Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ thuộc Đông Hán [NK3, 4a4b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 我越國統幾乎復合。其英雄氣槩，𡸈獨於生時建國稱王，没後能捍灾禦患。[4a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … ngã Việt quốc thống cơ hồ phục hợp. Kì anh hùng khí khái, khởi độc ư sinh thời kiến quốc xưng vương, một hậu năng hãn tai ngự hoạn.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 凣遭灾，傷水旱，禱之無不應。[4a*2*12]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Phàm tao tai, thương thủy hạn, đảo chi vô bất ứng.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 徵妹亦然。[4a*3*5]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Trưng muội diệc nhiên.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 蓋女有士行，而其雄勇之氣在天地間，不以身之没而有餒也。[4a*3*9]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Cái nữ hữu sĩ hạnh, nhi kì hùng dũng chi khí tại thiên địa gian, bất dĩ thân chi một nhi hữu nỗi dã.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 大丈夫𡸈可不養其剛直正大之氣哉？[4a*4*15]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Đại trượng phu khởi khả bất dưỡng kì cương trực chính đại chi khí tai? 

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 甲辰（漢建武二十年）。[4a*6*1]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Giáp Thìn (Hán Kiến Vũ nhị thập niên).

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 自此以後，歷漢明帝、章帝、和帝、殤帝、安帝，凣五世，共八十二年。惟明帝時，南陽人李善守日南，以惠愛爲政，𢙇來異俗。[4a*6*9]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Tự thử dĩ hậu, lịch Hán Minh Đế, Chương Đế, Hòa Đế, Thương Đế, An Đế, phàm ngũ thế, cộng bát thập nhị niên. Duy Minh Đế thời, Nam Dương nhân Lý Thiện thú Nhật Nam, dĩ huệ ái vi chính, hoài lai dị tục.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 遷九真太守。[4a*8*14]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Thiên Cửu Chân Thái thú.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 丙子（漢順帝保，永和元年）。[4a*9*1]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Bính Tí (Hán Thuận Đế Bảo, Vĩnh Hoà nguyên niên).

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 太守周僘以交州在九圍之外，百 [4a*9*11] 越之表，上表請置方伯。[4b*1*1]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Thái thú Chu Xưởng dĩ Giao Châu tại cửu vi chi ngoại, Bách Việt chi biểu, thượng biểu thỉnh trí phương bá.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 漢帝以僘爲刺史，都監郡縣。[4b*1*10]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Hán đế dĩ Xưởng vi Thứ sử, đô giám quận huyện.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 丁丑（漢永和二年）。[4b*3*1]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Đinh Sửu (Hán Vĩnh Hoà nhị niên).

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 日南象林蠻（古越裳國界）區憐等，攻郡縣，殺長吏。[4b*3*8]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Nhật Nam Tượng Lâm man (cổ Việt Thường quốc giới) Khu Liên đẳng, công quận huyện, sát trưởng lại.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 交州刺史樊演發州兵，及九真兵萬餘人救之。兵士憚遠役。[4b*4*4]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Giao Châu Thứ sử Phàn Diễn phát châu binh, cập Cửu Chân binh vạn dư nhân cứu chi. Binh sĩ đạn viễn dịch.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 秋，七月，二郡兵反攻府治，其󰟨轉盛。[4b*5*8]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Thu, thất nguyệt, nhị quận binh phản công phủ trị, kì thế chuyển thịnh.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 戊寅（漢永和三年）。[4b*7*1]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Mậu Dần (Hán Vĩnh Hoà tam niên).

