiên đế ra sao?” Thái tử im lặng hồi lâu rồi bảo Nhân Nghĩa và bề tôi trong cung là bọn Dương Bình, Quách Thịch, Lý Huyền Sư, Lê Phụng Hiểu rằng: “Ta há lại không biết việc làm của Đường Thái, Chu Công hay sao? Chỉ vì ta muốn che giấu tội ác của ba vương, khiến họ tự ý rút quân chịu tội để được vẹn toàn tình cốt nhục là hơn”.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Khi ấy phủ binh của ba vương vây bức càng gấp, Thái tử liệu không thể ngăn được, nói: “Thế đã như vậy, ta còn mặt mũi nào trông thấy ba vương nữa. Ta chỉ biết làm lễ thành …

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 ^⇡ 1 Trưởng Tôn Vô Kỵ và Uất Trì Kính Đức giết hai anh của Lý Thế Dân là Kiến Thành và Nguyên Cát để giữ ngôi vua cho Thế Dân (Đường Thái Tông)¹. Chu Công Đán giết em là Quản Thúc và đày một em khác là Thái Thúc để giữ ngôi vua cho cháu là Thành Vương.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 ^⇡ 1 Lý Thế Dân đã đích thân bắn một mũi tên giết chết Lý Kiến Thành, còn Uất Trì Kính Đức giết chết Lý Nguyên Cát. (Wikipedia, dẫn Cựu Đường thư q.64, Tân Đường thư q.79).