Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ Trưng Nữ Vương [NK3, 2a2b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 徵女王紀 [2a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 TRƯNG NỮ VƯƠNG KỶ

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 徵王 [2a*2*1]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 TRƯNG VƯƠNG

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 在位三年。[2a*2*3]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Tại vị tam niên.

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 （王甚雄勇，逐蘇定，建國稱王。然以女主，不能成再造之功。）[2a*3*1]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 (Vương thậm hùng dũng, trục Tô Định, kiến quốc xưng vương. Nhiên dĩ nữ chủ, bất năng thành tái tạo chi công).

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 諱側，姓徵。[2a*4*1]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Húy Trắc, tính Trưng.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 本姓雒。峯州麋冷縣雒將之女，朱鳶縣詩索之妻也。[2a*4*5]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Bản tính Lạc. Phong Châu Mê Linh huyện Lạc tướng chi nữ, Chu Diên huyện Thi Sách chi thê dã.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 （詩索亦雒將子。两家子相爲婚姻，《綱目集覧》以雒爲姓，誤矣）。都麋冷（麋音縻）。[2a*5*9]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 (Thi Sách diệc Lạc tướng tử. Lưỡng gia tử tương vi hôn nhân, Cương mục tập lãm dĩ Lạc vi tính, ngộ hĩ). Đô Mê Linh (Mê âm mi).

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 庚子，元年（漢建武十六年）。[2a*7*1]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Canh Tí, nguyên niên (Hán Kiến Vũ thập lục niên).

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 春，二月，王苦太守蘇定绳以法，及讐定之殺其夫，乃與其妹貳舉兵，攻陷州治。[2a*7*11]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Xuân, nhị nguyệt, vương khổ Thái thú Tô Định thằng dĩ pháp, cập thù Định chi sát kì phu, nãi dữ kì muội Nhị cử binh, công hãm châu trị.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 定奔還 [2a*8*19] 南海。

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Định bôn hoàn Nam Hải.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 九真、日南、合浦皆應之，畧定嶺南六十 [2a*9*5] 五城，自立爲王，始稱徵姓焉。[2b*1*1]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Cửu Chân, Nhật Nam, Hợp Phố giai ứng chi, lược định Lĩnh Nam lục thập ngũ thành, tự lập vi vương, thủy xưng Trưng tính yên.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 辛丑，二年（漢建武十七年）。[2b*2*1]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Tân Sửu, nhị niên (Hán Kiến Vũ thập thất niên).

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 春，二月，晦，日食。[2b*2*11]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Xuân, nhị nguyệt, hối, nhật thực.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 漢以徵氏稱王，舉兵攻陷城邑，邊郡苦之。乃命長沙、合浦及我交州，具車船，修橋道，通障溪，儲粮榖，拜馬援爲伏波將軍，以扶樂侯刘隆爲副來侵。[2b*2*17]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Hán dĩ Trưng thị xưng vương, cử binh công hãm thành ấp, biên quận khổ chi. Nãi mệnh Trường Sa, Hợp Phố cập ngã Giao Châu, cụ xa thuyền, tu kiều đạo, thông chướng khê, trữ lương cốc, bái Mã Viện vi Phục ba tướng quân, dĩ Phù Lạc hầu Lưu Long vi phó lai xâm.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 壬寅，三年（漢建武十八年）。[2b*6*1]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Nhâm Dần, tam niên (Hán Kiến Vũ thập bát niên).

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 春，正月，馬援沿海而進，隨山刊道千餘里，至浪泊上（羅城西街之西名浪泊）與王戰。[2b*6*11]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Xuân, chính nguyệt, Mã Viện duyên hải nhi tiến, tùy sơn san đạo thiên dư lí, chí Lãng Bạc thượng (La Thành Tây Nhai chi tây danh Lãng Bạc) dữ vương chiến.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 王見虜󰟨大張，自度烏合之󰕛恐不能支，退保禁溪（禁溪史作金溪）。󰕛亦以王女子，慮不能勝敵，遂走散。[2b*7*22]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Vương kiến lỗ thế đại trương, tự độ ô hợp chi chúng khủng bất năng chi, thoái bảo Cấm Khê (Cấm Khê sử tác Kim Khê). Chúng diệc dĩ vương nữ tử, lự bất năng thắng địch, toại tẩu tán.