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 夏，五月，侍御史賈昌與州郡併力討區憐等，不克。爲所攻圍歲餘，兵毂不繼。[4b*7*8]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Hạ, ngũ nguyệt, Thị ngự sử Giả Xương dữ châu quận tịnh lực thảo Khu Liên đẳng, bất khắc. Vị sở công vi tuế dư, binh cốc bất kế.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 漢帝召公卿百官及四府椽属，問以方畧。皆議遣將發荆、楊、…… [4b*8*16]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Hán đế triệu công khanh bách quan cập tứ phủ chuyên thuộc, vấn dĩ phương lược. Giai nghị khiển tướng phát Kinh, Dương, …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 … [4a] quốc thống nước ta cơ hồ được khôi phục, khí khái anh hùng há chỉ lúc sống dựng nước xưng vương, mà sau khi chết còn có thể chống ngăn tai họa. Phàm gặp những việc tai ương hạn lụt, đến cầu đảo không việc gì là không linh ứng. Cả bà Trưng em cũng thế. Vì là đàn bà mà có đức hạnh kẻ sĩ, cái khí hùng dũng trong khoảng trời đất không vì thân chết mà kém đi. Bọn đại trượng phu há chẳng nên nuôi lấy cái khí phách cương trực chính đại ấy ư?

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Giáp Thìn, [44], (Hán Kiến Vũ năm thứ 20). Từ đây về sau, trải các đời Hán Minh Đế, Chương Đế, Hòa Đế, Thượng Đế, An Đế, gồm 5 đời, cộng 82 năm, duy thời Minh Đế có Lý Thiện người huyện Nam Dương làm Thái thú Nhật Nam, làm việc chính sự có ân huệ yên dân, khiến cho người khác phong tục cũng mến chuộng tìm đến. Sau Thiện đổi làm Thái thú Cửu Chân.

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Bính Tý, [136], (Hán Thuận Đế Bảo, Vĩnh Hoà năm thứ 1). Thái thú Chu Xưởng cho là Giao Châu ở ngoài chín châu, [4b] ở rìa Bách Việt, dâng biểu xin đặt phương bá¹. Vua Hán để cho Xưởng làm Thứ sử², cai quản các quận huyện.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 Đinh Sửu, [137], (Hán Vĩnh Hoà năm thứ 2). Người man ở huyện Tượng Lâm, quận Nhật Nam (ở địa giới nước Việt Thường xưa), là bọn Khu Liên đánh phá quận huyện, giết trưởng lại. Thứ sử Giao Châu là Phàn Diễn đem quân châu và quân Cửu Chân hơn vạn người đi cứu ứng, nhưng quân lính ngại đi xa. Mùa thu, tháng 7, quân hai quận làm phản đánh phủ trị, thế chuyển thành mạnh.

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Mậu Dần, [138], (Hán Vĩnh Hoà năm thứ 3). Mùa hạ, tháng 5, Thị ngự sử Giả Xương cùng với các châu quận hợp sức đánh bọn Khu Liên không được, bị Khu Liên vây đánh hơn một năm, binh lương không thể tiếp tế được. Vua Hán gọi các công khanh và thuộc lại bốn phủ để hỏi phương lược, các quan đều bàn nên sai tướng phát 4 vạn quân của bốn châu Kinh, Dương, …

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 ^⇡ 1 Phương bá: gọi chung quan đứng đầu địa phương, nhưng thường chỉ quan đứng đầu một châu như Thứ sử, Quan sát sứ thời Hán, Bồ chính sứ thời Minh – Thanh, v.v…

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 ^⇡ 2 Về việc Chu Xưởng dâng biểu, Cương mục ghi rõ: “Khoảng thời Hán Thuận Đế, Thái thú Giao Chỉ là Chu Xưởng xin lập đất Giao Chỉ làm một châu, triều đình bàn định không cho, nhưng phong cho Chu Xưởng làm Thứ sử Giao Chỉ” (CMTB2, 17b, dẫn Tấn chí). Như vậy nhà Hán chỉ cho Xưởng làm Thứ sử là chức quan chính thức của người cai quản một châu, còn việc lập riêng một châu (lĩnh các quận) thì mãi đến năm Kiến An thứ 8 (203) mới thực hiện.