Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (Hán – Nôm)

Kỷ nhà Triệu [4a4b]

Bản chụp nguyên văn chữ Hán

¶ 1 Leave a comment on paragraph 1 0

Tách câu và Phiên âm

¶ 2 Leave a comment on paragraph 2 0 …… 置守邑，歳時奉祀。召其昆弟爲尊官，厚賜之。[4a*1*1]

¶ 3 Leave a comment on paragraph 3 0 … trí thủ ấp, tuế thời phụng tự. Triệu kì côn đệ vi tôn quan, hậu tứ chi.

¶ 4 Leave a comment on paragraph 4 0 問宰相陳平，󰁮可使越者。[4a*1*18]

¶ 5 Leave a comment on paragraph 5 0 Vấn Tể tướng Trần Bình, cử khả sứ Việt giả.

¶ 6 Leave a comment on paragraph 6 0 平言陸賈先帝時，曾使越，[4a*2*9]

¶ 7 Leave a comment on paragraph 7 0 Bình ngôn Lục Giả Tiên đế thời, tằng sứ Việt,

¶ 8 Leave a comment on paragraph 8 0 漢帝召賈爲太中大夫，謁者一人爲副使，往遣帝書，[4a*2*19]

¶ 9 Leave a comment on paragraph 9 0 Hán đế triệu Giả vi Thái trung đại phu, yết giả nhất nhân vi phó sứ, vãng khiến đế thư,

¶ 10 Leave a comment on paragraph 10 0 曰：「謹問，南越王甚苦心勞意。[4a*4*1]

¶ 11 Leave a comment on paragraph 11 0 viết: “Cẩn vấn, Nam Việt vương thậm khổ tâm lao ý.

¶ 12 Leave a comment on paragraph 12 0 朕，髙帝側室之子也。棄外，奉藩于代。道理遼遠，壅󰰿撲愚，未嘗𦤶書。[4a*4*12]

¶ 13 Leave a comment on paragraph 13 0 Trẫm, Cao Đế trắc thất chi tử dã. Khí ngoại, phụng phiên vu Đại. Đạo lí liêu viễn, ung tế phốc ngu, vị thường trí thư.

¶ 14 Leave a comment on paragraph 14 0 髙皇帝棄群臣，孝惠皇帝即世，髙后自臨事，不幸有疾，諸吕擅權爲變，不䏻獨制，乃取他姓子，爲孝惠皇帝嗣，[4a*5*19]

¶ 15 Leave a comment on paragraph 15 0 Cao Hoàng đế khí quần thần, Hiếu Huệ hoàng đế tức thế, Cao Hậu tự lâm sự, bất hạnh hữu tật, chư Lữ thiện quyền vi biến, bất năng độc chế, nãi thú tha tính tử, vi Hiếu Huệ Hoàng Đế tự,

¶ 16 Leave a comment on paragraph 16 0 頼宗¹廟之靈，功臣之力，誅之已畢。[4a*8*4]

¶ 17 Leave a comment on paragraph 17 0 lại tông miếu chi linh, công thần chi lực, tru chi dĩ tất.

¶ 18 Leave a comment on paragraph 18 0 朕以王󰍆，吏不釋之，故不得不立，今即位。[4a*8*17]

¶ 19 Leave a comment on paragraph 19 0 Trẫm dĩ vương hầu, lại bất thích chi, cố, bất đắc bất lập, kim tức vị.

¶ 20 Leave a comment on paragraph 20 0 乃者聞王遣将 [4a*9*14] 軍隆慮侯書，求親昆弟，請󰰾長沙二将軍。[4b*1*1]

¶ 21 Leave a comment on paragraph 21 0 Nãi giả văn vương khiển tướng quân Long Lự hầu thư, cầu thân côn đệ, thỉnh bãi Trường Sa nhị tướng quân.

¶ 22 Leave a comment on paragraph 22 0 朕以王書󰰾将軍博陽侯。其親昆弟在真定者，已遣人存問，脩治先人塚。[4b*1*17]

¶ 23 Leave a comment on paragraph 23 0 Trẫm dĩ vương thư bãi tướng quân Bác Dương Hầu. Kì thân côn đệ tại Chân Định giả, dĩ khiển nhân tồn vấn, tu trị tiên nhân trủng.

¶ 24 Leave a comment on paragraph 24 0 前日聞王𭛁兵於邊，爲寇災不止，長沙苦之，南郡㔫甚。雖王之國，庸獨利乎？必多殺士卒，傷良將吏，寡人之妻，孤人之子，獨人父母，得一亡十，朕不忍爲之埜²。[4b*3*7]

¶ 25 Leave a comment on paragraph 25 0 Tiền nhật văn vương phát binh ư biên, vi khấu tai bất chỉ, Trường Sa khổ chi, Nam quận ưu thậm. Tuy vương chi quốc, dung độc lợi hồ? Tất đa sát sĩ tốt, thương lương tướng lại, quả nhân chi thê, cô nhân chi tử, độc nhân phụ mẫu, đắc nhất vong thập, trẫm bất nhẫn vi chi dã.

