Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ thuộc Ngô, Tấn, Tống, Tề, Lương [13a13b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

Tách câu và Phiên âm

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0 甲子（齊武帝頤，永明二年）。[13a*1*1]

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 Giáp Tí (Tề Vũ Đế Di, Vĩnh Minh nhị niên).

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 李叔献既受命而斷割貢献，[13a*1*11] 齊帝欲討之。[13a*1*22]

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 Lý Thúc Hiến ký thụ mệnh nhi đoạn cát cống hiến, Tề Đế dục thảo chi.

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 乙丑（齊永明三年）。[13a*3*1]

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 Ất Sửu (Tề Vĩnh Minh tam niên).

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 春，正月，丙辰，齊帝以大司農刘楷爲刺史，彂南康、盧陵、始興兵討李叔獻。[13a*3*8]

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 Xuân, chính nguyệt, Bính Thìn, Tề Đế dĩ Đại Tư nông Lưu Khải vi Thứ sử, phát Nam Khang, Lư Lăng, Thủy Hưng binh thảo Lý Thúc Hiến.

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 叔獻遣使乞罷兵，献二十隊純銀兜𮢶及孔雀毦（毦，仍吏反，以孔雀毛爲飭也。）[13a*4*15]

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 Thúc Hiến khiển sứ khất bãi binh, hiến nhị thập đội thuần ngân đâu tạc cập khổng tước nhị (nhị, nhưng lại phiên, dĩ khổng tước mao vi sức dã).

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 齊帝不許。[13a*6*2]

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 Tề Đế bất hứa.

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 叔献惧爲楷所襲，間道自湘州朝于齊。[13a*6*7]

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 Thúc Hiến cụ vị Khải sở tập, gián đạo tự Tương Châu triều vu Tề.

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 楷迺入鎮。[13a*7*2]

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 Khải nãi nhập trấn.

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 庚午（齊永明八年）。[13a*8*1]

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 Canh Ngọ (Tề Vĩnh Minh bát niên).

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 冬，十月，刺史房法乘（代刘楷）專好讀書，嘗属（之欲反記也。）[13a*8*8] 疾不治事。由是長吏伏登之得擅權，[13a*9*8] 改易將吏，不使法乘知。[13b*1*1]

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 Đông, thập nguyệt, Thứ sử Phòng Pháp Thặng (đại Lưu Khải) chuyên hiếu độc thư, thường chúc (chi dục phiên ký dã) tật bất trị sự. Do thị Trưởng lại Phục Đăng Chi đắc thiện quyền, cải dịch tướng lại, bất sử Pháp Thặng tri.

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 録事房秀文白之，[13b*1*10] 法乘大怒，繋登之於獄。十餘日，[13b*1*17] 登之厚賂法乘妹夫崔景叔，得出。因將部曲襲州，執法乘，謂之曰：「使君既有疾，不宜煩勞。」囚之别室。[13b*2*10]

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 Lục sự Phòng Tú Văn bạch chi, Pháp Thặng đại nộ, hệ Đăng Chi ư ngục. Thập dư nhật, Đăng Chi hậu lộ Pháp Thặng muội phu Thôi Cảnh Thúc, đắc xuất. Nhân tương bộ khúc tập châu, chấp Pháp Thặng, vị chi viết: “Sứ quân ký hữu tật, bất nghi phiền lao”, tù chi biệt thất.

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 法乘無事，復就登之，求讀書。[13b*4*10]

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 Pháp Thặng vô sự, phục tựu Đăng Chi, cầu độc thư.

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 登之曰：「使君靜處，猶恐疾作，𡸈可觀書？」遂不與。乃奏法乘心疾動，不能任事。[13b*5*2]

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 Đăng Chi viết: “Sứ quân tĩnh xứ, do khủng tật tác, khởi khả quan thư?”, toại bất dữ. Nãi tấu Pháp Thặng tâm tật động, bất năng nhiệm sự.

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 十二月，乙卯，齊帝以登之爲刺使。[13b*6*12]

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 Thập nhị nguyệt, Ất Mão, Tề Đế dĩ Đăng Chi vi Thứ sử.

