Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ thuộc Tây Hán [NK3, 1a1b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 大越史記外紀全書卷之三 [1a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 ĐẠI VIỆT SỬ KÝ NGOẠI KỶ TOÀN THƯ QUYỂN CHI TAM

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 屬西漢紀 [1a*2*1]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 THUỘC TÂY HÁN KỶ

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 辛未（漢元封元年）。[1a*3*1]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Tân Mùi (Hán Nguyên Phong nguyên niên).

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 我越既属于漢，漢以石戴爲九郡太守（漢制：以州領郡，除珠崖、儋耳皆在海中。餘七郡属交州。戴爲州太守，西漢守任治所在龍淵，即龍編；東漢在麋冷，即安朗）。及戴卒，漢昭帝以周章代之。[1a*3*8]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Ngã Việt ký thuộc vu Hán, Hán dĩ Thạch Đái vi cửu quận Thái thú (Hán chế: dĩ châu lãnh quận, trừ Châu Nhai, Đam Nhĩ giai tại hải trung. Dư thất quận thuộc Giao Châu. Đái vi châu Thái thú, Tây Hán thú nhiệm trị sở tại Long Uyên, tức Long Biên；Đông Hán tại Mê Linh, tức Yên Lãng). Cập Đái tốt, Hán Chiêu Đế dĩ Chu Chương đại chi.

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 至王莽末，交州牧鄧讓及諸郡閉境自守。漢將岑彭素厚善讓，與讓書，陳漢家威德。[1a*5*22]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 Chí Vương Mãng mạt, Giao Châu mục Đặng Nhượng cập chư quận bế cảnh tự thủ. Hán tướng Sầm Bành tố hậu thiện Nhượng, dữ Nhượng thư, trần Hán gia uy đức.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 於是率交趾太守錫光及諸郡太守杜穆等，遣使貢献于漢，[1a*7*11]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Ư thị suất Giao Chỉ Thái thú Tích Quang cập chư quận Thái thú Đỗ Mục đẳng, khiển sử cống hiến vu Hán,

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 漢悉封爲列侯。[1a*8*15]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Hán tất phong vi liệt hầu.

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 當時漢光武建武五年己丑也。[1a*9*2]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 Đương thời Hán Quang Vũ Kiến Vũ Ngũ niên Kỷ Sửu dã.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 錫光漢中人，在 [1a*9*14] 交止敎民以禮義。[1b*1*1]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Tích Quang Hán Trung nhân, tại Giao Chỉ giáo dân dĩ lễ nghĩa.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 復以任延爲九真太守。[1b*1*8] 延宛人。[1b*1*17]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Phục dĩ Nhâm Diên vi Cửu Chân Thái thú. Diên Uyển nhân.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 九真俗以漁獵爲業，不事耕種。[1b*2*1]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Cửu Chân tục dĩ ngư liệp vi nghiệp, bất sự canh chủng.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 延乃敎民墾闢，歲歲耕種，百姓充給。[1b*2*13]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Diên nãi giáo dân khẩn tịch, tuế tuế canh chủng, bách tính sung cấp.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 貧民無聘禮者，延令長吏以下省俸祿，以賑助之。同時娶者二千人。[1b*3*8]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Bần dân vô sính lễ giả, Diên lệnh trưởng lại dĩ hạ tỉnh bổng lộc, dĩ chẩn trợ chi. Đồng thời thú giả nhị thiên nhân.

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 視事四年召還。[1b*4*15]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 Thị sự tứ niên triệu hoàn.

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 九真人爲之立祠，[1b*5*2] 其生子置名皆曰任焉。[1b*5*9]

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 Cửu Chân nhân vị chi lập từ, kì sinh tử trí danh giai viết Nhâm yên.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 嶺南文風始二守焉。[1b*5*18]

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 Lĩnh Nam văn phong thủy nhị thú yên.

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 己亥（漢光武劉秀，建武十五年）。[1b*7*1]

¶ 35 Leave a comment on paragraph 35 0 Kỉ Hợi (Hán Quang Vũ Lưu Tú, Kiến Vũ thập ngũ niên).

¶ 36 Leave a comment on paragraph 36 0 交趾太守蘇定爲政貪暴，徵女王起兵攻之。[1b*7*13]

¶ 37 Leave a comment on paragraph 37 0 Giao Chỉ Thái thú Tô Định vi chính tham bạo, Trưng Nữ Vương khởi binh công chi.