¶ 26 Leave a comment on paragraph 26 0 朕欲定地犬牙之相制者，以問又。吏曰：「髙皇帝所以界長沙者，王之地也，不得𢫔變焉。」今也得王之地，不足以爲大，得王之財，不足以爲富，服嶺以南，王自治之，[4b*6*10]

¶ 27 Leave a comment on paragraph 27 0 Trẫm dục định địa khuyển nha chi tương chế giả, dĩ vấn lại. Lại viết: “Cao Hoàng Đế sở dĩ giới Trường Sa giả, vương chi địa dã, bất đắc thiện biến yên”. Kim dã đắc vương chi địa, bất túc dĩ vi đại, đắc vương chi tài, bất túc dĩ vi phú, phục Lĩnh dĩ Nam, vương tự trị chi,

¶ 28 Leave a comment on paragraph 28 0 雖然王之號爲 …… [4b*9*14]

¶ 29 Leave a comment on paragraph 29 0 tuy nhiên vương chi hiệu vi …

Dịch Quốc Ngữ

¶ 30 Leave a comment on paragraph 30 0 … [4a] mới đặt người thủ ấp để trông coi, tuế thời cúng tế, gọi các anh em của vua cho làm quan to, ban cho hậu. Vua Hán hỏi Tể tướng Trần Bình có thể cử ai sang sứ Nam Việt được, Bình nói: “Lục Giả thời Tiên đế đã từng sang sứ Nam Việt”. Vua Hán gọi Giả cho làm Thái trung đại phu, lấy một người yết giả¹ làm phó sứ, đem thư sang cho vua. Thư nói: “Kính hỏi thăm Nam Việt Vương rất lao tâm khổ ý. Trẫm là con vợ lẽ của Cao Đế, phải đuổi ra ngoài làm phiên vương ở đất Đại, vì đường sá xa xôi, kiến thức hẹp hòi quê kệch, nên chưa từng gửi thư. Cao Hoàng Đế lìa bỏ bầy tôi, Hiếu Huệ Hoàng Đế qua đời, Cao Hậu tự lên trông coi việc nước, không may có bệnh, người họ Lữ chuyên quyền làm bậy, một mình không chế ngự được, mới lấy con người họ khác nối nghiệp Hiếu Huệ Hoàng Đế. Nhờ anh linh tông miếu và sức lực của các công thần, đã giết hết bọn ấy. Trẫm vì các vương hầu và quan lại không cho từ chối, không thể không nhận, nay đã lên ngôi. Mới rồi nghe nói vương có gửi thư cho tướng [4b] quân Lâm Lư hầu, muốn tìm anh em thân và xin bãi chức hai tướng quân ở Trường Sa. Trẫm theo thư của vương, đã bãi chức tướng quân Bác Dương hầu rồi, còn anh em thân của vương hiện ở Chân Định, trẫm đã sai người đến thăm hỏi và sửa đắp phần mộ tiên nhân của vương rồi. Ngày trước nghe tin vương đem quân đánh biên giới, cướp phá mãi không thôi, dân Trường Sa khổ sở mà Nam Quận khổ nhất, nước của vương há được lợi riêng hay sao? Tất phải chết nhiều quân lính, hại các tướng lại tài giỏi, làm cho vợ góa chồng, con mồ côi, cha mẹ mất con, được một hại mười, trẫm không nỡ làm thế. Trẫm muốn phân định đất phong xen kẽ để chế ngự lẫn nhau², đem việc ra hỏi, bọn quan lại đều nói: “Cao Hoàng Đế sở dĩ lấy Trường Sa làm địa giới, vì [quá chỗ đó] là đất của Vương, không nên tự tiện thay đổi”. Nay dù lấy được đất đai của vương cũng không đủ lớn thêm, lấy được của cải của vương cũng không đủ giàu thêm, cõi đất từ Ngũ Lĩnh về nam, vương cứ việc trị lấy. Tuy vậy, vương xưng là …

¶ 31 Leave a comment on paragraph 31 0 ^⇡ 1 Yết giả: chức quan đời Tần, Hán, giữ việc giao thiệp với nước ngoài.

¶ 32 Leave a comment on paragraph 32 0 ^⇡ 2 Nguyên văn: “định địa khuyển nha chi tương chế” (phân định đất đai theo kiểu xen kẻ như răng chó để chế ngự lẫn nhau). Nhà Hán cắt đất phong kiểu cho xen lọt phần đất của phiên quốc nọ với phiên quốc kia để dễ bề chế ngự.

¶ 33 Leave a comment on paragraph 33 0 ^⇡ 1 từ sử dụng trong văn bản là một dạng khác của chữ 發 (phát). (xem)

¶ 34 Leave a comment on paragraph 34 0 ^⇡ 2 trong bản chụp dùng chữ 也 (dã) [4b*6*9].