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 法乘還，至五嶺卒。[13b*7*6]

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 Pháp Thặng hoàn, chí Ngũ Lĩnh tốt.

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 史臣吳士連曰：房法乘好讀書而廢事，政長吏因之擅權，改易將吏，書癖之過也。[13b*8*1]

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 Sử Thần Ngô Sĩ Liên viết: Phòng Pháp Thặng hiếu độc thư nhi phế sự, chính trưởng lại nhân chi thiện quyền, cải dịch tướng lại, thư phích chi quá dã.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 至於繋獄而 …… [13b*9*14]

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 Chí ư hệ ngục nhi …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 [13a] Giáp Tý, [484], (Tề Vũ Đế Di, Vĩnh Minh năm thứ 2).

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 Lý Thúc Hiến nhận mệnh xong liền cắt đứt việc cống hiến. Vua Tề muốn đánh.

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Ất Sửu, [485], (Tề Vĩnh Minh năm thứ 3).

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 Mùa xuân, tháng giêng, ngày Bính Thìn, vua Tề lấy Đại tư nông Lưu Khải làm Thứ sử, phát binh các quận Nam Khang, Lư Lăng, Thủy Hưng đi đánh Lý Thúc Hiến. Thúc Hiến sai sứ xin bãi binh, dâng 20 cỗ mũ đâu mâu toàn bằng bạc cùng dải tua bằng lông công. Vua Tề không cho. Thúc Hiến sợ bị Khải đánh úp, mới đi đường tắt từ Tương Châu sang chầu vua Tề, Khải bèn vào trấn.

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Canh Ngọ, [490], (Tề Vĩnh Minh năm thứ 8).

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Mùa đông, tháng 10, Thứ sử là Phòng Pháp Thặng (thay Lưu Khải) chỉ thích đọc sách, thường cáo ốm không làm việc, vì thế trưởng lại¹ là Phục Đăng Chi được chuyên quyền [13b] thay đổi các tướng lại mà không cho Pháp Thặng biết. Lục sự là Phòng Tú Văn mách với Pháp Thặng. Pháp Thặng cả giận, giam Đăng Chi vào ngục hơn 10 ngày. Đăng Chi hối lộ nhiều cho Thôi Cảnh Thúc, là chồng của em gái Pháp Thặng, nên được thả ra, rồi đem bộ khúc đánh úp châu trị, bắt Pháp Thặng, bảo Thặng rằng: “Sứ quân đã có bệnh, thì không nên khó nhọc”, rồi giam ở một nhà riêng. Pháp Thặng không có việc gì, lại gặp Đăng Chi xin đọc sách. Đăng Chi nói: “Sứ quân ở yên còn sợ phát bệnh, há lại còn xem sách?”, bèn không cho, rồi tâu [với vua Tề] là Pháp Thặng bị bệnh động tim, không thể coi việc được. Tháng 11, ngày Ất Mão, vua Tề cho Đăng Chi làm Thứ sử. Pháp Thặng về đến Ngũ Lĩnh thì chết.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Phòng Pháp Thặng ham đọc sách mà bỏ việc quan đến nỗi kẻ trưởng lại nhân đó chuyên quyên, thay đổi tướng lại, đó là cái lỗi nghiện sách quá. Còn như giam [Đặng Chi] vào ngục mà …

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 ^⇡ 1 Nguyên bản in là trưởng lại; CMTB3, 31b sửa là trưởng sử (chữ 吏 (lại) và chữ 史 (sử) dễ viết nhầm). Trưởng lại chỉ là viên huyện quan có cấp bậc cao hơn các huyện quan khác. Ở đây Phục Đăng Chi giúp việc thay cho Thứ sử, phải là chức Trưởng sử như Cương mục đã ghi. Nam Tề thư (Đông Nam Di truyện), Việt sử lược (q.1) cũng chép là Trưởng sử. Trưởng sử là chức quan có từ thời Hán, giúp việc cho Thừa tướng. Nhưng từ thời Ngụy Tấn trở về sau, các viên thứ sử cai trị các châu thường là cấp tướng quân, cũng đặt chức Trưởng sử để giúp việc (Từ hải, tr. 1399)