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 國統復絶。[2b*9*17]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Quốc thống phục tuyệt.

Dịch Quốc Ngữ

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 [2a] KỶ TRƯNG NỮ VƯƠNG

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 TRƯNG VƯƠNG

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 Ở ngôi 3 năm.

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 (Vua rất hùng dũng, đuổi Tô Định, dựng nước xưng vương, nhưng vì là vua đàn bà, không thể làm nên công tái tạo).

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Tên húy là Trắc, họ Trưng. Nguyên là họ Lạc, con gái của Lạc tướng huyện Mê Linh¹, Phong Châu, vợ của Thi Sách ở huyện Chu Diên². (Thi Sách cũng là con Lạc tướng, con hai nhà tướng kết hôn với nhau. Sách Cương mục tập lãm lấy Lạc làm họ là lầm). Đóng đô ở Mê Linh.

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Canh Tý, năm thứ 1 [40], (Hán Kiến Vũ năm thứ 16). Mùa xuân, tháng 2, vua khổ vì Thái thú Tô Định dùng pháp luật trói buộc, lại thù Định giết chồng mình, mới cùng với em gái là Nhị nổi binh đánh hãm trị sở ở châu. Định chạy về nước. Các quận Nam Hải, Cửu Chân, Nhật Nam, Hợp Phố đều hưởng ứng, lấy được [2b] 65 thành ở Lĩnh Nam, tự lập làm vua, mới xưng là họ Trưng.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Tân Sửu, năm thứ 2 [41], (Hán Kiến Vũ năm thứ 17). Mùa xuân, tháng 2, ngày 30, nhật thực. Nhà Hán thấy họ Trưng xưng vương, dấy quân đánh lấy các thành ấp, các quận biên thùy bị khổ, mới hạ lệnh cho Trường Sa, Hợp Phố và Giao Châu ta sắp sẵn xe thuyền, sửa sang cầu đường, thông các núi khe, chứa thóc lương, cho Mã Viện làm Phục Ba tướng quân, Phù Lạc hầu Lưu Long làm phó sang xâm lược.

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Nhâm Dần, năm thứ 3 [42], (Hán Kiến Vũ năm thứ 18). Mùa xuân, tháng giêng, Mã Viện theo ven biển mà tiến, san núi làm đường hơn nghìn dặm, đến Lãng Bạc (ở phía tây Tây Nhai của La Thành, gọi là Lãng Bạc)³ đánh nhau với vua. Vua thấy thế giặc mạnh lắm, tự nghĩ quân mình ô hợp, sợ không chống nổi, lui quân về giữ Cấm Khê (Cấm Khê, sử chép là Kim Khê). Quân cũng cho vua là đàn bà, sợ không đánh nổi địch, bèn tan chạy. Quốc thống lại mất.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 ^⇡ 1 Huyện Mê Linh: thời thuộc Hán bao gồm phần đất tỉnh Vĩnh Phú và một số huyện thuộc ngoại thành Hà Nội ngày nay.

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 ^⇡ 2 Huyện Chu Diên: thời thuộc Hán ở miền lưu vực sông Đáy (thuộc một phần đất Hà Tây và Hà Nam Ninh).

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 ^⇡ 3 Ở đây, Toàn thư cho Lãng Bạc là Hồ Tây (Hà Nội), nhưng như vậy là lầm. Nhiều nhà nghiên cứu đã đoán định Lãng Bạc ở vùng huyện Tiên Sơn, tỉnh Hà Bắc ngày nay.