¶ 38 Leave a comment on paragraph 38 0 右属于漢，自辛未至己亥，凣一百四十九年。[1b*9*1]

¶ 39 Leave a comment on paragraph 39 0 Hữu thuộc vu Hán, tự Tân Mùi chí Kỷ Hợi, phàm nhất bách tứ thập cửu niên.

Dịch Quốc Ngữ

¶ 40 Leave a comment on paragraph 40 0 [1a] ĐẠI VIỆT SỬ KÝ NGOẠI KỶ TOÀN THƯ, QUYỂN III

¶ 41 Leave a comment on paragraph 41 0 KỶ THUỘC TÂY HÁN 

¶ 42 Leave a comment on paragraph 42 0 Tân Mùi, [110 TCN], (Hán Nguyên Phong năm thứ 1).

¶ 43 Leave a comment on paragraph 43 0 Nước Việt ta đã thuộc về nhà Hán. Nhà Hán cho Thạch Đái làm Thái thú 9 quận. (Chế độ nhà Hán lấy châu lãnh quận, trừ hai quận Châu Nhai, Đạm Nhĩ đều ở giữa biển, còn 7 quận thuộc về Giao Châu, Đái làm châu Thái thú¹. Thời Tây Hán, trị sở của Thái thú đặt tại Long Uyên, tức là Long Biên, thời Đông Hán đặt tại Mê Linh tức là Yên Lăng². Đến khi Đái chết, Hán Chiêu Đế lấy Chu Chương thay.

¶ 44 Leave a comment on paragraph 44 0 Đến cuối đời Vương Mãng, châu mục Giao Châu là Đặng Nhượng cùng các quận đóng chặn bờ cõi để tự giữ. Tướng nhà Hán là Sầm Bành vốn quen thân với Nhượng, gửi thư cho Nhượng bày tỏ uy đức của nhà Hán. Thế rồi [Nhượng] bảo Thái thú Giao Chỉ là Tích Quang và Thái thú các quận là bọn Đỗ Mục sai sứ sang cống hiến nhà Hán. Nhà Hán đều phong cho những người ấy tước hầu. Bấy giờ là năm Kỷ Sửu thời Hán Quang Vũ năm Kiến Vũ thứ 5 [29].

¶ 45 Leave a comment on paragraph 45 0 Tích Quang người quận Hán Trung, khi ở [1b] Giao Chỉ, lấy lễ nghĩa dạy dân. Lại lấy Nhâm Diên làm Thái thú Cửu Chân. Diên là người Uyển [huyện]. Tục người Cửu Chân chỉ làm nghề đánh cá, đi săn, không biết cày cấy. Diên mới dạy dân khai khẩn ruộng đất, hàng năm cày trồng, trăm họ no đủ. Dân nghèo không có sính lễ cưới vợ, Diên bảo các trưởng lại trở xuống bớt bổng lộc ra để giúp đỡ, cùng một lúc lấy vợ có đến 2.000 người. Diên coi việc được 4 năm thì bị gọi về. Người Cửu Chân làm đền thờ. Những người đẻ con đều đặt tên là Nhâm. Phong tục văn minh của đất Lĩnh Nam bắt đầu từ hai thái thú ấy.

¶ 46 Leave a comment on paragraph 46 0 Kỷ Hợi, [39], (Hán Quang Vũ Lưu Tú, Kiến Vũ năm thứ 15).

¶ 47 Leave a comment on paragraph 47 0 Thái thú Giao Chỉ là Tô Định chính sự tham lam tàn bạo, Trưng Nữ Vương dấy binh đánh.

¶ 48 Leave a comment on paragraph 48 0 Trở lên là [kỷ] thuộc nhà Hán, từ năm Tân Mùi đến năm Kỷ Hợi, cộng 149 năm [110 TCN – 39].

¶ 49 Leave a comment on paragraph 49 0 ^⇡ 1 Thạch Đái: làm thái thú 9 quận, Cương mục (TB2, 6b) sửa là thứ sử bộ Giao Chỉ. Nhưng thứ sử là chức quan được đặt vào năm Nguyên Phong thứ 5 (106 TCN) đời Hán Vũ Đế.

¶ 50 Leave a comment on paragraph 50 0 ^⇡ 2 Yên Lăng: nay thuộc tỉnh Vĩnh Phú.